Δεν είναι γραμμένο στις πλάκες του Μωυσέως για να μην αλλάζει, αλλά ο κύριος Τσίπρας με τη χθεσινοβραδινή ομιλία του παραβίασε δύο αρχές
Ο Πέτρος Μολυβιάτης συνήθιζε να λέει πως «όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος, τα προτερήματά του βελτιώνονται και τα ελαττώματά του επιδεινώνονται».
- Του Μανώλη Κοττάκη
Από τον κανόνα αυτόν δεν εξαιρείται κανείς μας, και βεβαίως δεν εξαιρείται ούτε ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος επέστρεψε χθες βράδυ στον δημόσιο βίο, δύο χρόνια μετά την εκλογική συντριβή του, το θέρος του 2023.
Δεν είναι γραμμένο στις πλάκες του Μωυσέως για να μην αλλάζει, αλλά ο κύριος Τσίπρας με τη χθεσινοβραδινή ομιλία του παραβίασε δύο αρχές: η πρώτη είναι ότι οι πρωθυπουργοί που αποδοκιμάζονται επιστρέφουν στην πολιτική και διεκδικούν αξίωμα μόνον αν τους ζητηθεί. Ως παράκλητοι, όχι αυτοβούλως. Με 17% επίδοση στην τελευταία αναμέτρηση και με ανάλογα ποσοστά στις μετρήσεις που ήδη διεξάγονται, κατά το μάλλον ή ήττον, μια επιστροφή ποιο νόημα έχει; Τι κίνητρο;
Τη ματαιοδοξία; Την αγωνία μήπως η αναμονή τον θέσει οριστικά στο περιθώριο της Ιστορίας, και σπεύδει να πάρει θέση σε αυτή τη «στροφή»; Την επιθυμία του να μετάσχει σε πολύχρωμη κυβέρνηση συνεργασίας; Πλειοψηφικός τώρα δεν είναι. Η δεύτερη αρχή είναι πως όλα τα μεγάλα κόμματα που ιδρύθηκαν στην πατρίδα μας στον 20ό αιώνα ήταν προϊόν λαϊκής απαιτήσεως. Οι Φιλελεύθεροι του Βενιζέλου τέτοιο κόμμα ήταν. Τον μεγάλο Κρητικό έφεραν στην Αθήνα οι στρατιωτικοί, που έπαιζαν τότε καλό ρόλο και ήταν καταλύτες του πολιτικού συστήματος, ο Σύνδεσμος «Νικόλαος Ζορμπάς».
Τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, το 1974, τον οποίο οι Αμερικανοί πρέσβεις στις αναφορές τους το 1973 θεωρούσαν ξεγραμμένο, πάλι ο λαός τον έφερε. Ο Γκιζίκης και ο Αβέρωφ μεσολάβησαν απλώς, γιατί ήξεραν ποιος μπορούσε να εγγυηθεί τη δημοκρατία: αυτός που το 1963 διερωτήθηκε φωναχτά μετά τη δολοφονία Λαμπράκη, πρωθυπουργός ων, «Ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο;». Ενα ρήμα και μόνον ήταν αρκετό για την επιστροφή Καραμανλή, κι ας μη γινόταν αναφορά στο όνομά του: «Ερχεται». Ολοι ήξεραν ποιος έρχεται. Γι’ αυτό και όποιος διαβάσει σήμερα την ιδρυτική διακήρυξη της Ν.Δ. θα διαπιστώσει πόσο επίκαιρη είναι. Γιατί και εκείνος γνώριζε ότι τον ήθελαν.
Κοινωνικά ρεύματα
Τον Ανδρέα Παπανδρέου επίσης τον έφεραν στην εξουσία τα μεγάλα εθνικά και κοινωνικά ρεύματα. Η Διακήρυξη της 3ης Σεπτεμβρίου μπορεί να έχει ξεπεραστεί από πολλά, αλλά στις βασικές έννοιες της της εθνικής ανεξαρτησίας, της λαϊκής κυριαρχίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης ισχύει. Γι’ αυτό και «ζει» ακόμη, δεν πέθανε το ΠΑΣΟΚ, παρά τη «δολοφονία χαρακτήρα» και τη μετάλλαξή του από τον Σημίτη και τον Παπανδρέου. Ο κανόνας, λοιπόν, είναι ότι επιστρέφεις όταν σ’ το ζητάνε οι άλλοι και όχι όταν θες εσύ.
Οταν κάνεις ανυπακοή και δεν μπορείς να πειθαρχήσεις τον εαυτό σου, αυτό σημαίνει ότι σου λείπουν τα φώτα, το βήμα, η ένταση, η αδρεναλίνη. Λογικό βεβαίως στην ηλικία σου, αλλά ποιος είπε ότι η πολιτική φτιάχτηκε για τους βιαστικούς; Πάμε τώρα στην ουσία, στους άξονες της χθεσινής ομιλίας του κυρίου Τσίπρα, όπως αυτοί διέρρευσαν από το επιτελείο του πριν από την εκφώνησή της (το κείμενό μου γράφτηκε νωρίς το απόγευμα – αν λείπει κάτι, θα επανέλθω).
Ο πρώτος άξονας της ομιλίας του είναι η καταγγελία της κλεπτοκρατίας, που πράγματι «σαρώνει» τον τόπο και προφανώς συμβαδίζει με την πολιτική και κοινωνική ατμόσφαιρα της πατρίδας μας αυτή την εποχή (ο όρος «κλεπτοκρατία» είναι δανεισμένος από το βιβλίο του Γάλλου δημοσιογράφου Πατρίκ Μενό, εκδόσεις Ροές, 1984). Εδώ, όμως, προκύπτουν αντιφάσεις και ζητήματα. Πώς να πείσεις επιτιθέμενος στον πρωθυπουργό ότι μάχεσαι αυτό το σύστημα, όταν το βιβλίο σου είναι γεμάτο από κομπλιμέντα και συγγνώμες προς αυτό;
Πώς συμβαδίζει να καταγγέλλεις ένα σύστημα, αλλά να χαρακτηρίζεις «χαρισματικό» τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, «ευχάριστη συνομιλήτρια» την Ντόρα Μπακογιάννη, «υπόδειγμα επαγγελματισμού» τις καμπάνιες του Κυριάκου Μητσοτάκη, ενώ ζητάς συγγνώμη και από τη σύζυγο του πρωθυπουργού Μαρέβα για τις εναντίον της επιθέσεις; Οταν είναι τοις πάσι γνωστό πως, όταν πολιτειακοί παράγοντες σε ορμήνευαν το 2018 να μη μετατρέπεις τις πολιτικές αντιδικίες σε προσωπικές αντιπαραθέσεις, εσύ απέρριπτες τις σκέψεις τους;
Πώς επίσης καταγγέλλεις το σύστημα διαφθοράς και διαπλοκής, όταν σήμερα είσαι συνοδοιπόρος με δυνάμεις με τις οποίες συγκρούστηκες και ηττήθηκες κατά την πρωθυπουργία σου; Λευκή σημαία; Και, τέλος, πώς να πιστέψει κανείς ότι θα πολεμήσεις αποτελεσματικά την κλεπτοκρατία, όταν ως πρωθυπουργός απέτυχες στις υποθέσεις της Novartis, που για τρεις περιπτώσεις πολιτικών προσώπων τουλάχιστον ήταν σκάνδαλο, και των τηλεοπτικών αδειών;
Και όταν, ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δεν πρόλαβες στους μήνες που μεσολάβησαν από το δυστύχημα των Τεμπών έως τις πρώτες εκλογές του Μαΐου να αναδείξεις όχι τι συνέβη και τι δεν συνέβη με το φορτίο -και άλλα, που θα αποδειχθούν αργά ή γρήγορα-, αλλά με την τηλεδιοίκηση, καθώς θα έπρεπε να εξαπολύσεις επίθεση κατά κατασκευαστριών εταιριών της διαπλοκής; Αν απέτυχες να πατάξεις αυτά τα φαινόμενα στο απόγειο της ισχύος σου, πώς θα τα εξαφανίσεις εν τη αδυναμία σου; Ο κύριος Τσίπρας που παρακολουθήσαμε χθες βράδυ, λοιπόν, υποδύεται τον αντισυστημικό, αλλά κατά βάση είναι βαθιά συστημικός.
Οταν όμως υπάρχει το συστημικό «πρωτότυπο», ποιος θα ασχοληθεί με το «γενόσημο»; Δυστυχώς για εκείνον, από τον καιρό που αποχώρησε έτρεξε πολύ νερό στο αυλάκι και το κενό που άφησε το καλύπτει σήμερα -με μεγάλη αξιοπιστία και κύρος στον κόσμο που απευθύνεται- η άφθαρτη Μαρία Καρυστιανού. Εάν τυχόν ιδρύσει κόμμα η κυρία Καρυστιανού με τόση αθόρυβη δουλειά βάσης που έχει κάνει όλα αυτά τα χρόνια, έχει πολύ καλές πιθανότητες να προσπεράσει πολύ κόσμο. Ακόμη και τον έμπειρο Αλέξη.
Πολιτικό σύστημα
Ο δεύτερος άξονας της ομιλίας του Αλέξη Τσίπρα ήταν η εμμονή του ότι τελικώς η προσωπική στρατηγική του ήταν σωστή το 2015 και πως για όλα φταίει το παλαιό πολιτικό σύστημα. Η στρατηγική του ήταν όμως λάθος, γιατί και τότε βιάστηκε να «ρίξει» τον Αντώνη Σαμαρά, όπως ομολόγησε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. Εκείνος διάλεξε διαπραγμάτευση σε συνθήκες ασφυξίας. Εάν είχε ολοκληρωθεί η τετραετία, το αποτέλεσμα θα ήταν κατά βάση το ίδιο και το βάρος της εφαρμογής των Μνημονίων θα το έφεραν οι αντίπαλοί του. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης γιατί δεν βιάστηκε και άκουσε τη συμβουλή του επίτιμου «άσε τον Τσίπρα να εφαρμόσει τα περισσότερα μέτρα, που είναι το “μανίκι”, να εξαντλήσει την τετραετία, και μετά αναλαμβάνεις»;
Αν δεν το έχει καταλάβει ο κύριος Τσίπρας, τα πλεονάσματα, που εν πολλοίς οφείλονται στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής μέσω των POS και πιστώνονται στον πρωθυπουργό, ήλθαν με την τεράστια αύξηση της χρήσης πλαστικού χρήματος μετά τα capital controls τα δικά του. Ο βιαστικός τότε Αλέξης απολογείται μέχρι σήμερα για το κλείσιμο των τραπεζών και ο Κυριάκος απολαμβάνει τους καρπούς της φορολογίας από τα capital controls. Οσο για το ότι η στρατηγική για τα Μνημόνια ήταν σωστή: δεν μπορεί να εφαρμόζεις σωστή στρατηγική, αλλά στο τέλος να ψάχνεις να βρεις την ψήφο σου. Κάποιο λάθος έχεις κάνει και πρέπει να το αναγνωρίσεις.
Οχι για να έρθεις σε αδυναμία, αλλά για να δείξεις στον κόσμο που είναι δύσπιστος απέναντί σου, ακόμη και δέκα χρόνια μετά, ότι κατάλαβες γιατί έχασες. Δεν χρειάζεται να αλλάξεις την ταυτότητά σου για να πείσεις ότι άλλαξες. Αρκεί να κοιτάξεις στα μάτια τους πολίτες που πλήγωσες και να πεις «έκανα λάθος». Ούτε καν «συγγνώμη». Οσο δεν το κάνεις αυτό, η μόνη «Ιθάκη» που θα θυμούνται οι πολίτες στο μέλλον θα είναι η περίφημη κρουαζιέρα με τη θαλαμηγό – ανοιχτά της Ιθάκης.
