Τον προτεινόμενο «οδικό χάρτη» αναμένεται να εξετάσουν σήμερα και οι 35 σύμμαχοι της «συμμαχίας των προθύμων» στο Λονδίνο
Την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί να λυγίσει τον Βλαντιμίρ Πούτιν με απειλές και αυστηρά μέτρα κατά των ρωσικών πετρελαϊκών ομίλων Rosneft και Lukoil, επικαλούμενος «την απουσία σοβαρής βούλησης εκ μέρους της Ρωσίας να εμπλακεί σε μια ειρηνευτική διαδικασία για να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία», οι Ευρωπαίοι στις Βρυξέλλες αναλώνονται σε άλλη μια αναποτελεσματική συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για το ζήτημα της Ουκρανίας.
- Παρίσι, Μαρία Δεναξά
Πέρα από το πράσινο φως στο οργανόγραμμα της Κομισιόν για την άμυνα, καμιά άλλη σοβαρή απόφαση δεν ελήφθη, παρά τα ασφυκτικά διλήμματα που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ενωση στο σύνολό της. Η γηραιά ήπειρος μοιάζει εγκλωβισμένη σε γραφειοκρατικές αναλύσεις, την ώρα που για τη γαλλική κυβέρνηση και υψηλόβαθμους αξιωματούχους η απειλή στα ανατολικά της σύνορα αποκτά όλο και πιο συγκεκριμένες διαστάσεις.
Προειδοποίηση
Χαρακτηριστική είναι η προειδοποίηση του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων της Γαλλίας, Φαμπιέν Μαντόν, ο οποίος σε δηλώσεις του υπογράμμισε ότι ο γαλλικός στρατός πρέπει να είναι «έτοιμος για μια σύγκρουση με τη Ρωσία σε τρία με τέσσερα χρόνια». «Εχουμε ένοπλες δυνάμεις πολύ συνειδητοποιημένες, πολύ έτοιμες» είπε «αλλά η αντίληψη της Ρωσίας σήμερα είναι πως η Ευρώπη είναι συλλογικά αδύναμη. Ο πρώτος στόχος που έδωσα στις ένοπλες δυνάμεις είναι να είναι έτοιμες για ένα σοκ σε τρία με τέσσερα χρόνια· μια δοκιμή που ήδη υπάρχει υπό υβριδική μορφή, αλλά ίσως αποδειχθεί πολύ πιο βίαιη» προειδοποίησε.
Ωστόσο, δεν είναι λίγοι εκείνοι που βλέπουν πίσω από τέτοιες δηλώσεις περισσότερο μια προσπάθεια προετοιμασίας της κοινής γνώμης, παρά μια πραγματική στρατηγική προειδοποίηση. Μπορεί, δηλαδή, να πρόκειται για ακόμα μία παρέμβαση που στοχεύει να καλλιεργήσει φόβο και συναίνεση γύρω από τα υπέρογκα ποσά που διοχετεύονται ή πρόκειται να διοχετευθούν στη «μαύρη τρύπα» της Ουκρανίας, αλλά και στην ευρωπαϊκή και αμερικανική αμυντική βιομηχανία και στα στρατιωτικά προγράμματα. Αλλωστε, όπως σε κάθε κρίση, κάθε «υπαρξιακή απειλή» καταλήγει να μεταφράζεται σε συμβόλαια, προμήθειες και προϋπολογισμούς που διογκώνονται στο όνομα της ασφάλειας. Μιας ασφάλειας που έχει πια μετατραπεί σε βασικό εργαλείο πολιτικού μάρκετινγκ.
Τι περιλαμβάνει
Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν θέλουν να αφήσουν τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Ντόναλντ Τραμπ μόνους, παρά τα «πάνω και τα κάτω» τους, για την εξεύρεση λύσης στο τέλος του πολέμου. Ετσι, περισσότερο από μια στρατιωτική στήριξη προς το Κίεβο, οι «27» και η Βρετανία εργάζονται πάνω σε μια πρόταση 12 σημείων, κατά το πρότυπο του αμερικανικού σχεδίου για τη Γάζα, που προβλέπει κατάπαυση του πυρός στη σημερινή γραμμή του μετώπου και μελλοντικές διαπραγματεύσεις για την επίτευξη μιας συνολικής συμφωνίας ειρήνης. Την πρόταση αυτή αναμένεται να εξετάσει σήμερα και η «συμμαχία των προθύμων» στο Λονδίνο.
Συγκεκριμένα, 35 σύμμαχοι θα εκφράσουν την υποστήριξή τους στο Κίεβο, ενώ η Ρωσία απαιτεί από την Ουκρανία εδαφικές παραχωρήσεις, διεκδικώντας το Ντονμπάς και θεωρώντας την Κριμαία οριστική πολεμική κατάκτηση. Στη σύνοδο της «συμμαχίας των προθύμων» θα παραστεί και ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Η πρόταση των 12 σημείων, που δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, συνδέεται με τις εκκλήσεις του Ντόναλντ Τραμπ για «πάγωμα» του μετώπου και έναρξη συνομιλιών.
Πέρα από τις ανταλλαγές αιχμαλώτων, οι Ευρωπαίοι επιθυμούν να προσφέρουν εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία, ένα ταμείο αποζημίωσης για τις ζημιές που υπέστη και έναν οδικό χάρτη ένταξης στην Ε.Ε. Το σχέδιο προβλέπει, επίσης, τη δημιουργία ενός Συμβουλίου Ειρήνης, στο οποίο θα προεδρεύει ο πρόεδρος των ΗΠΑ, για την εποπτεία της εφαρμογής της συμφωνίας.
Πρωτοβουλία
«Είναι καλό να συναντηθούν ο Τραμπ και ο Πούτιν για να βρουν μια διέξοδο σε αυτόν τον πόλεμο» εξηγεί η ιστορικός Νικόλ Γκνεσότο, αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου «Ζακ Ντελόρ». «Αλλά πρέπει και οι Ευρωπαίοι να αναλάβουν μια νέα διπλωματική πρωτοβουλία, ώστε να βοηθήσουν τον πρόεδρο Ζελένσκι να βγει από το αδιέξοδο στο οποίο έχει εγκλωβιστεί, επιμένοντας στην επιστροφή στα σύνορα της Ουκρανίας όπως ήταν πριν από την εισβολή της Κριμαίας το 2014. Αυτό μοιάζει ουτοπικό, ιδίως αφού η διεθνής κοινότητα τότε δεν έκανε σχεδόν τίποτα για να το αποτρέψει».
Σύμφωνα με την Γκνεσότο, οι Ευρωπαίοι δεν εργάστηκαν αρκετά για να βρουν διπλωματική λύση και προσκολλήθηκαν υπερβολικά στις απαιτήσεις του Ζελένσκι. «Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να διατηρήσουν τη συνέπειά τους στη στρατιωτική και οικονομική στήριξη προς την Ουκρανία, αλλά ταυτόχρονα να βοηθήσουν τον Ζελένσκι να γίνει πιο ευέλικτος και να αποδεχθεί έναν εδαφικό συμβιβασμό με τη Ρωσία» τονίζει.
Ευρωπαϊκή συναίνεση και σιγή των πιο αδιάλλακτων
Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο θα χρειαστούν ευρωπαϊκή συναίνεση αλλά και η σιγή των πιο αδιάλλακτων, όπως είναι η Εσθονή Κάγια Κάλας, ύπατη εκπρόσωπος για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφαλείας της Ε.Ε. Οι βαλτικές χώρες και άλλοι γείτονες της Ρωσίας αντιτίθενται σε οποιαδήποτε παραχώρηση ουκρανικών εδαφών, φοβούμενοι για τη δική τους εδαφική ακεραιότητα σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης.
Για πρώτη φορά από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Ευρωπαίοι αντιμετωπίζουν ένα διπλό πρόβλημα: αφενός την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αφετέρου τον πολιτικό κίνδυνο εγκατάλειψης από τον αμερικανικό τους σύμμαχο, τον ιστορικό πυλώνα της διατλαντικής συμμαχίας (ΝΑΤΟ).
Οπως υπογραμμίζει η ιστορικός, «οι Ευρωπαίοι δίνουν προτεραιότητα στη ρωσική απειλή. Γι’ αυτό δείχνουν τόσο υποταγμένοι απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ. Αυτή είναι η ευρωπαϊκή παγίδα, από την οποία πρέπει να βγούμε. Φυσικά, πρέπει να διατηρηθεί η αμερικανική διοίκηση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αλλά ταυτόχρονα να εργαστούμε μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα για μια ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική και στρατηγική αυτονομία».
Η «εποχή Τραμπ» ενδέχεται να διαρκέσει πολύ περισσότερο απ’ όσο αναμενόταν. Και η άνοδος του Τζέιμς Ντ. Βανς, αντιπροέδρου του, στην εξουσία θα έφερνε σε ακόμη πιο δύσκολη θέση την Ευρώπη, δεδομένης της δηλωμένης περιφρόνησής του για τη γηραιά ήπειρο.
