Αύριο Παρασκευή, ιερή ημέρα της εβδομάδας για τους μουσουλμάνους, αφού ο μουεζίνης του Παλαιού Τζαμιού στη μεγάλη αγορά της Τεχεράνης ολοκληρώσει την πρωινή προσευχή, θα ανοίξουν οι κάλπες για την εκλογή του νέου προέδρου του Ιράν. Η οκταετής θητεία του Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ λαμβάνει τέλος. Τι θα θυμόμαστε απ’ αυτήν; Οχι πολλά. Ισως την παραληρηματικού χαρακτήρα επιστολή 18 σελίδων προς τον Μπους Jr το 2006 ή τις εμφανίσεις του στον ΟΗΕ, όταν απειλούσε με οριστική εξαφάνιση το Ισραήλ και τις ΗΠΑ από προσώπου Γης!
Ο Αχμαντινετζάντ δεν αποτελεί πολιτική παρθενογένεση του ιρανικού πολιτικού συστήματος. Από το 1979 το κράτος διοικείται από Σιίτες ζηλωτές μετά την ανατροπή του διεφθαρμένου καθεστώτος του σάχη, αντικαθιστώντας το με ένα αντιδυτικό θεοκρατικό μόρφωμα που προάγει τον θρησκευτικό φανατισμό και περιορίζει τις βασικές ελευθερίες των πολιτών.
Κάθε εκλογική διαδικασία μεταφέρει την αύρα της ανανέωσης. Οκτώ υποψήφιοι ανταγωνίζονται αύριο για το θυμικό και τη λογική του ιρανικού εκλογικού σώματος, η αυριανή διαδικασία όμως δεν επιτρέπει υπέρμετρη αισιοδοξία. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από ένα διαρκές πολιτικό δεδομένο και από ένα μείζον πολιτικό παρασκήνιο. Αρχίζοντας από το δεύτερο, απορρίφθηκε από το ιρανικό εκλογοδικείο, στην πραγματικότητα από τον ίδιο τον ανώτατο ηγέτη, η υποψηφιότητα του εκσυγχρονιστή πανεπιστημιακού Ακμπάρ Χασέμι Ραφατζανί. Ο Ραφατζανί, με κυβερνητική πείρα λόγω της προηγούμενης θητείας του στον προεδρικό θώκο, απολαμβάνει σημαντική υποστήριξη από τα μεσαία αστικά στρώματα της ιρανικής κοινωνίας, που επιθυμούν μια ποιοτική στροφή στις πολιτικές υποθέσεις του κράτους. Η άρνηση στον Ραφατζανί να είναι υποψήφιος αποκαλύπτει την άτεγκτη στάση του ιερατείου απέναντι σε οποιονδήποτε δεν είναι διατεθειμένος να ακολουθήσει τη γραμμή του πολιτικού ζηλωτισμού.
Το διαρκές πολιτικό δεδομένο αφορά τη μη διακοπή του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης και τη συνέχεια των στενών σχέσεων με τον Χασάν Νασράλα και τη Χεζμπολάχ. Αυτό επιβεβαιώνουν σε κάθε ευκαιρία οι Ιρανοί αξιωματούχοι, αλλά και προκύπτει ως συμπέρασμα και από την πιθανή επικράτηση του νέου εκλεκτού του Κχαμενεΐ, Σαΐντ Τζαλίλι.
Τα σύννεφα στην περιοχή αυξάνουν και σίγουρα θα περιπλεχθούν ακόμα περισσότερο, όσο το Ιράν πλησιάζει εγγύτερα στην ολοκλήρωση του πυρηνικού προγράμματός του. Για να αρθούν οι όποιες απλουστεύεις υφίστανται γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα, πρέπει να επισημανθεί ότι η ορθολογική ανησυχία της Δύσης γύρω από την ολοκλήρωση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος δεν αφορά την πιθανή χρήση των πυρηνικών από το Ιράν. Το δόγμα της Βέβαιης Αμοιβαίας Καταστροφής (Mutual Assured Destruction – MAD) λειτουργεί ακόμα και για τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, όπως το πρόσφατο παράδειγμα της Βορείου Κορέας αποδεικνύει σήμερα. Η είσοδος όμως του Ιράν στη λέσχη των πυρηνικών κρατών θα αυξήσει αδιαμφισβήτητα τη διαπραγματευτική του ισχύ. Ποιος, αλήθεια, θα ήθελε να διαπραγματεύεται με ένα κράτος που ως θεμέλιο λίθο έχει τον αντιδυτικισμό και που το πρόσφατο παρελθόν του έχει αποδείξει ότι «ειδικεύεται» στις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις έχοντας μια sui generis αντίληψη περί του τι πραγματικά είναι διπλωματία;
Ασφαλώς η ανησυχία της Δύσης δεν είναι παράλογη. Μπορεί το δόγμα του Mutual Assured Destruction να λειτουργεί ανασταλτικά ως προς τη χρήση των πυρηνικών, αλλά ουδείς αμφιβάλλει ότι αυξάνει η ισχύς όποιου κράτους έχει τη δυνατότητα να εφαρμόσεις απειλή χρήσης βίας μέσω αυτού του καναλιού. Οσοι στο ελληνικό εσωτερικό σπεύσουν να υπερασπιστούν «το δικαίωμα του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά» ας σκεφτούν ότι για τους νεαρούς Φρουρούς της Επανάστασης, που περιπολούν στους δρόμους της Τεχεράνης επιτιθέμενοι σε νέες με δυτική ενδυμασία, σε ερωτευμένα ζευγάρια που φιλιούνται δημοσίως, ή απλώς καίνε ένα βιβλίο με το περιεχόμενο του οποίου δεν συμφωνούν, αυτή η συμπεριφορά είναι κοινή όλων των απολυταρχικών ιδεολογημάτων και ότι κι εμείς είμαστε μέρος της Δύσης, με ό,τι κι αν αυτό σημαίνει για το ημέτερο επίπεδο ασφάλειας.
Σπύρος Ν. Λίτσας
