«Φέτος δεν έχουμε καμία εγγραφή και αυτό φυσικά μας στενοχωρεί» τονίζει στην «Ο.Α» ο διευθυντής Δημήτρης Ζώτος και, όπως λέει, δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο, ενώ εκφράζει την ανησυχία του για το μέλλον και την ανάγκη να ληφθούν μέτρα
Τον προβληματισμό και την ανησυχία του για το μέλλον της Πατριαρχικής Μεγάλης του Γένους Σχολής στην Κωνσταντινούπολη εκφράζει ο διευθυντής της Δημήτρης Ζώτος, μιλώντας στην «Ορθόδοξη Αλήθεια», με αφορμή την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς. «Είναι γεγονός ότι φέτος δεν έχουμε καμία εγγραφή μαθητών στην α’ γυμνασίου. Και αυτό φυσικά μας στενοχωρεί λίγο» σημειώνει ο κ. Ζώτος.
- Από τον Σωτήρη Λετσιο
«Δεν είναι, ωστόσο, η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό, αφού είχε παρατηρηθεί και στα τέλη της δεκαετίας του ’80 αλλά και στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Τότε είχαμε έλλειψη μαθητών όχι μόνο στην α’ γυμνασίου αλλά και στις υπόλοιπες τάξεις της σχολής. Υπήρξαν επίσης και εποχές κατά τις οποίες η σχολή δεν διέθετε τον απαραίτητο αριθμό καθηγητών. Ζήσαμε χρόνια χωρίς διευθυντή και με λίγους καθηγητές! Σε εκείνες τις περιπτώσεις ήταν η ελληνική κοινότητα της Πόλης που ανέλαβε την πρωτοβουλία για να στελεχωθούν οι τάξεις με νέους μαθητές αλλά και με το απαραίτητο διδακτικό προσωπικό» προσθέτει ο κ. Ζώτος, ο οποίος άρχισε να διδάσκει ως μαθηματικός στη σχολή από το 1997, ενώ από το 2018 εκτελεί χρέη διευθυντή της σχολής.
Συνολικά, τη σχολική χρονιά 2025-2026 στη Μεγάλη του Γένους Σχολή φοιτούν 30 μαθητές, ενώ από τις οκτώ τάξεις λειτουργούν οι επτά: Οι τρεις, δηλαδή, από τις τέσσερις συνολικά τάξεις του γυμνασίου -σύμφωνα με τα ισχύοντα στην τουρκική εκπαίδευση- και οι τέσσερις του λυκείου. Οι περισσότεροι δε μαθητές φοιτούν στην τελευταία τάξη του λυκείου. Ολες οι τάξεις λειτουργούν καθημερινά με πλήρες ωράριο και με καθηγητές όλων των ειδικοτήτων, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις στις οποίες η σχολή πρωτοτυπεί, όπως π.χ με το μάθημα της Τεχνητής Νοημοσύνης, η διδασκαλία του οποίου έχει αρχίσει από την προηγούμενη χρονιά.
Πέραν αυτού οι μαθητές έχουν επίσης τη δυνατότητα να διευρύνουν τις γνώσεις τους στη σύγχρονη τεχνολογία παρακολουθώντας και μαθήματα ρομποτικής. «Δίνουμε έμφαση και στη μουσική μας παράδοση -αναφέρει ο κ. Ζώτος-. αφού έχουμε εν λειτουργία μια χορωδία η οποία αποδίδει ελληνικά τραγούδια, ενώ σημαντική δραστηριότητα παρουσιάζει και η χορευτική μας ομάδα. Η ομάδα αυτή παρευρέθηκε πριν από μερικούς μήνες στην Κατερίνη, όπου συμμετείχε σε φεστιβάλ και παρουσίασε χορούς τόσο από την Πόλη όσο και από την Ελλάδα. Τα παιδιά λαμβάνουν μέρος και σε αθλητικούς αγώνες στην Τουρκία αποσπώντας διακρίσεις, ενώ οι μαθητές μας πρωτοστατούν και στην πολύ αξιόλογη έκδοση του ετήσιου περιοδικού “Φανάρι”».
Ελληνική κοινότητα
Η συνεχής μείωση του αριθμού των μαθητών είναι ένα ζήτημα που δεν επιτρέπει εφησυχασμούς. Αυτή ασφαλώς οφείλεται πρωτίστως στη συρρίκνωση -που παρατηρείται εδώ και πολλές δεκαετίες- της ελληνικής κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη. Σήμερα τα μέλη της εκεί κοινότητας δεν υπερβαίνουν τα 2.000, ενώ ο μέσος όρος ηλικίας τους είναι υψηλός. «Αυτό το γεγονός μάς στενοχωρεί, αλλά ωστόσο συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε με όλες μας τις δυνάμεις προκειμένου να δώσουμε ζωντάνια στην ομογένεια. Οι προσπάθειες αυτές γίνονται τόσο από εμάς αλλά και από τα υπόλοιπα ελληνικά σχολεία, όπως φυσικά και από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Είμαστε αισιόδοξοι, αλλά συγχρόνως πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη την πραγματικότητα και να προχωρούμε στη λήψη των ανάλογων μέτρων, έτσι ώστε να συνεχιστεί η παράδοση και να παραμείνουν άσβεστες η φλόγα και η προσφορά της Μεγάλης του Γένους Σχολής» υπογραμμίζει ο κ. Ζώτος.
Η Μεγάλη του Γένους Σχολή αποτελεί την ιστορική συνέχεια της Πατριαρχικής Ακαδημίας και της Πατριαρχικής Σχολής Ξηροκρήνης. Επανιδρύθηκε μετά την Αλωση της Κωνσταντινούπολης από τον Πατριάρχη Γεννάδιο στις 6 Ιανουαρίου 1454, ο οποίος κάλεσε τον Θεσσαλονικέα φιλόσοφο Ματθαίο Καμαριώτη και του ανέθεσε την ανασυγκρότηση της διαλυμένης Πατριαρχικής Ακαδημίας. Αποτελεί ουσιαστικά την ιστορική συνέχεια της Πατριαρχικής Σχολής ή Πατριαρχικής Ακαδημίας ή αλλιώς του Μεγάλου Βήματος που ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα. Το 1804 η Σχολή μεταστεγάστηκε στο μέγαρο του Αλεξάνδρου Μαυροκορδάτου, στην Ξηροκρήνη, λαμβάνοντας την ονομασία Πατριαρχική Σχολή Ξηροκρήνης. Η σχολή λειτούργησε μέχρι το 1825, οπότε και επανήλθε στην αρχική της έδρα, στο Φανάρι, και μεταφέρθηκε και πάλι το έτος 1837 στην Ξηροκρήνη έως το 1849.
Ακολούθως εγκαταστάθηκε οριστικά στο Φανάρι λειτουργώντας πλέον ως Μεγάλη του Γένους Σχολή. Χάρη στις δωρεές του Γεωργίου Ζαρίφη, των πατέρων της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου, καθώς και άλλων δωρητών, στις 30 Ιανουαρίου 1880 τοποθετήθηκε ο θεμέλιος λίθος ενός επιβλητικού ως έμελλε να είναι κτιρίου, που δεσπόζει επί του Κεράτιου Κόλπου, στη συνοικία του Μουχλίου και πλησίον του ομώνυμου ναού της Παναγίας. Στις αρχές του 17ου αιώνα το πρόγραμμα σπουδών της Σχολής διαμόρφωσε ο σπουδαίος λόγιος Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς, με αποτέλεσμα έως και τα μέσα του 19ου αιώνα να φημίζεται η σχολή για το υψηλό της επίπεδο και την ανώτερη παιδεία, που προσέφερε σε πολλά πεδία των επιστημών.
Απόφοιτοι της εν λόγω σχολής ήταν άνθρωποι οι οποίοι με το έργο τους έπαιξαν μεγάλο ρόλο στην οικοδόμηση της ιστορίας και της παράδοσής της. Την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπηρέτησαν ως ηγεμόνες και πολιτικοί εξέχοντα ονόματα που ήταν απόφοιτοι της σχολής, όπως ήταν π.χ ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο Ευγένιος Βούλγαρης, ο Δημήτριος Κάντεμιρ κ.ά. Μετά την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας(1923) η Μεγάλη του Γένους Σχολή μετατράπηκε σε μειονοτικό σχολείο, ωστόσο εξακολούθησε να παρέχει κορυφαία δευτεροβάθμια εκπαίδευση μέχρι και σήμερα, με κάποια από τα μαθήματα να διδάσκονται στην ελληνική γλώσσα και κάποια άλλα να γίνονται στα τουρκικά.
