Την Κυριακή που μας πέρασε, μια πολιτική έκπληξη ιδιαίτερης σημειολογίας έλαβε χώρα στα Κατεχόμενα. Ο Μουσταφά Ακιντζί επικράτησε του Ντερβίς Ερογλου στον δεύτερο γύρο των παράνομων εκλογών, καταγράφοντας μια συντριπτική νίκη με ποσοστό 60,5%.
Ο αρχιτέκτονας Μουσταφά Ακιντζί από τη Λεμεσό, παλαιό στέλεχος της τουρκοκυπριακής Κεντροαριστεράς, που γνωρίζει άριστα την ελληνική, θεωρείται μετριοπαθής και, το σημαντικότερο, έχει ταχθεί υπέρ συγκεκριμένων ανοιγμάτων προς την κυπριακή κυβέρνηση, όπως για παράδειγμα το άνοιγμα της κλειστής πόλης της Αμμοχώστου. Η ποιοτική αποτίμηση των αποτελεσμάτων που έλαβε ο Ακιντζί δείχνει ότι η νέα γενιά των Τουρκοκυπρίων τον υποστήριξε με προφανή διάθεση την οριστική επίλυση του Κυπριακού και την απαλλαγή των Κατεχομένων από ένα «πολιτικό σύστημα» που για δεκαετίες ακολουθεί την ίδια άκαμπτη γραμμή, με αδιέξοδα αποτελέσματα σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο πρωτίστως για το ίδιο και τους πολίτες.
Ο Ακιντζί κατάφερε να πάει κόντρα στο κατεστημένο του ψευδοκράτους, δείχνοντας για άλλη μια φορά ότι στην πολιτική οι υπερβάσεις και ο ορθολογικός αντικομφορμισμός αποτελούν την πεμπτουσία αυτής. Η «κυβερνητική» αλλαγή στο εσωτερικό των Κατεχομένων ασφαλώς και είναι καλοδεχούμενη τόσο από την Αθήνα όσο και από τη Λευκωσία, αλλά οι ευρύτερες πολιτικές ισορροπίες περιορίζουν τον όποιο ορίζοντα αισιοδοξίας μπορεί κάποιος να δει, αν αυτό είναι δυνατό, πέρα από τα τελευταία βήματα σε ελεύθερο ευρωπαϊκό έδαφος στον μακρύδρομο της Λήδρας.
Δίχως σε καμία περίπτωση να υποστηρίζω τη μηδενιστική θέση «τι Ερογλου, τι Ακιντζί», δεν είναι δυνατόν να αγνοηθεί ότι τα Κατεχόμενα είναι πλήρως εξαρτημένα σε οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο από την Αγκυρα. Τι σημαίνει αυτό; Οτι η όποια θετική ή αρνητική εξέλιξη γύρω από το ζήτημα της επανένωσης της νήσου δεν περνά από την πολιτική ηγεσία του ψευδοκράτους, αλλά από το πρωθυπουργικό μέγαρο της Αγκυρας, που λειτουργεί υπό τη σκιά του προεδρικού παλατιού και της δεδηλωμένης διάθεση του Ρ.Τ. Ερντογάν να συνεχίζει να διαδραματίζει ενισχυμένο θεσμικά ρόλο στις πολιτικές υποθέσεις του κράτους, επομένως και στην εξωτερική πολιτική του.
Το δεδομένο αυτό ο ίδιος ο Ερντογάν το προέβαλε με ένταση από την πρώτη κυριολεκτικά στιγμή της νέας πολιτικής πραγματικότητας στα Κατεχόμενα. Απαντώντας με τη γνώριμη έλλειψη πολιτικής ευγένειας στη δήλωση Ακιντζί ότι οι Τουρκοκύπριοι θα έχουν τον έλεγχο των θεσμών και θα είναι κύριοι των σπιτιών τους, ούτε λίγο ούτε πολύ είπε ότι ο νέος «πρόεδρος» δεν αντιλαμβάνεται καλά τι λέει. Στη συνέχεια θύμισε σε όλους ότι η Τουρκία προσφέρει κάθε χρόνο ένα δισ. δολάρια στον προϋπολογισμό του ψευδοκράτους, δίνοντας έναν συμβατικό ορισμό της έννοιας του απολύτως εξαρτημένου παράγοντα από έναν άλλο.
Ενα από τα σημαντικότερα σφάλματα στη μελέτη της διεθνούς πολιτικής είναι ότι η προσωπικότητα κάθε ηγέτη μπορεί να βαρύνει αποφασιστικά σε ζητήματα κομβικής στρατηγικής διάστασης. Ποιος δεν θυμάται τους αλαλαγμούς χαράς και τους διθυράμβους που έφτασαν μέχρι και την εφεύρεση ενός νέου όρου, αυτόν της «ισλαμοδημοκρατίας», όταν το 2002 το AKP κατάφερε να κερδίσει τις εκλογές απέναντι στο κεμαλικό κόμμα. Οπως επίσης και τα ευχολόγια γύρω από την προσωπικότητα του Ρ.Τ. Ερντογάν, που δήθεν θα λειτουργούσε καταλυτικά ως προς την οριστική βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα η «ισλαμοδημοκρατία» αντικαταστάθηκε από τον νεοοθωμανισμό και ο Γκιουλ πρώτα και στη συνέχεια ο Ερντογάν επισκέφθηκαν τα Κατεχόμενα στην Κύπρο, δηλώνοντας ό,τι δήλωναν από το 1974 και μετά οι ηγέτες του κεμαλικού κόμματος σε επίσημες επισκέψεις τους στη Μεγαλόνησο, ότι τα στρατεύματα του Αττίλα αποτελούν δύναμη ειρήνης και σταθερότητας [sic]!
H εκλογή του Μουσταφά Ακιντζί σίγουρα θα δημιουργήσει τριβές μεταξύ Κατεχομένων και Αγκυρας. Μένει να δούμε αν ο Τουρκοκύπριος ηγέτης έχει αυξημένο ένστικτο επιβίωσης και ικανότητες σύνθεσης. Ολα αυτά όμως δεν παίζουν τον παραμικρό ρόλο στην οριστική επίλυση του Κυπριακού. Πόσο μάλλον όταν Αθήνα και Λευκωσία, στην παρούσα φάση, δεν έχουν κανέναν λόγο να βιάζονται.
Σπύρος Λίτσας
Επίκουρος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Μακεδονίας / Tweeter: @Spyros_Litsas
