Το πρώτο δείγμα ήταν ότι αυτοί που παραμιλούσαν στον δρόμο ή μέσα στο αυτοκίνητό τους είχαν αυξηθεί επικίνδυνα. Μπορούσες πλέον να τους διακρίνεις καθαρά, είτε ανάμεσα στους αστέγους που περιφέρονται σχεδόν σε όλη την πόλη, είτε δίπλα στους ζητιάνους που πληθαίνουν από φανάρι σε φανάρι σχεδόν σε κάθε κεντρικό σημείο κάθε γειτονιάς.
Ακολούθησαν οι ανακοινώσεις για τη δραματική αύξηση των αυτοκτονιών στα χρόνια της κρίσης. Και αυτές όμως κάποιοι έσπευσαν να τις θεωρήσουν υπερβολικές. Λογικό, σε μία χώρα όπου εξευτελίζεται καθημερινά σχεδόν οτιδήποτε με γεωμετρική πρόοδο, θα ήταν αστείο να περιμένεις να αντέξει ο σεβασμός ακόμη και μπροστά στην αξία της ανθρώπινης ζωής.
Η κατάρρευσης της δημόσιας υγείας μάς αποκάλυψε αρκετά ενδιαφέροντα για το εύρος της διακίνησης των ψυχοφαρμάκων γενικώς. Ασε που όλο και κάποια συνταγή με την κόκκινη γραμμή βρισκόταν παραχωμένη για τη δύσκολη νύχτα σε κάποιο συρτάρι κομοδίνου και των… καλύτερων σπιτιών!
Ηρθε όμως μία έρευνα που στην κυριολεξία -και με το συμπάθιο- απέδειξε με τα σκατά μας πόσο βαθιά στα «σκατά» έχουμε χωθεί εμείς και η ψυχική υγεία μας!
Μία ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον χημικό κ. Νικόλαο Θωμαΐδη του Πανεπιστημίου Αθηνών συνέλεξε δείγματα νερού από τις εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού της Αθήνας από το 2010 έως το 2014. Τα πρώτα δείγματα συλλέχθηκαν μετά την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου και ακολούθησαν μετρήσεις που συλλέχθηκαν σε διάστημα μίας εβδομάδας την ίδια εποχή κάθε έτους. Η μελέτη τους, όπως λέει ο ίδιος στο περιοδικό «Chemical & Engineering News»: «Δίνει μια εικόνα σε πραγματικό χρόνο για το τι συμβαίνει στην κοινωνία».
Το αποτέλεσμα των μετρήσεων στα αστικά λύματα είναι θλιβερά συγκλονιστικό! Η χρήση ψυχιατρικών και άλλων φαρμάκων, καθώς και η χρήση παράνομων ουσιών, αυξήθηκαν δραματικά στην Αθήνα στα χρόνια της κρίσης. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφηκαν στα αντικαταθλιπτικά, τα αγχολυτικά και τα αντιψυχωσικά, καθώς και σε φάρμακα για την αντιμετώπιση του γαστρικού έλκους και της υπέρτασης, αναφέρει διεθνής ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση «Environmental Science & Technology». Οι μετρήσεις αποκάλυψαν ότι σε μία τετραετία η χρήση αντιψυχωτικών αυξήθηκε κατά 35 φορές, των αγχολυτικών κατά 19 φορές και των αντικαταθλιπτικών κατά 11 φορές, ενώ η χρήση παράνομων αμφεταμινών διπλασιάστηκε.
Προφανώς κανείς, ούτε οι ίδιοι οι ερευνητές, δεν ισχυρίζονται ότι μπορούν να αποδείξουν αδιαμφισβήτητα πως η αύξηση στη χρήση των φαρμάκων και ουσιών οφείλεται αποκλειστικά στην οικονομική κρίση. Αποτελεί όμως αναμφισβήτητο επιστημονικό δεδομένο πλέον το γεγονός ότι η μέτρηση ουσιών στα λύματα είναι χρήσιμη για τη μελέτη κοινωνικών εξελίξεων.
Στην περίπτωσή μας, η αύξηση της κατανάλωσης φαρμάκων ακολούθησε χρονικά αμέσως μετά τα Μνημόνια, την αύξηση της ανεργίας και τη δραματική μείωση των εισοδημάτων του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού. Μπορεί να κάναμε «το σκατό μας παξιμάδι», αλλά κι αυτό μας έδειξε πού ακριβώς βρισκόμαστε. Καταμεσής του βόθρου!
Γιώργος Κ. Στράτος
Δικηγόρος- Δημοσιογράφος
Μ.Η.Τ. 232120