Χάθηκε ο δρόμος. Η λύση είναι μια χαλαρή ομοσπονδία εθνικών κρατών
Προσωπικά, δεν εξεπλάγην από το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος. Η Βρετανία ήθελε πάντα να τονίζει τις πολιτικές, νομισματικές και πολιτιστικές ιδιαιτερότητές της.
Μας δίνει, πάντως, την αφορμή για μία βαθύτερη συζήτηση όσον αφορά το μέλλον της Ενώσεως. Αλλοι σπεύδουν να μιλήσουν για διάλυση. Αλλοι προτείνουν μία Ευρώπη-υπερκράτος, με μεγαλύτερη μείωση της εθνικής κυριαρχίας των κρατών-μελών. Αλλοι προτείνουν την Ευρώπη των δύο ταχυτήτων, με σκληρό πυρήνα τη ζώνη του ευρώ ή τα έξι αρχικά ιδρυτικά μέλη και τους υπολοίπους στη δεύτερη ζώνη/ταχύτητα.
Η τελική απόφαση πιστεύω ότι πρέπει να ληφθεί αφού καταγραφούν τα έως σήμερα επιτεύγματα αλλά και τα κενά και οι αποτυχίες του εγχειρήματος.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση κατόρθωσε να διατηρήσει το έδαφός της μακριά από πολέμους και χάρισε στη γηραιά ήπειρο μία περίοδο ειρήνης εξήντα ετών, γεγονός σπάνιο για τη νεότερη ευρωπαϊκή Ιστορία. Αν αναλογιστούμε τους πολέμους μεταξύ Γάλλων και Γερμανών κατά τον 19ο και τον 20ό αιώνα, θα διαπιστώσουμε ότι από την ίδρυσή της ΕΟΚ, το 1957, η ευρωπαϊκή ενοποιητική προσπάθεια επέτυχε τη δημιουργική προσέγγιση των δύο ισχυρών αυτών κρατών. Η ΕΟΚ εξελίχθηκε σε Ευρωπαϊκή Ενωση και αποτελεί μία νησίδα δημοκρατίας και σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε έναν ταραγμένο κόσμο. Υπογραμμίζω ότι στις χώρες της Ε.Ε. έχει καταργηθεί η θανατική ποινή. Θυμίζω, επίσης, την ελεύθερη μετακίνηση φοιτητών και εργαζομένων, και τα χιλιάδες ελληνόπουλα που μορφώνονται εκτός Ελλάδας με προγράμματα Erasmus κι άλλες σχετικές ευκαιρίες.
Ομως, υπάρχουν και ερωτήματα που δεν έχουν απαντηθεί: Πόσο έλαβαν σοβαρά υπ’ όψιν τους οι Ευρωπαίοι τα μηνύματα της επιβιώσεως των εθνών και των εθνικών ταυτοτήτων, που έγιναν έντονα μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, της Γιουγκοσλαβίας και άλλων πολυεθνικών κρατών; Πόσο διάβασαν οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών την Ιστορία, που μας διδάσκει ότι δεν μπορείς και δεν πρέπει να υποτιμάς και να περιορίζεις -πέραν ενός ορίου- την εθνική κυριαρχία και την εθνική υπερηφάνεια των λαών; Πώς μπορούσε να προχωρήσει μία Ενωση η οποία στηρίζεται μόνο στο οικονομικό υπόβαθρο και λησμονεί τις πολιτιστικές της ρίζες;
Νομίζω ότι η παρακμή των ευρωπαϊκών θεσμών άρχισε όταν η Ε.Ε. εγκατέλειψε τις αξίες και τις αρχές των ιδρυτών της, δηλαδή τη χριστιανική κληρονομιά, την ελληνική παιδεία και το Ρωμαϊκό Δίκαιο. Οταν είδαμε ότι από το σχέδιο για ένα ευρωπαϊκό Σύνταγμα (2002-2004) απαλείφθηκαν οι αναφορές στον χριστιανισμό και στον Ελληνισμό (αγνοήθηκε ο ορισμός του Θουκυδίδη περί δημοκρατίας), τότε κατέστη προφανές ότι η Ευρώπη έχασε τον δρόμο της.
Η λύση είναι αυτή την οποία έχει προτείνει ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν, Ζακ Ντελόρ: Μία χαλαρή ομοσπονδία εθνικών κρατών!
Κωνσταντίνος Χολέβας
Μ.Η.Τ. 232120