Η επίσκεψη Σαμαρά στην Ουάσινγκτον επιβεβαιώνει τη στρατηγική σημασία της Ελλάδας, αποτελώντας αντιστάθμισμα στις επικίνδυνες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και την Τουρκία, αλλά και στη μονόπλευρη πολιτική λιτότητας της Ε.Ε.
Εφικτός διπλωματικός στόχος είναι η επίσκεψη να αθροιστεί στο ιστορικό στήριξης από τον Λευκό Οίκο και όχι στις αρνητικές σελίδες των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Οσοι Ελληνες έχουν συνεπή ευρωατλαντικό προσανατολισμό προτιμούν να θυμούνται το δόγμα Τρούμαν, την παρέμβαση Τζόνσον στο Κυπριακό, το εμπάργκο επί Κάρτερ και την αρωγή στους Ολυμπιακούς του 2004. Και, μολονότι γνωρίζουν ότι η εξωτερική πολιτική υπαγορεύεται από ψυχρά συμφέροντα, αναρωτιούνται ακόμα σε τι ωφέλησαν τις ΗΠΑ η απαράδεκτη ανοχή στον «Αττίλα» και οι αιματηρές παλινωδίες στα Βαλκάνια.
Οι ως τώρα πληροφορίες, όπως και οι συνομιλίες με τον υπουργό Οικονομικών Τζ. Λιου, δικαιολογούν αισιοδοξία. Φυσικά, τα μεσοπρόθεσμα αποτελέσματα δεν θα εξαρτηθούν από τις τηλεοπτικές χειραψίες με τον πρόεδρο Ομπάμα, αλλά από τις εισηγήσεις και υποσημειώσεις άλλων αξιωματούχων, της λεγόμενης «μέσης γραφειοκρατίας».
Τα μεσαία υπηρεσιακά στελέχη διαπιστώνουν (επιτέλους) την ανάγκη πυκνότερων διαβουλεύσεων και συνεργασίας με τους συμμάχους στη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ.
Ταυτόχρονα, παραδέχονται ότι αιφνιδιάστηκαν από τις ταραχές στην Κωνσταντινούπολη και, κυρίως, από την ανοχή του Τ. Ερντογάν στη μαζική εισροή ισλαμιστών μαχητών στη Συρία μέσω του τουρκικού εδάφους και της συνεργασίας με την τρομοκρατική οργάνωση Al Nusra.
Ωστόσο η Ουάσινγκτον εξακολουθεί να αποδίδει εύσημα στον Τούρκο πρωθυπουργό, και -το πλέον ανησυχητικό- τείνει να εξισορροπήσει τις αμερικανοτουρκικές διαφωνίες στο θέμα της Συρίας με στήριξη της πολιτικής Ερντογάν στο Κυπριακό. Αναγνωρίζει «συνεχιζόμενη βούληση» της Τουρκίας για επίλυσή του και, κυρίως, δέχεται την απαίτηση των Ερντογάν – Νταβούτογλου για πιο «ενεργή ανάμειξη» της Ελλάδας, νοθεύοντας τη διαδικασία του ΟΗΕ.
Η Ουάσινγκτον δεν ανησυχεί ως προς το ενδεχόμενο στρατιωτικής έντασης για τα κοιτάσματα της Κύπρου, συμπληρώνοντας πάντως ότι δεν μπορεί να γίνουν προβλέψεις για την τουρκική στάση το 2014, οπότε θα αρχίσει νέος κύκλος ερευνών και θα δρομολογηθεί η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων. Ως προς την ενεργειακή πολιτική της κυβέρνησης Σαμαρά, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ (εκτός από την ικανοποίηση για τον αγωγό TAP) παρακολουθεί τις εξελίξεις σχετικά με τις μελέτες μεταφοράς του κυπριακού αερίου μέσω της χώρας μας και σχετικά με τις έρευνες για κοιτάσματα της ίδιας της Ελλάδας. Πέρα από τη μέριμνα αποφυγής κρίσης στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο, το αμερικανικό ερώτημα προς την Αθήνα είναι αν θα προκηρυχθούν διαγωνισμοί ή αν θα γίνουν απευθείας αναθέσεις για την έρευνα και εκμετάλλευση των κοιτασμάτων.
Το συγκεκριμένο ερώτημα ίσως είναι λογικό στο πλαίσιο της οικονομικής διπλωματίας, αλλά η απορία που εξακολουθεί να ηχεί αδιανόητη είναι εκείνη που είχε διατυπώσει τον Απρίλιο, σύμφωνα με έγκυρες πηγές, ο υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι προς τον (τότε) ομόλογό του Δημήτρη Αβραμόπουλο: «Γιατί επιμένετε για την ΠΓΔΜ, που είναι κατάλοιπο εθνικισμών και θέμα επιλύσιμο;» Η απάντηση είναι προφανέστατη σε μια περιοχή τόσο ασταθή.
Αλέξανδρος Τάρκας
