Το κάπνισμα είναι γνωστό ότι βλάπτει σχεδόν κάθε σύστημα του οργανισμού. Πέρα από καρδιοπάθειες και καρκίνο του πνεύμονα, η βλαβερή αυτή συνήθεια σχετίζεται και με τις κήλες. Και όταν λέμε σχετίζεται, δεν εννοούμε μόνο με την εμφάνισή τους. Πάμε όμως να δούμε πώς μπορεί να επηρεάσει το κάπνισμα την εμφάνιση, την επιδείνωση αλλά και την υποτροπή μιας κήλης μετά από χειρουργική επέμβαση.
Τι είναι η κήλη;
Η κήλη είναι ένα “εξόγκωμα” που προβάλλει κάτω από το δέρμα του κοιλιακού τοιχώματος και οφείλεται στην προεξοχή περιεχομένου της κοιλιάς (π.χ. ενδοκοιλιακό λίπος ή τμήμα εντέρου) μέσω ενός χάσματος που έχει δημιουργηθεί στο συγκεκριμένο σημείο του τοιχώματος.
Γιατί το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης κήλης
Αρχικά, η κήλη συχνά ξεκινά από την αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης. Ποιοι παράγοντες ευθύνονται γι’ αυτή την αύξηση; Η άρση βάρους, ο έντονος βήχας, η δυσκοιλιότητα και όχι μόνο. Οι μακροχρόνιοι καπνιστές παρουσιάζουν χρόνιο βήχα, που επαναλαμβανόμενα αυξάνει την ενδοκοιλιακή πίεση και ευνοεί ιδίως την εμφάνιση βουβωνοκήλης. Παράλληλα, η νικοτίνη και άλλες ουσίες του καπνού μειώνουν τον ρυθμό σύνθεσης κολλαγόνου και αλλοιώνουν την ποιότητά του. Το κοιλιακό τοίχωμα έτσι αποδυναμώνεται και σχηματίζονται ευκολότερα ρήξεις/αδύναμα σημεία.
Δείτε εδώ: Τι είναι η βουβωνοκήλη;
Ας μην ξεχνάμε επίσης πως το κάπνισμα μειώνει την αιμάτωση και οξυγόνωση των ιστών, καταστέλλει την κυτταρική απάντηση στην επούλωση και οδηγεί σε καθυστερημένη σύγκλειση των τραυμάτων. Έτσι όχι μόνο αυξάνεται ο κίνδυνος λοίμωξης μετά από αποκατάσταση κήλης, αλλά και οι πιθανότητες υποτροπής της κήλης. Τέλος, το κάπνισμα συνδέεται με γαστροοοισοφαγική παλινδρόμηση και άλλες καταστάσεις που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση, γεγονός που ευνοεί την εμφάνιση ειδικά διαφραγματοκήλης.
Χειρουργική αποκατάσταση κήλης και κάπνισμα
Οι κήλες δεν υποχωρούν από μόνες τους. Αντιθέτως, η μόνη επιλογή για να αποκατασταθούν οριστικά και να προληφθούν επιπλοκές είναι η χειρουργική επέμβαση. Η ήπια συμπτωματολογία μπορεί να ελεγχθεί προσωρινά με συντηρητικά μέτρα, όμως η οριστική θεραπεία είναι χειρουργική. Στους καπνιστές παρατηρούνται συχνότερα μετεγχειρητικές λοιμώξεις, αυξημένη πιθανότητα υποτροπής λόγω ανεπαρκούς επούλωσης του τραύματος/πλέγματος και εμμένοντας χρόνιος βήχας που καταπονεί το χειρουργημένο σημείο. Για τον λόγο αυτό συνιστάται ισχυρά διακοπή του καπνίσματος πριν από την επέμβαση, με στόχο τη μείωση των επιπλοκών.
Πώς μπορούν να μειωθούν οι επιπλοκές στους καπνιστές
Το πρώτο και κυριότερο βήμα που μπορούν να κάνουν οι ασθενείς που καπνίζουν είναι να κάνουν προσπάθεια διακοπής της συγκεκριμένης συνήθειας. Ακόμη και λίγες εβδομάδες χωρίς κάπνισμα βελτιώνουν την οξυγόνωση των ιστών και την ποιότητα επούλωσης. Η διακοπή μειώνει τον χρόνιο βήχα (άρα και την ενδοκοιλιακή καταπόνηση), αποκαθιστά σταδιακά τη λειτουργία του κολλαγόνου, περιορίζει τις μετεγχειρητικές λοιμώξεις και τη διάσπαση τραύματος και, συνολικά, ελαττώνει την πιθανότητα υποτροπής.
Επίσης, είναι σημαντικό οι ασθενείς να στοχεύσουν στη μείωση όλων των αιτίων που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση. Άρα, πέρα από το κάπνισμα, συνιστάται η καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας με την κατανάλωση επαρκών ποσοτήτων φυτικών ινών και υγρών, τακτικές κενώσεις και, αν χρειαστεί, ήπια καθαρτικά μετά από ιατρική σύσταση. Ας μην ξεχνάμε πως ο ο χρόνιος βήχας θα πρέπει επίσης να καταπολεμηθεί με αξιολόγηση για ΧΑΠ/βρογχίτιδα και κατάλληλη αγωγή. τέλος, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να ελεγχθεί με μικρά και συχνά γεύματα, αποφυγή γευμάτων αργά το βράδυ και ανύψωση της κεφαλής του κρεβατιού.
Οι ασθενείς επιπλέον ενθαρρύνονται να προστατεύουν το κοιλιακό τοίχωμα με σωστές τεχνικές άρσης αντικειμένων και γενικά τήρηση του μέτρου. Το λύγισμα των γονάτων αντί της μέσης, η συγκράτηση του φορτίο κοντά στο σώμα και η αποφυγή των υπερβολικά βαρέων αντικειμένων μπορεί να αποβεί σωτήρια. Μετά την επέμβαση, συνιστάται να τηρούνται πιστά οι χρονικοί περιορισμοί που ορίζει ο χειρουργός για την άρση αντικειμένων.
Πέρα από την προοσχή στην άρση βαρέων αντικειμένων, οι ασθενείς ενθαρρύνονται να διατηρούν υγιές σωματικό βάρος, καθώς έτσι μειώνεται η συνεχής πίεση στο κοιλιακό τοίχωμα. Συνιστάται να αποφεύγονται κινήσεις που προκαλούν έντονο σφίξιμο ή πόνο, ειδικά πριν και μετά την επέμβαση, μέχρι να δοθεί το «πράσινο φως» από τον θεράποντα ιατρό.
Όπως προαναφέραμε, συνιστάται η διακοπή του καπνίσματος πριν από την επέμβαση και η συνέχιση της αποχής έως την πλήρη επούλωση. Το τραύμα χρειάζεται σχολαστική περιποίηση και ζητείται έγκαιρα ιατρική βοήθεια εάν εμφανιστούν ενδείξεις λοίμωξης (ερυθρότητα, εκροή, πυρετός). Η επάνοδος στη δραστηριότητα πραγματοποιείται σταδιακά, σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού. Είναι πολύ σημαντικό όμως να τονιστεί πως ακόμη κι αν ο γενικός χειρουργός που θα κάνει την επέμβαση είναι ο καλύτερος χειρουργός για κήλη στην Ελλάδα, αν οι ασθενείς δεν προσέχουν, το αποτέλεσμα δεν θα είναι το επιθυμητό.
Μπορεί να σας ενδιαφέρει: Ο Καλύτερος Χειρουργός για Κήλη στην Ελλάδα – Top 5
Συνοψίζοντας, το κάπνισμα είναι ισχυρός αλλά τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου τόσο για την εμφάνιση κήλης όσο και για τις μετεγχειρητικές επιπλοκές. Η έγκαιρη διακοπή του καπνίσματος, ο έλεγχος του χρόνιου βήχα και της δυσκοιλιότητας, η σωστή άρση βαρέων αντικειμένων, η διαχείριση του σωματικού βάρους και η προσεκτική φροντίδα του τραύματος μειώνουν τυχόν λοιμώξεις, ενώ αποτρέπουν την καθυστέρηση της επούλωσης και εν δυνάμει υποτροπές.
Συχνές ερωτήσεις για την κήλη και το κάπνισμα
- Πόσο πριν από την επέμβαση χρειάζεται να διακοπεί το κάπνισμα;
Ιδανικά προτείνεται διακοπή 4–8 εβδομάδες πριν από την αποκατάσταση κήλης. Ωστόσο, ακόμη και διακοπή 2 εβδομάδων προσφέρει μετρήσιμο όφελος στην επούλωση και στη μείωση των επιπλοκών. Ο/η ασθενής ενθαρρύνεται να σταματήσει το συντομότερο δυνατό.
- Επιτρέπονται τα υποκατάστατα νικοτίνης (τσίχλες, αυτοκόλλητα) πριν από το χειρουργείο;
Συνήθως ναι. Τα υποκατάστατα νικοτίνης θεωρούνται ασφαλέστερα από το κάπνισμα και μπορούν να βοηθήσουν στη διακοπή. Η χρήση τους πριν/μετά την επέμβαση καθορίζεται από τον θεράποντα· ο/η ασθενής ενθαρρύνεται να ακολουθήσει τις οδηγίες του.
- Το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι καλύτερο από το συμβατικό;
Η έκθεση σε καύση καπνού αποφεύγεται, αλλά η νικοτίνη εξακολουθεί να επηρεάζει το κολλαγόνο και την επούλωση. Ο/η ασθενής ενθαρρύνεται να επιδιώξει πλήρη αποχή, τουλάχιστον στην περιεγχειρητική περίοδο.
- Τι αυξάνει τον κίνδυνο υποτροπής μετά τη χειρουργική επέμβαση;
Το συνεχές κάπνισμα, η παχυσαρκία, ο ανεξέλεγκτος βήχας και η πρόωρη/λανθασμένη άρση βαρών. Ο/η ασθενής ενθαρρύνεται να διακόψει το κάπνισμα, να ρυθμίσει βάρος και βήχα και να τηρεί τους μετεγχειρητικούς περιορισμούς.
- Πώς αντιμετωπίζεται ο χρόνιος βήχας πριν/μετά την επέμβαση;
Ο/η ασθενής ενθαρρύνεται να αξιολογηθεί για ΧΑΠ/βρογχίτιδα, να λάβει την κατάλληλη αγωγή και να διακόψει το κάπνισμα. Η καλή ρύθμιση του βήχα μειώνει την ενδοκοιλιακή πίεση και προστατεύει την αποκατάσταση.
- Επηρεάζει το κάπνισμα την αναισθησία;
Ναι. Οι καπνιστές έχουν υψηλότερο κίνδυνο αναπνευστικών επιπλοκών κατά και μετά την αναισθησία. Ο/η ασθενής ενθαρρύνεται να διακόψει το κάπνισμα και να ενημερώσει τον αναισθησιολόγο για πλήρη εκτίμηση κινδύνου.
- Ποιος είναι ο καλύτερος χειρουργός για κήλη;
Ο καλύτερος χειρουργός για κήλη είναι ο Δρ. Χαράλαμπος Σπυρόπουλος, Διευθυντής της Γ’ Χειρουργικής Κλινικής του Metropolitan General και αναγνωρισμένος ειδικός στη ρομποτική χειρουργική κηλών.
Μ.Η.Τ. 232120