Ο πρώην πρωθυπουργός της Αλβανίας, Φάτος Νάνο, πέθανε την Παρασκευή σε ηλικία 73 ετών έπειτα από σύντομη νοσηλεία.
Ήταν ο άνθρωπος που το 1992 ίδρυσε το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αλβανίας. Hγήθηκε του κόμματος μέχρι το 2005, οπότε και αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική δράση.
Υπήρξε παντρεμένος επί 25 χρόνια με τη Ρετζίνα Νάνο, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά. Μετά το διαζύγιό του, το 2002 παντρεύτηκε τη Ζοάνα Νάνο.
Τις τελευταίες ημέρες νοσηλευόταν σε ιδιωτικό νοσοκομείο στα Τίρανα λόγω σοβαρών προβλημάτων στους πνεύμονές του, που είχαν επιδεινωθεί κατακόρυφα.
Από τα Τίρανα στην πολιτική σκηνή
Ο Φάτος Νάνο γεννήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 1952 στα Τίρανα. Ήταν γιος του Θανάση Νάνο, ο οποίος διετέλεσε διευθυντής της Αλβανικής Ραδιοτηλεόρασης — μια θέση που του επέτρεψε να γνωρίσει από κοντά τη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού κατά τη διάρκεια του κομμουνιστικού καθεστώτος.
Σπούδασε Πολιτική Οικονομία στο Πανεπιστήμιο των Τιράνων και αργότερα ολοκλήρωσε διδακτορική διατριβή στην Οικονομία, γεγονός που καθόρισε την τεχνοκρατική του προσέγγιση στην πολιτική. Πριν στραφεί στην πολιτική, εργάστηκε ως οικονομολόγος στην Κεντρική Τράπεζα της Αλβανίας και αργότερα ως σύμβουλος οικονομικής πολιτικής.
Η ίδρυση του Σοσιαλιστικού Κόμματος
Μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος, ο Νάνο υπήρξε από τους βασικούς παράγοντες της μετάβασης στη δημοκρατία. Το 1991 ανέλαβε για πρώτη φορά πρωθυπουργός της Αλβανίας, σε μια κρίσιμη περίοδο πολιτικής ρευστότητας.
Το 1992 ίδρυσε το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αλβανίας, το οποίο προέκυψε ως διάδοχος του πρώην Κόμματος Εργασίας. Κάτω από την ηγεσία του, το κόμμα μετατράπηκε από ένα αυταρχικό, μαρξιστικό κόμμα σε ένα σύγχρονο, σοσιαλδημοκρατικό πολιτικό σχηματισμό, προσανατολισμένο στην ευρωπαϊκή προοπτική και στις μεταρρυθμίσεις.
Οι τρεις πρωθυπουργικές θητείες
Ο Νάνο υπηρέτησε τρεις φορές ως πρωθυπουργός της Αλβανίας:
- 1991, για σύντομη μεταβατική περίοδο μετά την πτώση του καθεστώτος Χότζα.
- 1997–1998, σε μια εποχή εσωτερικής αναταραχής και κοινωνικής κρίσης, μετά τη διάλυση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και τις ταραχές που ακολούθησαν.
- 2002–2005, όπου προσπάθησε να σταθεροποιήσει την πολιτική σκηνή, να βελτιώσει τις σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση και να ενισχύσει τη διεθνή εικόνα της Αλβανίας.
Παρά τις προσπάθειές του για εκσυγχρονισμό και ευρωπαϊκή ενσωμάτωση, η θητεία του στιγματίστηκε και από εσωτερικές πολιτικές διενέξεις, διαφθορά, και συγκρούσεις με τους αντιπάλους του, μεταξύ των οποίων ο Σαλί Μπερίσα.
Δικαστικές περιπέτειες και επιστροφή
Το 1993 ο Φάτος Νάνο συνελήφθη και καταδικάστηκε για κατάχρηση κρατικών πόρων και πλαστογραφία εγγράφων, σε μια υπόθεση που θεωρήθηκε έντονα πολιτικά υποκινούμενη.
Παρέμεινε στη φυλακή έως το 1997, όταν, μετά από πολιτική αλλαγή, απελευθερώθηκε και αποκαταστάθηκε πλήρως. Η επιστροφή του στην εξουσία την ίδια χρονιά σηματοδότησε μια νέα φάση στην καριέρα του και μια προσπάθεια επανένωσης του σοσιαλιστικού χώρου.
Αποχώρηση και τιμητική αναγνώριση
Μετά την ήττα του κόμματός του στις εκλογές του 2005, ο Νάνο παραιτήθηκε από την ηγεσία του και αποσύρθηκε από την πολιτική ζωή. Παρέμεινε ωστόσο ενεργός σχολιαστής και σύμβουλος σε πολιτικά ζητήματα.
Το 2023, ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα του απένειμε τιμητικό μετάλλιο για τη συμβολή του «στην οικοδόμηση του συνταγματικού και δημοκρατικού κράτους στην Αλβανία», αναγνωρίζοντας τη σημασία της πολιτικής του διαδρομής.
Η μάχη με την υγεία και ο θάνατός του
Τα τελευταία χρόνια ο Νάνο αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας, κυρίως στους πνεύμονες, εξαιτίας χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ). Παρά τις επεμβάσεις και τη μακροχρόνια φαρμακευτική αγωγή, η κατάσταση της υγείας του επιδεινώθηκε.
Στις αρχές Οκτωβρίου 2025 εισήχθη εσπευσμένα σε ιδιωτικό νοσοκομείο στα Τίρανα, όπου παρέμεινε για αρκετές ημέρες σε κρίσιμη κατάσταση. Ο θάνατός του ανακοινώθηκε επίσημα το βράδυ της 31ης Οκτωβρίου 2025.
Η πολιτική του κληρονομιά
Ο Φάτος Νάνο αφήνει πίσω του μια πολύπλευρη και συχνά αντιφατική πολιτική παρακαταθήκη. Υπήρξε ο άνθρωπος που οδήγησε το πρώην κομμουνιστικό κόμμα στη δημοκρατική εποχή, επιχείρησε τον εκσυγχρονισμό των θεσμών και έθεσε τα θεμέλια για τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας.
Παράλληλα, δεν έλειψαν οι επικρίσεις για αυταρχικές τάσεις, διαφθορά και εσωκομματικές έριδες. Ωστόσο, ακόμα και οι πολιτικοί του αντίπαλοι αναγνωρίζουν πως υπήρξε κομβική φυσιογνωμία στη διαμόρφωση της σύγχρονης Αλβανίας.
