Περίεργο κι όμως ελληνικό: Τρεις μήνες μετά τις εκλογές, αναζητά κανείς οπαδούς του ΣΥΡΙΖΑ, πολίτες που να ψήφισαν την κυβερνητική παράταξη στις 20 Σεπτεμβρίου – και, τι καταπληκτικό, με δυσκολία ανακαλύπτει κανείς κάποιους. Ολοι λένε πως ψήφισαν άλλα κόμματα – δεν θέλουν να έχουν σχέση με το έγκλημα. Ραδιοφωνικοί παραγωγοί, που δέχονταν πυρ ομαδόν από ακροατές κάθε φορά που τολμούσαν να αμφισβητήσουν τις υποσχέσεις του Αλέξη, τώρα απολαμβάνουν να κάνουν κριτική μέσα στη γενική σιωπή. Ταξιτζήδες, που έβριζαν διαρκώς τον Σαμαρά και υμνούσαν «το παιδί», τώρα είναι αμίλητοι και δεν τολμούν να ανοίξουν συζήτηση για τα ανδραγαθήματα της Αριστεράς. Τι συμβαίνει, λοιπόν; Γιατί έχουν καταπιεί όλοι τη γλώσσα τους;
Η βασική εξήγηση που δίδεται είναι ότι ο Ελληνας, εγωιστής από τη φύση του, δυσκολεύεται να παραδεχθεί το λάθος του. Γνωρίζει τι έκανε, έχει σκυλομετανιώσει, το συζητά πίσω από τις κλειστές πόρτες, αλλά η υπερηφάνεια δεν του επιτρέπει να ομολογήσει ότι διέπραξε ένα τόσο κολοσσιαίο λάθος, που πηγαίνει πίσω τη ζωή του. Αλήθεια είναι αυτό. Ωστόσο, αυτή η ανάγνωση είναι επιφανειακή. Υπάρχει και άλλη, βαθύτερη: Μη νομίζετε ότι οι Ελληνες έγιναν ξαφνικά αριστεροί μέσα σε μία νύχτα, γιατί απλά δεν έγιναν. Οι άνθρωποι, απογοητευμένοι από την έλλειψη πειθούς του παλαιού συστήματος, δοκίμασαν την τελευταία επιλογή που τους απέμενε, μπας και καταφέρουν να γυρίσουν πίσω τη ζωή τους. Ο ανορθολογισμός επικράτησε του ορθολογισμού, διότι οι εκπρόσωποι του δεύτερου δεν κατάφεραν να αγαπηθούν από τον λαό. Αν λοιπόν οι Ελληνες σιωπούν τώρα, αυτό δεν συμβαίνει γιατί ντρέπονται για την επιλογή τους. Σιωπούν διότι ένα μεγάλο κύμα συλλογικής απογοήτευσης για τη μεγάλη διάψευση σαρώνει την κοινωνία.
Απογοήτευση και κατάθλιψη είναι τα εθνικά συναισθήματα τώρα, όχι ντροπή. Το κενό μάς διαπερνά. Στην πραγματικότητα, μπαίνουμε στη φάση της συνειδητοποίησης. Πρώτα μας κατέλαβαν το σοκ και ο αιφνιδιασμός. Επειτα η ανακούφιση που υπογράψαμε Μνημόνιο. Υστερα μας έπιασε φόβος για το αύριο. Η κατάρρευση του ιδεολογήματος «Το Μνημόνιο σώζοι» έφερε οργή, θυμό, αυτοκτονίες, αγανακτισμένους. Προ του κινδύνου εξόδου από το ευρώ επικράτησε το αίσθημα του συμβιβασμού, «να πάμε με τα νερά τους». Ο κυρίαρχος λαϊκισμός ανέτρεψε τον ρεαλισμό με την τάση για ανταρσία και επανάσταση. Τα πλεονάσματα μας έδωσαν την ψευδαίσθηση της ανατροπής. Σήμερα, και έπειτα από τρεις εξουσιοδοτήσεις στον Τσίπρα, στον οποίο δόθηκε εν λευκώ απεριόριστη εξουσία, καταλαβαίνουμε ότι δεν γίνεται. Ζούμε στην εποχή της εθνικής διάψευσης. Τα ζορμπαλίκια δεν πιάνουν. Ποια θα είναι η επόμενη φάση; Νομίζω πως μπαίνουμε στον πυρήνα του προβλήματος: Πέρα από τα πρόσωπα, έχουμε πρόβλημα θεσμών.
Μανώλης Κοττάκης
