Τι λέει μελέτη για το αποτύπωμα της πανδημίας σε συναισθηματικές και συμπεριφορικές δυσκολίες, συγκρίνοντας μαθητές σχολείων το 2016 και το 2023
Σοκάρουν τα αποτελέσματα έρευνας για τα περιστατικά bullying και cyberbullying στη χώρα μας, τα οποία έχουν υπερδιπλασιαστεί μετά την πανδημία του κορονοϊού. Στην έρευνα συμμετείχαν έφηβοι στη χώρα μας οι οποίοι παρουσίασαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα συναισθηματικών και συμπεριφορικών δυσκολιών, οδηγώντας σε αύξηση 209% των περιστατικών bullying και πάνω από 100% των περιστατικών εκφοβισμού μέσω διαδικτύου, συγκρίνοντας μαθητές σχολείων το 2016 και το 2023.
Η συγκριτική μελέτη έγινε από ερευνητές του Τμήματος Παιδοψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Παιδιατρικού Νοσοκομείου «Αγία Σοφία» σε συνεργασία με το Τμήμα Παιδοψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Turku της Φινλανδίας. Οι επιστήμονες συνέλεξαν δεδομένα από δύο έρευνες που έγιναν το 2016 σε Αττική και Κεφαλλονιά και το 2023 σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Κεφαλλονιά, Ηλεία, Καρδίτσα και Τήνο. Και στα δύο δείγματα συμμετείχαν μαθητές ηλικίας 12 έως 16 ετών, με σχεδόν ίση κατανομή των φύλων (2016, 53,4% κορίτσια – 2023, 54,5% κορίτσια) και επικράτηση των κατοίκων των πόλεων (περίπου 73% και στα δύο δείγματα).
Ο πληθυσμός της έρευνας περιελάμβανε 11.325 μαθητές από 42 σχολεία Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Η συμμετοχή στη μελέτη ήταν εθελοντική και ανώνυμη. Οι μαθητές ενημερώθηκαν ότι μπορούσαν να αποχωρήσουν από τη μελέτη ανά πάσα στιγμή χωρίς συνέπειες. Η συλλογή δεδομένων πραγματοποιήθηκε στην τάξη κατά τη διάρκεια μιας προκαθορισμένης διδακτικής ώρας, ενώ η συμπλήρωση ολόκληρου του ερωτηματολογίου διήρκεσε περίπου 20 λεπτά. Τα θύματα του παραδοσιακού εκφοβισμού αυξήθηκαν από 12,4% σε 21,7%, δηλαδή αύξηση της τάξεως του 209% ενώ το ποσοστό των εκφοβιστών αυξήθηκε από 6,4% σε 11,4%, δηλαδή κατά 102%.
Συμπεριφορά
Το ποσοστό όσων ταξινομήθηκαν τόσο ως θύτες όσο και ως θύματα (θύτες-θύματα) αυξήθηκε από 7,3% σε 14,4%, δηλαδή κατά 51%. Σημαντική αύξηση παρουσιάζουν και τα ποσοστά ηλεκτρονικού εκφοβισμού. Τα θύματα διαδικτυακού εκφοβισμού αυξήθηκαν από 4% πριν από την πανδημία σε 11,6% μετά την πανδημία, σημειώνοντας αύξηση 112%. Το ποσοστό των ατόμων που εκφοβίζουν στον κυβερνοχώρο αυξήθηκε από 3,2% σε 8,4% (+82%). Επιπλέον, το ποσοστό των θυτών-θυμάτων διαδικτυακού εκφοβισμού αυξήθηκε από 1,8% σε 3,5% (+ 34%).
Αντίστοιχα, οι μέσες συνολικές βαθμολογίες SDQ, του ερωτηματολογίου μέσω του οποίου αξιολογήθηκαν τα προβλήματα ψυχικής υγείας, αυξήθηκαν σημαντικά, από 8,59 σε 14,16, αποκαλύπτοντας αύξηση των συναισθηματικών προβλημάτων και των προβλημάτων συμπεριφοράς. Σημαντικό προγνωστικό παράγοντα αποτελούν κοινωνικοδημογραφικοί παράγοντες, όπως το φύλο, ο τόπος κατοικίας και η δομή της οικογένειας, με τα αγόρια, τους εφήβους που κατοικούν σε πόλεις και όσους προέρχονταν από μη παραδοσιακές οικογενειακές δομές να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Ειδικότερα, τα αγόρια ήταν 1,73 φορές πιο πιθανό να εμπλακούν σε περιστατικά εκφοβισμού σε σχέση με τα κορίτσια. Οι έφηβοι που γεννήθηκαν στην Ελλάδα είχαν 47% λιγότερες πιθανότητες να εμπλακούν σε παραδοσιακό εκφοβισμό, ενώ αυτοί που ζούσαν με τους δύο βιολογικούς γονείς τους είχαν 16,8% λιγότερες πιθανότητες να εμπλακούν σε παραδοσιακό εκφοβισμό.
Ως προς τον εκφοβισμό μέσω διαδικτύου, τα αγόρια είχαν 2,02 φορές περισσότερες πιθανότητες από τα κορίτσια να εμπλακούν. Οι έφηβοι σε αστικές περιοχές είχαν 24% περισσότερες πιθανότητες να εμπλακούν σε εκφοβισμό μέσω διαδικτύου, σε σύγκριση με εκείνους που ζούσαν σε αγροτικές περιοχές. Και σε αυτήν την περίπτωση όσα παιδιά ζούσαν με τους δύο βιολογικούς γονείς είχαν 20,6% λιγότερες πιθανότητες να εμπλακούν σε διαδικτυακό εκφοβισμό, ενώ οι έφηβοι που γεννήθηκαν στην Ελλάδα είχαν 55,3% λιγότερες πιθανότητες να εμπλακούν.
