Η άγνωστη ζωή του Ευκλείδη Τσακαλώτου που ανέλαβε τον κρίσιμο ρόλο του συντονιστή των διαπραγματεύσεων με τους εταίρους. Οι διαφορές του με τον Βαρουφάκη και η παραδοχή του λάθους με τα χρήματα της ΕΚΤ
Επί εποχής Οθωνα, υπήρχε στην Αθήνα ένας γνωστός κουρελής, ο Μανώλης Μπατίνος. Ολοι τον γνώριζαν στη μικρή τότε πόλη και όλοι τον συμπαθούσαν. Οι Αθηναίοι τού πρόσφεραν συχνά κάποιο ρούχο, αλλά αυτός δεν καταδεχόταν να το πάρει, γιατί δεν ήταν ζητιάνος. Ήταν… ποιητής, ρήτορας και φιλόσοφος. Ο Μανώλης ζήτησε από τον Ιωάννη Κωλέττη -πολιτικό που έγινε πρωθυπουργός- αν μπορεί να βγάλει λόγο στη Βουλή. Ο Κωλέττης τού είπε ότι ευχαρίστως μπορούσε, αν πετούσε από πάνω του τα βρόμικα ρούχα του και έβαζε καθαρά. Την άλλη μέρα ο Μανώλης παρουσιάστηκε στην πλατεία με τα ίδια ρούχα… φορώντας τα μέσα έξω. Από τότε επικράτησε η γνωστή φράση «άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς».
Αυτή η ιστορία έρχεται στο μυαλό όλων όσοι αναρωτιούνται εάν οι αλλαγές που έκανε η κυβέρνηση σε ρόλους και πρόσωπα που συγκροτούν την ομάδα διαπραγμάτευσης με τους δανειστές θα πιάσει τόπο ή αν αποτελεί ένα νέο τέχνασμα κυβερνητικής αβελτηρίας έπειτα από το αδικαιολόγητο χάσιμο 100 ολόκληρων ημερών, που συνέβαλε στο να ξαναβυθιστεί η οικονομία σε ύφεση.
Την προηγούμενη εβδομάδα η κυβέρνηση αποδέχτηκε την πρόταση του προέδρου του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ να υπάρχει ένας άνθρωπος που να συντονίζει καλύτερα τις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και στους δανειστές. Στο πλαίσιο αυτό, αποφασίστηκε η συγκρότηση «πολιτικής ομάδας διαπραγμάτευσης» υπό την ευθύνη του Γ. Βαρουφάκη, με τον συντονισμό της να ανατίθεται στον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών και Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων Ευκλείδη Τσακαλώτο, ο οποίος μπορεί να επικοινωνήσει καλύτερα με τον Γ. Χουλιαράκη, που συμμετέχει στις συναντήσεις που προετοιμάζουν τα Εurogroup.
Ο κ. Τσακαλώτος, μόλις τρεις ημέρες πριν, είχε μιλήσει δημοσίως για λάθη και απειρία, λέγοντας: «Ηταν λάθος μας που στις 20 Φλεβάρη δεν σιγουρέψαμε ότι αυτή η συμφωνία θα ήταν το σήμα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αρχίσει να δίνει λεφτά. Ηταν λάθος τακτικό, στρατηγικό. Κάναμε και λάθη, έχουμε και έλλειψη εμπειρίας σε μερικά πράγματα. Είχαμε δει τον Μάριο Ντράγκι. Ο Ντράγκι άφησε να εννοηθεί ότι, αν υπάρχει θετικό κλίμα στο Eurogroup, αυτό θα ήταν το σήμα που χρειαζόταν. Δεν το ‘κανε αυτό».
Ετσι ο Τσακαλώτος, που και ο ίδιος ομολόγησε ότι συμμετείχε στο λάθος, πήρε το χρίσμα του συντονιστή και επιστρέφει στην πρώτη γραμμή της διαπραγμάτευσης έπειτα από ένα διάλειμμα περίπου δύο μηνών. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είναι αυτός που συνόδευε τον Γιάνη Βαρουφάκη στις πρώτες επαφές του υπουργού Οικονομικών με ομολόγους του στο ξεκίνημα της κυβέρνησης, φέρνοντας στη μνήμη το ενσταντανέ με τον Γάλλο υπουργό Οικονομικών Μισέλ Σαπέν, ο οποίος εντυπωσιάστηκε από το ριγέ κιτρινογκριμαύρο μακρύ κασκόλ του Ευκλείδη Τσακαλώτου, όπως αυτά που συνήθως φορούν οι φίλαθλοι ποδοσφαιρικών ομάδων.
Αυτή είναι και μια βασική διαφορά του Ευκλείδη Τσακαλώτου με τον Γιάνη Βαρουφάκη. Μπορεί και οι δύο να είναι καθηγητές Οικονομικών, αλλά ο ένας προτιμά το ατημέλητο αλλά ακριβό ταιριαστό ντύσιμο και τα Burberry κασκόλ, ο άλλος δεν νοιάζεται καν ούτε για το χρώμα των ρούχων του ούτε για το είδος της υπόδησής του. Τον βλέπεις ντυμένο με έντονα, αταίριαστα μεταξύ τους χρώματα και με σανδάλια το καλοκαίρι, που ναι μεν ταιριάζουν σε έναν αριστερό καθηγητή, όχι όμως σε έναν συντονιστή κύρους. Διαθέτει πάντως ευρύ κύκλο γνωριμιών στην Ευρώπη, αφού για χρόνια ήταν καθηγητής στην Αγγλία και είναι κάτι το οποίο θα χρησιμοποιήσει στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, ασκώντας όποια επιρροή μπορεί και μέσω των καλών σχέσεών του με τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης.
Ως προς τις απόψεις του για την οικονομία, ο νέος συντονιστής ένας πιο αριστερός στις ιδέες και τις αντιλήψεις. Εχει τη φήμη του θεωρητικού που θέλει να αλλάξει τον κόσμο, αλλά δεν τα καταφέρνει, αφού στερείται αποτελεσματικότητας. Χαρακτηριστικά αναφέρουν άλλοι οικονομολόγοι τη στρεβλή άποψη που υποστηρίζει ότι μία υπερχρεωμένη χώρα όπως η Ελλάδα μπορεί να ανακάμψει με δημόσιες επενδύσεις! Κατά τα άλλα, είναι ένας ευγενής και συμπαθής άνθρωπος, που θέλει να αυξηθούν οι φόροι στους πλουσίους και να «κουρευτεί» το χρέος, καθώς δεν είναι βιώσιμο.
Ομως την ίδια στιγμή ο ίδιος απολαμβάνει την πατρική -και όχι μόνο- περιουσία. Το πλούσιο χαρτοφυλάκιο που δηλώνει στο «πόθεν έσχες» του και προκάλεσε σοκ στην κοινή γνώμη -αποτελείται από ξένα funds όπως BlackRock Global Funds, JP Morgan Fund, Invesco Balanced Risk Allocation Fund, ομόλογα αξίας 100.000 λιρών Αγγλίας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, ελληνικά ομόλογα του EFSF κλπ.- το δικαιολόγησε ο ίδιος λέγοντας: «Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των ποσών δεν αποκτήθηκε καν από εμένα. Είναι αποταμιεύσεις του πατέρα μου, στις οποίες κάποια στιγμή έγινα συνδικαιούχος». Πάντως τα ομόλογα του EFSF δεν κυκλοφορούν πολλά χρόνια στην αγορά, για να είναι πατρική περιουσία, λένε κάποιοι με νόημα.
Εκκλήσεις
Ο Πολ Μέισον, Βρετανός αρθρογράφος που ασχολείται με την Ελλάδα, παρουσιάζει τον Τσακαλώτο ως έναν κλασικό μαρξιστή της Νέας Αριστεράς, συμβιβασμένο με τον καπιταλισμό. Ο Μέισον έγραψε ότι, όταν ο Τσακαλώτος απευθύνθηκε στο βρετανικό Κοινοβούλιο πριν από περίπου έναν μήνα, αντιπαρήλθε τις εκκλήσεις αριστερών βουλευτών των Εργατικών να εγκαταλείψει η Ελλάδα το ευρώ, λέγοντας ότι τα «εθνικά» οικονομικά προγράμματα δεν λειτουργούν. Αυτό το μήνυμα του συμβιβασμού θέλει να περάσει και ο Τσίπρας, δίνοντας ταυτόχρονα και τον ρόλο του πυροσβέστη μέσα στο κόμμα, αφού ο Βαρουφάκης δεν έχει καμία σχέση. Ο Τσακαλώτος είναι μέλος της κεντρικής πολιτικής επιτροπής του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ και παλαιότερα της Διοικούσας Επιτροπής της ΠΟΣΔΕΠ
Στην Οξφόρδη μαζί με τον Στουρνάρα
Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Ευκλείδης Τσακαλώτος γεννήθηκε το 1960 στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας, της χώρας του Ντάισελμπλουλ, και μεγάλωσε στο Λονδίνο. Σπούδασε στο φημισμένο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, έγινε καθηγητής στο Κεντ και έχει περάσει τον μεγαλύτερο βίο της ζωής του στην Αγγλία. Από το 2010 είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Στην Οξφόρδη συνάντησε πολλούς Ελληνες: τον καθηγητή Λουκά Τσούκαλη, τον Γιάννη Στουρνάρα και τον Γιώργο Ζανιά. Εκεί γνώρισε και τη σύζυγό του Χέδερ Γκίμπσον, η οποία είναι στέλεχος στην Τράπεζα της Ελλάδος, με εισοδήματα άνω των 100.000 ευρώ τα χρόνια της κρίσης (δηλώνει 124.970 ευρώ το 2009, 143.177 ευρώ το 2010 και 136.621 ευρώ το 2011).
Ο «άνετος» Γιάνης που δεν έπεισε τους δανειστές
Ως προς τον υπουργό Οικονομικών, τον Γιάνη Βαρουφάκη, παραμένει επικεφαλής της πολιτικής ομάδας διαπραγμάτευσης και είναι αυτός που θα συνεχίσει να πηγαίνει στα Eurogroup (για όσο διάστημα είναι υπουργός), αλλά σίγουρα δεν θα συντονίζει τις διαπραγματεύσεις. Είναι άλλωστε κάτι που «δεν το έχει», δεν το θέλει, αφού προτιμά να δίνει συνεντεύξεις στα μέσα ενημέρωσης και να ζει έντονα ως απλός πολίτης την καθημερινότητά του.
Στην πράξη, πάντως, ο αντισυμβατικός κοσμοπολίτης οικονομολόγος, με τη ζηλευτή άνεση να μιλά απλά στα μεγαλύτερα διεθνή μέσα ενημέρωσης και με τα λογικοφανή επιχειρήματά του να κάνει συμπαθές το πρόβλημα της Ελλάδας στα πέρατα της Γης, δεν αποδείχθηκε τόσο αποτελεσματικός για τα συμφέροντα της χώρας. Η στρατηγική της δημιουργικής ασάφειας για την οποία παινευόταν, τα εκβιαστικά διλήμματα που έθετε και η αλλαγή πολιτικής που πρέσβευε με τη βοήθεια των Αμερικανών συμβούλων του οδήγησαν σιγά σιγά τη χώρα στο να μπατάρει και να βρίσκεται μπροστά στο ενδεχόμενο να ξεμείνει χωρίς ευρώ για συντάξεις και μισθούς.
Ο Γιάνης Βαρουφάκης, που γράφει το «Γιάννης» με ένα «ν» και όχι με δύο, δεν μπόρεσε να συμβιβάσει έναν υπεύθυνο και καθωσπρέπει ρόλο, όπως είναι αυτός του υπουργού Οικονομικών που κουβαλά μια καταχρεωμένη χώρα στην πλάτη του, με τον εκρηκτικό και ασυμβίβαστο χαρακτήρα του, που πεθαίνει για δημοσιότητα.
Αρκετοί τώρα του χρεώνουν ως λάθη α) τη στρατηγική που έχτισε, η οποία βέβαια ήταν και η στρατηγική του κόμματος, β) την επιλογή αναποτελεσματικών συμβούλων (όπως του Γκάλμπρεϊθ και της Παναρίτη), γ) την υπερέκθεση στα μέσα ενημέρωσης, δ) την ασάφεια και τη συχνή διαφοροποίηση στις διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές, ε) την προσωπική φωτογράφιση στο «Paris Match» με τη σύντροφό του Δανάη Στράτου στη μονοκατοικία της με θέα την Ακρόπολη και το γεύμα με τις τσιπούρες και, τέλος, στ) την επιλογή του στο τελευταίο Εurogroup να μην πάει στο γεύμα των συναδέλφων.
Χρήστος Ιωάννου
Αν μάλιστα ανάμεσα στα μέτρα που θα παρθούν από την κυβέρνηση είναι και η αύξηση του ΦΠΑ, τότε ο ίδιος μπορεί να επιλέξει την έξοδο, αφού έχει δηλώσει ότι ο ίδιος δεν υπογράφει αύξηση των συντελεστών…
