Η Ευρώπη της αλληλεγγύης πάει… περίπατο και ευθυγραμμίζεται στις απαιτήσεις του Βερολίνου. Οδηγία Μέρκελ προς τους Γερμανούς να επιλέξουν τον εσωτερικό τουρισμό!
Η σταδιακή μετάβαση στη «νέα κανονικότητα», που ξεκινά αύριο, Δευτέρα, γίνεται έχοντας κερδίσει η χώρα μας την πρώτη μεγάλη μάχη στο ιατρικό μέτωπο, αλλά με πολλές αβεβαιότητες για την τελική έκβαση του πολέμου. Αβεβαιότητες οι οποίες αφορούν -παρά τις επίσημες διαψεύσεις- ακόμη και τον χρόνο των εκλογών. Επίσης, γίνεται στον απόηχο της δήλωσης του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε πως «δεν είναι απόλυτο ότι όλα υποχωρούν μπροστά στην προστασία της ανθρώπινης ζωής». Η δήλωση αυτή, που προκάλεσε σοκ (αν και δεν θα έπρεπε!), δίνει και το μέτρο των αντιλήψεων που επικρατούν μετά τους τρεις πρώτους μήνες της πανδημίας σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
Η επανεκκίνηση της οικονομίας αποκτά πλέον προτεραιότητα, καθώς στον διεθνή ορίζοντα μαζεύονται πολύ τα σύννεφα μιας βαθιάς ύφεσης, που ενδεχομένως να μην έχει ιστορικό προηγούμενο και σίγουρα δεν είναι μια «κλασική ύφεση». Η διαφορά με τις προηγούμενες πανδημίες που γνώρισε σε άλλους αιώνες η ανθρωπότητα είναι ότι υπάρχει ευχέρεια μετακινήσεων και έχει πλέον παγκοσμιοποιηθεί η οικονομία. Όπως επισήμανε μάλιστα σε άρθρο του ο πρώην επικεφαλής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος Καν, η πρώτη συνέπεια της κρίσης θα είναι η οικονομική κατάρρευση χωρών που εξαρτώνται οικονομικά από τις εξαγωγές πρώτων υλών ή την τουριστική βιομηχανία, όπως δηλαδή η Ελλάδα. Για δε τους τουριστικούς προορισμούς, προέβλεψε «σχεδόν ολική παύση της οικονομικής δραστηριότητας κατά το πρώτο μέρος του έτους».
Στη Γερμανία η κυνική αποστροφή του Σόιμπλε μπορεί να πυροδότησε σειρά αντιδράσεων, αλλά διατυπώθηκε σε μια φάση που η μεσαία επιχειρηματική τάξη της χώρας του άρχισε να φθάνει στα όριά της από την πίεση των περιοριστικών μέτρων. Η χαλάρωση της καραντίνας αποφασίστηκε μολονότι συνοδεύτηκε από αύξηση των κρουσμάτων. Η υγειονομική θωράκιση είναι, ωστόσο, τέτοια που επιτρέπει στο γερμανικό κράτος να προτάξει πάλι τους αριθμούς. Με 83.000.000 πληθυσμό, είναι η χώρα που έχει τη μεγαλύτερη αναλογία σε ΜΕΘ σε όλη την Ευρώπη, έχει κάνει τα περισσότερα τεστ και με σχεδόν 7.000 νεκρούς έφτασε τώρα στο σημείο να θυσιάζει ζωές και να τις θέτει σε δεύτερη μοίρα, μπροστά στη διατήρηση της οικονομικής ισχύος της.
Με αυτή την επιλογή συνδέεται ευθέως και η οδηγία Μέρκελ προς τους Γερμανούς να επιλέξουν τον εσωτερικό τουρισμό. Αν και το μόνο συνάλλαγμα που φεύγει κάθε χρόνο από τη Γερμανία είναι το τουριστικό, ακόμη και αυτό το περίπου 1% που θα γλιτώσει από την ύφεση η οικονομική υπερδύναμη της Ευρώπης αρνείται να το προσφέρει ως ελάχιστη αλληλεγγύη σε χώρες του ευρωπαϊκού Νότου που το χρειάζονται, όπως η Ελλάδα. Είναι ακόμη μία ένδειξη της ωμής στρατηγικής που επιφυλάσσει το Βερολίνο για την επόμενη ημέρα της κρίσης στα υπόλοιπα μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας, τορπιλίζοντας τις ψευδαισθήσεις για αναβάθμιση της Ελλάδας ως υγειονομικά ασφαλούς προορισμού. Ως «πατερούλης» του γερμανικού οικονομικού εθνικισμού, ο Σόιμπλε επανέρχεται στον ρόλο που διαδραμάτισε από το 2010, δίνει τη γραμμή και -θεωρώντας αναπόφευκτο ότι «οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να πεθαίνουν εξαιτίας του κορονοϊού»- χαρακτηρίζει λάθος να ξεπεραστεί η οικονομική κρίση «με χρήματα των φορολογουμένων και απεριόριστους κρατικούς πόρους». Και αν υπάρχουν αμφιβολίες ότι αυτά προοιωνίζονται μια νεομνημονιακή εποχή, τις διαλύουν οι αναφορές του στην ανάγκη «ισχυρότερων μηχανισμών εξισορρόπησης και περιορισμών».
Στην Ελλάδα τέτοιος κυνισμός δεν παρατηρείται. Η προσαρμογή επιχειρείται πιο ομαλά, πιο ανεπαίσθητα. Βοηθάει καθοριστικά και το γεγονός ότι έως τώρα οι διασωληνωμένοι και οι νεκροί έχουν παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα, έστω και αν -λόγω του μικρού συγκριτικά αριθμού τεστ- τα καταγεγραμμένα κρούσματα είναι λίγα.
Δεν υπάρχει όμως αμφιβολία ότι αλλάζει η ιεράρχηση σε σχέση με τις αρχές Μαρτίου, όταν ο κ. Μητσοτάκης έλεγε ότι «μπροστά στις ζωές δεν με ενδιαφέρουν τα δισεκατομμύρια» και, κατά την αφήγηση του ιδίου, προσπερνούσε αποφασιστικά την αντίδραση του οικονομικού επιτελείου, που ακούγοντας ότι θα κλείσουν σχολεία και καταστήματα, του είπε: «Παναγία μου! Αν κλείσουμε, θα καταστραφούμε, μην το κάνεις!» Επίσης στο διάγγελμα της 17ης Μαρτίου μιλούσε για τις χώρες που «θέτουν ως προτεραιότητα την υγεία των κοινωνιών, ανεξάρτητα από το κόστος που θα απαιτηθεί», αντιδιαστέλλοντας την Ελλάδα με τις χώρες που «αντιμετωπίζουν τους ανθρώπους ως αριθμούς».
Η αρχική στρατηγική τώρα τροποποιείται, έστω κι αν κρούσματα και απώλειες ζωών θα υπάρχουν και μετά τη χαλάρωση των μέτρων. Εκ των πραγμάτων όμως σχετικοποιείται πλέον ο αριθμός των θυμάτων και η υγεία της κοινωνίας μπαίνει σε ένα διαφορετικό ζύγι σε σχέση με την υγεία της οικονομίας.
Πέρα λοιπόν από τους επικοινωνιακούς χειρισμούς και τις εντυπώσεις, το πιο ουσιαστικό όφελος είναι ότι κερδήθηκε πολύτιμος χρόνος για την καλύτερη ισορροπία του συστήματος Υγείας, ώστε να μπορέσει να καλύψει τις άμεσες ανάγκες και να θωρακιστεί καλύτερα εν όψει του δεύτερου κύματος, το φθινόπωρο.
Θολά μέτρα στήριξης για λίγους
Έχοντας ως κύριο στόχο να επαρκέσουν τα ταμειακά διαθέσιμα, η κυβέρνηση βάζει φρένο στις παροχές, επικεντρώνοντας κυρίως στις επιχειρήσεις και αφήνοντας στον αέρα την πλειονότητα των εργαζομένων
«Φρένο» στις παροχές βάζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, καθώς τα διαθέσιμα του Ελληνικού Δημοσίου μειώνονται δραματικά και τα οποία, όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου Οικονομικών, επαρκούν μέχρι τα τέλη Ιουνίου. Η πολιτική της κυβέρνησης εστιάζεται σε κάποια αόριστα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων και λιγότερο στην ενίσχυση των εργαζομένων, ενώ η κατανόηση και κυρίως η υλοποίησή τους αποτελούν δυσεπίλυτο γρίφο!
Στόχος είναι να μπορέσουμε να φτάσουμε στο τέλος της κρίσης με τα ταμειακά διαθέσιμα που υπάρχουν σήμερα, σε συνδυασμό με το «μαξιλάρι» ασφαλείας, και σε κάθε περίπτωση δεν θα είμαστε οι πρώτοι που θα κάνουμε χρήση των πόρων του ESM, αναφέρει στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών. Άλλωστε, το ποσό που αντιστοιχεί στην Ελλάδα (περίπου 3,7 δισ. ευρώ) είναι πολύ μικρό, δεδομένου ότι μέχρι σήμερα η κρίση κοστίζει 5 δισ. ευρώ μηνιαίως στον Προϋπολογισμό.
Έτσι, λοιπόν, στο πακέτο στήριξης της πραγματικής οικονομίας έχουν μπει αρκετές παγίδες ώστε να περιοριστεί η λίστα των δυνητικών δικαιούχων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι προβλέπεται συνέχιση των δανείων κεφαλαίου προς τις επιχειρήσεις με τους ίδιους επαχθείς όρους που χορηγούνταν και προ κορονοϊού, παρότι η ίδια η Κομισιόν έχει προχωρήσει σε άρση των συγκεκριμένων περιορισμών. Προβλέπει νέο, σαφώς ψαλιδισμένο επίδομα ειδικού σκοπού (θα υπολογίζεται ημερήσια και όχι μηνιαία) για όσες επιχειρήσεις και εργαζομένους συνεχίζουν να πλήττονται, ενώ η διαδικασία για τη συνέχιση της αναστολής σύμβασης των εργαζομένων και τη χορήγηση έκπτωσης 40% στα ενοίκια (θέματα αλληλένδετα) μοιάζει με σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες!
Ειδικότερα: Η στήριξη των επιχειρήσεων που πλήττονται θα συνεχιστεί αλλά με διαφορετικές ταχύτητες. Κάποιοι θα ανοίξουν ρολά αύριο και άλλοι στα μέσα Μαΐου, άρα η επιδότησή τους θα πρέπει να προσαρμοστεί αναλόγως. Προβλέπεται μεν η δυνατότητα παράτασης αναστολής των συμβάσεων των εργαζομένων, ανάλογα όμως με το πότε ξεκίνησε η αναστολή και πότε έχει σκοπό να τη λήξει ο εργοδότης. Τα επιδόματα δε που θα δίνει το κράτος (σε όσους θα βρίσκονται σε αναστολή) θα υπολογίζονται σε ημερήσια βάση. Είναι προφανές ότι η όλη διαδικασία είναι και πολύπλοκη και αφήνει πολλά ανοιχτά παράθυρα για να γίνουν λάθη!
Κρατικά δάνεια τέλος για την ώρα και από Ιούνιο… βλέπουμε! Στο μέτρο της επιστρεπτέας προκαταβολής εντάχθηκε μία από τις δύο επιχειρήσεις που έκαναν αίτηση (εγκρίθηκαν 90.000 αιτήσεις από τις 180.000 που υποβλήθηκαν). Η όλη διαδικασία ήταν «τυφλή», αφού τα κριτήρια επιλεξιμότητας ανακοινώθηκαν ύστερα από την υποβολή των αιτήσεων.
Δάνεια κεφαλαίου κίνησης (με επιδοτούμενο επιτόκιο) θα παρέχονται από την Αναπτυξιακή Τράπεζα, όμως οι όροι χορήγησής τους παραμένουν το ίδιο ασύμφοροι με τις αντίστοιχες πιστωτικές γραμμές των τραπεζών.
Η πρώτη κατοικία θα συνεχίσει να προστατεύεται από πλειστηριασμούς για τρεις μήνες (μέχρι και τον Ιούλιο), ενώ δόθηκαν και κάποιες αόριστες υποσχέσεις για επιδότηση (έως και 50) στις δόσεις των «κόκκινων» δανείων. Προφανώς και είναι αδύνατο να εφαρμοστεί οριζόντια ένα τέτοιο μέτρο, άρα το όλο πλαίσιο χρήζει διευκρίνισης για τα εισοδηματικά κριτήρια και τους όρους ένταξης.
Έστω και καθυστερημένα, η κυβέρνηση αποφάσισε να επιδοτήσει και τους δανειολήπτες που είναι συνεπείς με τις υποχρεώσεις τους ενώ πλήττονται από τον κορονοϊό. Και εδώ το πλαίσιο παραμένει ασαφές για την ώρα, κάτι που σημαίνει ότι, αν δεν μπουν δικλίδες ασφαλείας, μπορεί να ενταχθούν και πολίτες με οικονομική επιφάνεια και πλούσια ακίνητα, τα οποία δεν έχουν ανάγκη επιδότησης! Η μείωση 40% στα ενοίκια επιχειρήσεων και των εργαζομένων σε αυτές (συμπεριλαμβανομένης και της φοιτητικής κατοικίας) θα συνεχιστεί και τον επόμενο μήνα. Για τις επιχειρήσεις που θα ανοίξουν τον Μάιο, το συγκεκριμένο μέτρο δεν θα επαναληφθεί για τους επόμενους μήνες.
Οι συγκεκριμένες ανακοινώσεις, όμως, στην πράξη θα αποδειχτούν σπαζοκεφαλιά, καθώς κάποιες επιχειρήσεις θα ανοίξουν στα μέσα του Μαΐου, κάποιες θα παραμείνουν κλειστές, ενώ οι αναστολές στις συμβάσεις των εργαζομένων (που είναι προϋπόθεση για τη χορήγηση της έκπτωσης) θα λήγουν ή θα ανανεώνονται κατά περίπτωση!
