Αντιπροσωπίες του Ισραήλ, της Χαμάς και των Ηνωμένων Πολιτειών συγκεντρώνονται στην Αίγυπτο για να συζητήσουν την κατάπαυση του πυρός. Πού υπάρχει ταύτιση και πού διαφωνία στην πρόταση 20 σημείων του Τραμπ
Στην Αίγυπτο είναι στραμμένη σήμερα η προσοχή της διεθνούς κοινότητας, καθώς αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ για το σχέδιο του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ (κεντρική φωτό) για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα. Από χθες αντιπροσωπίες του Ισραήλ, της Χαμάς και των Ηνωμένων Πολιτειών συγκεντρώνονται στο Κάιρο, με στόχο να συζητήσουν την κατάπαυση του πυρός, την απελευθέρωση των ομήρων που κρατά η Χαμάς, καθώς και την πιθανή αποφυλάκιση Παλαιστινίων κρατουμένων από τις ισραηλινές φυλακές.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο δήλωσε χθες ότι ο πόλεμος στη Γάζα «δεν έχει ακόμα τελειώσει», παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί γύρω από ορισμένα σημεία του σχεδίου Τραμπ. Οπως τόνισε, το αν η Χαμάς είναι πράγματι σοβαρή ως προς την εφαρμογή της συμφωνίας, θα φανεί από τον τρόπο που θα εξελιχθούν οι τεχνικές συνομιλίες, ιδιαίτερα ως προς την απελευθέρωση των ομήρων.
Το πρώτο στάδιο της συμφωνίας εστιάζει στην παράδοση ομήρων, ωστόσο μείζον ζήτημα παραμένει το πού θα αναδιαταχθούν τα ισραηλινά στρατεύματα σε περίπτωση εφαρμογής κατάπαυσης πυρός. Οι συνομιλίες βασίζονται στο σχέδιο του Τραμπ, ο οποίος απέστειλε στο Κάιρο τον ειδικό απεσταλμένο του, Στιβ Γουίτκοφ, και τον γαμπρό του, Τζάρεντ Κούσνερ. Οι δύο εκπρόσωποι έχουν ως αποστολή να επιβλέψουν τις διαπραγματεύσεις και να συμβάλουν στην ολοκλήρωση μιας συμφωνίας που θα μπορούσε να τερματίσει τις εχθροπραξίες.
Αντιδράσεις
Η παρουσία του Κούσνερ, ωστόσο, προκαλεί αντιδράσεις. Μετά την αποχώρησή του από τον Λευκό Οίκο το 2021, ο γαμπρός του Ντόναλντ Τραμπ ίδρυσε την εταιρία ιδιωτικών κεφαλαίων Affinity Partners, που έλαβε χρηματοδότηση 2 δισ. δολαρίων από το επενδυτικό ταμείο της Σαουδικής Αραβίας, ενώ στα ίδια κεφάλαια επένδυσαν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ. Οι συμφωνίες αυτές έγιναν λίγο μετά τον ηγετικό ρόλο του στη διαμόρφωση της αμερικανικής πολιτικής για τη Μέση Ανατολή και την επίτευξη των Συμφωνιών του Αβραάμ. Παρά τις διαβεβαιώσεις του ότι δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων, επικριτές τονίζουν ότι εξακολουθεί να κερδίζει από τις σχέσεις που οικοδόμησε όσο κατείχε δημόσιο αξίωμα.
Με πολλά ερωτηματικά είναι η απάντηση της Χαμάς στην πρόταση 20 σημείων του Τραμπ για εκεχειρία που άνοιξε τον δρόμο για διαπραγματεύσεις με στόχο την ολοκλήρωση μιας συμφωνίας. Ο Τραμπ έσπευσε να τη χαιρετίσει ως νίκη, λέγοντας ότι η Χαμάς είναι «έτοιμη για διαρκή ειρήνη» προειδοποιώντας ότι αντιμετωπίζει «πλήρη εξόντωση» εάν αρνηθεί να παραδώσει την εξουσία και τον έλεγχο της Γάζας.
Ωστόσο, η απάντηση της Χαμάς ήταν υπό όρους και παρέλειψε εντελώς ορισμένα από τα βασικά σημεία της πρότασης του Αμερικανού προέδρου. Καίριας σημασίας είναι το γεγονός ότι αποδέχτηκε δύο από τις πιο σημαντικές απαιτήσεις του σχεδίου: την απελευθέρωση όλων των ομήρων στην αρχή της εκεχειρίας και την παραχώρηση της διακυβέρνησης της Γάζας σε τεχνοκράτες.
Η εξουσία σε τεχνοκράτες
Η Χαμάς συμφώνησε στον «τύπο ανταλλαγής» που προβλέπει το σχέδιο: οι 48 εναπομείναντες όμηροι θα απελευθερωθούν με αντάλλαγμα 250 Παλαιστίνιους κρατούμενους και 1.700 Παλαιστίνιους από τη Γάζα που συνελήφθησαν μετά την 7η Οκτωβρίου. Η οργάνωση δήλωσε επίσης ότι είναι διατεθειμένη να παραδώσει την εξουσία στη Γάζα σε ανεξάρτητους Παλαιστίνιους τεχνοκράτες, κάτι που αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό τη διατύπωση του αμερικανικού σχεδίου. Απουσιάζει όμως από την απάντηση της Χαμάς οποιαδήποτε αναφορά στη διεθνή επιτροπή εποπτείας υπό τον Τραμπ, που ονομάζεται «Συμβούλιο Ειρήνης» και θα επιβλέπει την τοπική παλαιστινιακή διακυβέρνηση, καθιστώντας ασαφές κατά πόσο η παλαιστινιακή οργάνωση αποδέχεται αυτήν την εποπτεία ή όχι.
Η απάντηση της Χαμάς επίσης δεν αγγίζει το ζήτημα του αφοπλισμού – κεντρική προϋπόθεση του σχεδίου Τραμπ και απαίτηση της διεθνούς κοινότητας. Η Χαμάς έχει επανειλημμένα αρνηθεί να αφοπλιστεί, τουλάχιστον όχι μέχρι να αποχωρήσουν οι Ισραηλινοί από τα παλαιστινιακά εδάφη. Η ανακοίνωση της οργάνωσης αναφέρει απλώς ότι «άλλα ζητήματα» που περιλαμβάνονται στο σχέδιο Τραμπ «θα συζητηθούν μέσω ενός συνολικού εθνικού παλαιστινιακού πλαισίου». Η Χαμάς επιμένει επίσης ότι θα συμμετέχει σε αυτό το πλαίσιο, αψηφώντας την απαίτηση του σχεδίου Τραμπ να «μην έχει κανέναν ρόλο στη διακυβέρνηση της Γάζας, άμεσα, έμμεσα ή με οποιαδήποτε μορφή».
Η συζήτηση γύρω από το ειρηνευτικό σχέδιο του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο, με όλες τις πλευρές να προχωρούν σε δηλώσεις που δείχνουν το θολό τοπίο της όποιας συμφωνίας. Ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, Ισραελ Κατζ, τόνισε ότι η απελευθέρωση των ομήρων θα γίνει άμεσα, αποδίδοντας την «ανατροπή» της στάσης της Χαμάς στη στρατιωτική πίεση που ασκήθηκε με την επιχείρηση κατάληψης της πόλης της Γάζας.
Κατά τον ίδιο, η κατοχή της πόλης δημιούργησε το έδαφος για την πρωτοβουλία Τραμπ και πλέον το Ισραήλ είναι έτοιμο να κλιμακώσει εκ νέου, εάν η Χαμάς υπαναχωρήσει. Aξίζει, βέβαια, να σημειωθεί ότι το Ισραήλ δεν έχει σταματήσει στιγμή τις επιχειρήσεις του στη Γάζα. Μόνο χθες, Κυριακή, τουλάχιστον 57 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς. Νωρίτερα ο Ντόναλντ Τραμπ είχε ζητήσει την παύση των επιχειρήσεων, κάτι που φαίνεται ότι αγνόησε ο Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός δήλωσε χθες σε διάγγελμά του ότι ελπίζει στην επιστροφή όλων των ομήρων -«ζωντανών ή νεκρών»- μέσα στις επόμενες ημέρες, υπογραμμίζοντας ότι έως σήμερα έχουν επιστρέψει 207. Ο ίδιος διαβεβαίωσε ότι η Χαμάς θα αφοπλιστεί σε δεύτερο στάδιο, με στόχο την πλήρη αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας, είτε μέσω διπλωματίας είτε με στρατιωτικά μέσα. Παράλληλα ο ηγέτης της ισραηλινής αντιπολίτευσης, Γιαΐρ Λαπίντ, υπογράμμισε ότι οι συνομιλίες του με την ομάδα Τραμπ δείχνουν πως η συμφωνία «είναι εφικτή και πρέπει να γίνει», κατηγορώντας τον Νετανιάχου ότι επιχειρεί να οικειοποιηθεί τα εύσημα.
Συγκρατημένη η Ευρώπη
Στην Ευρώπη οι αντιδράσεις είναι συγκρατημένα θετικές. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαρακτήρισε την απάντηση της Χαμάς ενθαρρυντική, καλώντας σε αξιοποίηση της ευκαιρίας. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ζήτησε από το Ισραήλ να ανταποκριθεί άμεσα, ενώ ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ έκανε λόγο για «σημαντικό βήμα προς τα εμπρός». Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με προσοχή, ελπίζοντας ότι οι τελευταίες εξελίξεις θα ανοίξουν τον δρόμο για την πολυπόθητη κατάπαυση του πυρός και τον τερματισμό της αιματοχυσίας στη Γάζα.
