Eκανε το πρώτο του σχέδιο σε ηλικία μόλις επτά χρόνων καταγράφοντας στο ζωγραφικό μπλοκ του τα «Καράβια στο ηλιοβασίλεμα», ενώ τρία χρόνια αργότερα -ύστερα από μια επίσκεψή του στην Καισαριανή- φιλοτέχνησε ένα εκπληκτικό αντίγραφο της «Μονής Δαφνίου», το οποίο κάλλιστα θα μπορούσε να ανήκει σε φτασμένο εικαστικό. Ο Γιάννης Τσαρούχης «αποκαλύπτει» τα μυστικά της ζωγραφικής του τέχνης και «μιλά» για τους καλλιτέχνες που τον επηρέασαν μέσα από μια νέα έκθεση, η οποία χθες εγκαινιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς. Τίτλος αυτής, «Γιάννης Τσαρούχης. Εικονογράφηση μιας αυτοβιογραφίας. Πρώτο μέρος (1910-1940)». Η έκθεση θα διαρκέσει έως τον Ιούλιο του 2014, για να ακολουθήσει στη συνέχεια το δεύτερο μέρος που θα μας «ταξιδέψει» στα μεταπολεμικά δημιουργικά χρόνια του.
Ιδιόχειρα κείμενα, αυτοβιογραφικές σημειώσεις, προφορικές διηγήσεις και φυσικά τα ίδια τα ζωγραφικά έργα του (περίπου 200 στον αριθμό), τα οποία συνιστούν αδιαμφισβήτητα στοιχεία της εικαστικής του ιδιοφυΐας, επιχειρούν να «αποκρυπτογραφήσουν» μια πλούσια καλλιτεχνική πορεία.
Η πρώτη εικόνα που υποδέχεται τον επισκέπτη είναι μια εντυπωσιακή άποψη του Πειραιά, χρονολογίας 1910. Το έτος, δηλαδή, που γεννήθηκε ο Γιάννης Τσαρούχης. Πρόκειται για μια φωτογραφία εποχής από την περιοχή που γεννήθηκε και μεγάλωσε. Το σπίτι του και η οικία της θείας του, όπου άλλωστε έζησε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα την περίοδο που οι γονείς του ταξίδευαν στην Ευρώπη, καθώς και σπάνιες λήψεις με εκείνον και τα δυο αδέρφια του, την Κική και τον Μάριο, βρίσκονται σε περίοπτη θέση.
«Ανάμεσα στο υλικό που παρουσιάζεται εδώ είναι και φωτογραφίες που είχε μικρός στο δωμάτιό του» εξηγεί η ανιψιά του εικαστικού και πρόεδρος του Ιδρύματος «Γιάννης Τσαρούχης» Νίκη Γρυπάρη, η οποία έχει αναλάβει την επιμέλεια της έκθεσης. «Ακόμη έχουμε και μια σπάνια μακέτα από την επιθεώρηση “Ξιφίρ Φαλέρ”, την πρώτη παράσταση που παρακολούθησε ο ζωγράφος σε ηλικία μόλις εξίμισι χρόνων στο Φάληρο. Εμεινε ξύπνιος όλο το βράδυ και την είδε ολόκληρη. Τόσο πολύ του άρεσε».
Χωρισμένη σε 11 θεματικές ενότητες η έκθεση κάνει στάσεις στους σημαντικότερους σταθμούς στην προσωπική και την καλλιτεχνική πορεία του έως το 1940. Ξεκινώντας από τον Πειραιά, η αφήγηση περνάει στην Αθήνα όπου οικογενειακώς μετακόμισε το 1924, κατόπιν στην Κηφισιά, το μέρος όπου παραθέριζε με την οικογένειά του ενώ ακολουθούν και αναφορές στην περίοδο που φοιτούσε στην ΑΣΚΤ, στην οποία είχε μείνει για δύο χρόνια μετεξεταστέος. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται η γνωριμία με τους Φώτη Κόντογλου και Κωνσταντίνο Παρθένη, το ταξίδι του στην πόλη του φωτός, το Παρίσι, όπου γνώρισε τον Τεριάντ και μυήθηκε στο έργο του Ματίς, αλλά και η επιστροφή στην Αθήνα το 1939.
Το πρώτο του σχέδιο σε ηλικία επτά(!) ετών
Από τα πιο εντυπωσιακά εκθέματα της παρουσίασης είναι αναμφίβολα το πρώτο ζωγραφικό έργο που φιλοτέχνησε ο Τσαρούχης σε ηλικία μόλις επτά χρόνων τα «Καράβια στο ηλιοβασίλεμα». Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και τα σχέδιά του από την περίοδο της θητείας του στο πλευρό του Φώτη Κόντογλου, στα οποία είναι εμφανείς οι επιρροές από τη βυζαντινή τέχνη, στην οποία κατεξοχήν είχε ταχθεί ο Αϊβαλιώτης ζωγράφος. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να δουν και τα κοπτικά υφάσματα, σπάνια δείγματα υφαντικής τέχνης, τα οποία είχαν δημιουργηθεί από τον ίδιο τον Τσαρούχη, αφού είχε μάθει να χρησιμοποιεί τον αργαλειό από την Εύα Πάλμερ-Σικελιανού. Ακόμη, παρουσιάζονται πίνακές του από την περίοδο της μαθητείας του στο ατελιέ του Κωνσταντίνου Παρθένη αλλά και μακέτες για το θέατρο.
Info: Η έκθεση με τίτλο «Γιάννης Τσαρούχης. Εικονογράφηση μιας αυτοβιογραφίας. Πρώτο μέρος (1910-1940) θα διαρκέσει έως τις 27 Ιουλίου 2014.
Γιώτα Βαζούρα