Ανακάλυψαν 23 ναυάγια στο Αρχιπέλαγος των Φούρνων!

Μοναδικοί αμφορείς, άγκυρες και κεραμικά από την πρώιμη Κλασική Περίοδο έως και τον 19ο αιώνα έφεραν στο φως οι ερευνητές

Ρεπορτάζ
Γιώτα Βαζούρα

Ο βυθός στα ανοιχτά των Φούρνων της Ικαρίας «αποκαλύπτει» τα μυστικά του… Κομμάτι κομμάτι συνθέτουν οι αρχαιολόγοι το παζλ που «κρύβεται» στο Αρχιπέλαγος των Φούρνων, την πλουσιότερη σε αρχαία ναυάγια θάλασσα της ελληνικής επικράτειας και μια από τις πλουσιότερες της Μεσογείου.

Κατά την πρόσφατη ενάλια αρχαιολογική έρευνα, που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή από τις 8 Ιουνίου έως τις 2 Ιουλίου, εντοπίστηκαν από τους δύτες-αρχαιολόγους ίχνη από 23 συνολικά ναυάγια αλλά και εκατοντάδες αντικείμενα, όπως μοναδικοί αμφορείς, άγκυρες αλλά και κεραμικά. Τα ναυάγια που ήρθαν στο φως, τα οποία χρονολογούνται από το τέλος της Αρχαϊκής Εποχής έως τον 19ο αιώνα, «ανεβάζουν» τον συνολικό αριθμό των εντοπισμένων και τεκμηριωμένων ναυαγίων (μαζί με τα 22 διερευνημένα ναυάγια που καταγράφηκαν το 2015) στα 45, καθιστώντας το Αρχιπέλαγος των Φούρνων μια περιοχή με σημαίνουσα βαρύτητα.

Σημαντικά ευρήματα

Ανάμεσα στα σημαντικότερα ευρήματα της φετινής έρευνας, η οποία διενεργήθηκε με την υποστήριξη του Ιδρύματος RPM Nautical Foundation, είναι ένα ναυάγιο με κώους αμφορείς, το οποίο ανάγεται στην Ελληνιστική Εποχή. Ακόμη, εντοπίστηκαν από τους δύτες αρχαιολόγους ένα ναυάγιο από την ύστερη Αρχαϊκή/Πρώιμη Κλασική περίοδο, το οποίο κουβάλαγε φορτίο με αμφορείς από τη Σινώπη της Μαύρης Θάλασσας, ένα ναυάγιο με αμφορείς από περιοχές που είχαν κατακτήσει οι Ρωμαίοι στη Μαύρη Θάλασσα αλλά και ένα ναυάγιο με φορτίο επιτραπέζιας κεραμικής, που ανάγεται στους παλαιοχριστιανικούς χρόνους.

Ιδιαίτερα σημαντική ήταν και η εύρεση δυο λίθινων στύπων (αντίβαρα) αρχαϊκών αγκυρών, οι μεγαλύτεροι του είδους τους που έχουν εντοπιστεί έως σήμερα στα ανοιχτά του Αιγαίου.
Τα νέα ευρήματα, πάντως, τα οποία προέκυψαν από τη δεύτερη φάση της ενάλιας αυτής έρευνας, αποδεικνύουν πως η θεωρία που είχε διατυπωθεί την περασμένη χρονιά ήταν ορθή: οι Φούρνοι, αν και άσημο νησί, μια και οι αρχαίες πηγές ελάχιστα είχαν αναφερθεί σε αυτό, αποτέλεσαν κομβικό σημείο στις εμπορικές δραστηριότητες της εποχής. Μάλιστα, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης και της εύκολης προσβασιμότητας των ακτών τους (διευκολύνουν την προσόρμιση των πλοίων υπό οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες), οι Φούρνοι αποτέλεσαν θαλάσσιο κόμβο ιδιαίτερης σημασίας, ο οποίος συνδεόταν με ένα ευρύτερο δίκτυο διαδρομών κατά την αρχαιότητα.

Οπως αναφέρουν και οι επιστήμονες, καθοριστική για την ολοκλήρωση της έρευνας ήταν η συμβολή της τοπικής κοινότητας, των ψαράδων, των δυτών και των σφουγγαράδων δηλαδή από τη γειτονική Κάλυμνο, οι οποίοι παρείχαν πληροφορίες για τον βυθό.
Χαρακτηριστικό είναι πως, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, η περιοχή που έχει εξερευνηθεί φέτος αντιστοιχεί σε ένα ποσοστό μικρότερο από το 15% της συνολικής ακτογραμμής που περιβάλλει το σύμπλεγμα των Φούρνων. Κάτι που σημαίνει πως η συνέχεια της έρευνας τα επόμενα χρόνια θα οδηγήσει -πιθανότατα- και στον εντοπισμό ενός μεγαλύτερου αριθμού ναυαγίων.

Ακολουθεί και ανασκαφική διερεύνηση

Επικεφαλής των φετινών εργασιών ήταν ο αρχαιολόγος της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων δρ Γιώργος Κουτσουφλάκης, ενώ από την πλευρά του Ιδρύματος RPM Nautical Foundation ήταν ο αρχαιολόγος Peter Cambell.
Σύμφωνα πάντα με τους αρχαιολόγους, η επιφανειακή έρευνα για τον εντοπισμό των ναυαγίων πρόκειται να ολοκληρωθεί το 2018. Στη συνέχεια, λαμβάνοντας πλέον υπόψη τα συνολικά δεδομένα των εντοπισμένων ναυαγίων, οι έρευνες θα επικεντρωθούν στην ανασκαφική διερεύνηση ναυαγίων σημαίνουσας, ιστορικής σημασίας.