Βαλερί Ζαλούζνι: Ο εκλεκτός της Δύσης για τη θέση του Ζελένσκι

Ο πρώην αρχηγός του ουκρανικού στρατού και νυν πρεσβευτής της χώρας στη Βρετανία θεωρείται ήδη «πρόεδρος εν αναμονή» της Ουκρανίας. Πώς από το 2021 έχτισε τον μύθο του ως ήρωας του πολέμου

Στα τέλη Ιουλίου η ρωσική Υπηρεσία Εξωτερικών Πληροφοριών αποκάλυψε στην επίσημη ιστοσελίδα της ότι σε ένα θέρετρο των Αλπεων οργανώθηκε μυστική συνάντηση μεταξύ εκπροσώπων των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Ουκρανίας, με θέμα την αντικατάσταση του Ζελένσκι.

• Από τον Βασίλη Γαλούπη

«Η αντικατάσταση του Ζελένσκι έγινε βασική προϋπόθεση για την επαναφορά των σχέσεων του Κιέβου με τους δυτικούς εταίρους, κυρίως με την Ουάσινγκτον, και τη συνέχιση της δυτικής βοήθειας προς την Ουκρανία στην αντιπαράθεση με τη Ρωσία» έγραφε η ρωσική υπηρεσία.

Παρόντες στη συνάντηση από την πλευρά της Ουκρανίας ήταν ο επικεφαλής του Γραφείου του Ουκρανού προέδρου, Αντρέι Γερμάκ, ο επικεφαλής της Κεντρικής Διεύθυνσης Πληροφοριών Κίριλο Μπουντάνοφ και ο πρώην αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας, σήμερα πρεσβευτής της Ουκρανίας στο Λονδίνο Βαλερί Ζαλούζνι. «Οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί ανακοίνωσαν την απόφασή τους να προτείνουν τον Ζαλούζνι για τη θέση του προέδρου της Ουκρανίας. Οι Γερμάκ και Μπουντάνοφ συμφώνησαν» ισχυρίστηκαν οι Ρώσοι. Καμία ανάλογη είδηση δεν υπήρξε στα δυτικά ΜΜΕ. Μέχρι που χθες ο βρετανικός «Guardian» έγραψε ότι οι Αμερικανοί βολιδοσκοπούν τον Ζαλούζνι για διάδοχο του Ζελένσκι. «Τον Μάρτιο, τρεις μέρες μετά την επεισοδιακή συνάντηση του Ζελένσκι με τους Τραμπ και Βανς στον Λευκό Οίκο, η ομάδα του Τζέι Ντι Βανς τηλεφώνησε στην ουκρανική πρεσβεία του Λονδίνου και ζητούσε τηλεφωνική συνομιλία με τον Βαλερί Ζαλούζνι». Αλλά, παρά τις προσπάθειες, «ο Ζαλούζνι αρνήθηκε να δεχτεί την κλήση», λέει ο «Guardian».

Στην πραγματικότητα, ο Ζαλούζνι περιγράφεται ως «μελλοντικός πρόεδρος εν αναμονή». Ο μόνος λόγος που απέφυγε την κλήση του Βανς ήταν πως φροντίζει, τυπικά, να απέχει ακόμα από κάθε πολιτική καμπάνια. Μέχρι να αρχίσει επίσημα η εκλογολογία στην Ουκρανία, ο Ζαλούζνι οφείλει να παραμένει πιστός στην κυβέρνηση που υπηρετεί. Ομως τόσο μέσα στην Ουκρανία όσο και στο εξωτερικό ο Ζαλούζνι άρχισε να θεωρείται πως θα είναι ο επόμενος πρόεδρος της χώρας. Ο Ζελένσκι, από την άλλη, θα ήθελε να κρατηθεί στην καρέκλα όσο περισσότερο γίνεται, γι’ αυτό και προσπαθεί να διατηρήσει τις εξουσίες έκτακτης ανάγκης. Ομως εκτός από τους Ρώσους είναι και οι Αμερικανοί που δεν τον θέλουν άλλο. Με την παύση του πολέμου, είτε μέσω εκεχειρίας είτε μέσω αόριστου «παγώματος» των εχθροπραξιών, θα αναγκαστεί να κάνει εκλογές.

Πέρυσι ο Ζελέσνκι απέλυσε τον Ζαλούζνι από ανώτατο διοικητή του ουκρανικού στρατού και τον έστειλε πρέσβη στο Λονδίνο. Αν και ο Ζαλούζνι υπηρετεί στη Βρετανία από τον Ιούλιο 2024, δεν περιορίστηκε μόνο στον διπλωματικό του ρόλο. Δημοσίευσε τα απομνημονεύματά του, στα οποία περιέλαβε και κάποια κριτική για τον Ζελένσκι, έχει συναντηθεί με Ουκρανούς στρατιωτικούς διοικητές και έχει σχολιάσει ζητήματα όπως το πώς θα μπορούσε να σχηματιστεί μια νέα ουκρανική ελίτ και ποια πρέπει να είναι η παγκόσμια στρατηγική της Δύσης. Στην Ουκρανία η δημοτικότητά του ανεβαίνει σταθερά. Σύμφωνα με το αμερικανικό think tank διεθνών υποθέσεων Carnegie Endowment for International Peace, το 80% των Ουκρανών δηλώνει ότι εμπιστεύεται τον Ζαλούζνι. Οπως όλα δείχνουν, οι Αμερικανοί αποφάσισαν να προμοτάρουν τον Ζαλούζνι για αντικαταστάτη του Ζελένσκι. Και ο στρατηγός, αν και κρατάει ακόμα τα χαρτιά του κλειστά, άρχισε ήδη το σχετικό rebranding.

Τον περασμένο μήνα ο πρώην αρχηγός του ουκρανικού στρατού και νυν πρεσβευτής στη Βρετανία φωτογραφήθηκε για την ουκρανική «Vogue», υπογράφοντας μάλιστα και ένα άρθρο. Οι φωτογραφίες του λάνσαραν τη νέα του εμφάνιση, ασορτί με τα σχέδια για μια προεδρική υποψηφιότητα. Στιλιζαρισμένες, χωρίς την πολεμική στολή αλλά με κομψό κοστούμι, ευχάριστος και χαμογελαστός, πόζαρε σύμφωνα με τα κλασικά «δυτικά» πρότυπα. Στο άρθρο του ο Ζαλούζνι σκιαγραφεί μια εικόνα ενότητας της Ουκρανίας υπογραμμίζοντας «ενωθήκαμε και γίναμε δυνατοί» και υποστηρίζει ότι η χώρα του διαδραματίζει τον κεντρικό ρόλο στην ευρωπαϊκή ασφάλεια. Γύρω από την Ουκρανία πρέπει να χτιστεί η ευρωπαϊκή ασφάλεια στο μέλλον: «Η ειρήνη στην Ευρώπη στηρίζεται στους ώμους μας. Σήμερα έχουμε τον μεγαλύτερο και πιο αξιόμαχο στρατό στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Και ως εκ τούτου, γύρω μας, γύρω από το δικό μας θάρρος, τον ηρωισμό και την καινοτομία μας, μπορεί να διαμορφωθεί μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη».

Η φωτογράφιση προκάλεσε ανάμεικτα συναισθήματα στο εσωτερικό της Ουκρανίας. Σε πολλούς δεν άρεσε ότι ο πρώην αρχηγός του στρατού πόζαρε ανέμελα, σαν φωτομοντέλο, ενώ οι σκοτωμοί συνεχίζονται. Ο Ζελένσκι έκανε στρατηγό τον Ζαλούζνι το 2021. Αρχικά είχε αφήσει όλη τη στρατιωτική στρατηγική πάνω του, ενώ ο πρόεδρος επικεντρώθηκε στην εξασφάλιση διεθνούς υποστήριξης για το Κίεβο. Αυτό συνέβαλε στο να χτίσει ο Ζαλούζνι τον μύθο του ως ήρωας του πολέμου για τους συμπατριώτες του, ο άνθρωπος πίσω από την αντεπίθεση της Ουκρανίας. Οσο συνεχιζόταν ο πόλεμος, όμως, οι δυο τους άρχισαν να διαφωνούν σχεδόν σε όλα. Ο Ζελένσκι έφτασε να ανησυχεί για τη δημοτικότητα του Ζαλούζνι, που εκτοξευόταν σταθερά. Τώρα οι μέρες του Ζελέσνκι είναι μετρημένες. Η Δύση τον θεωρεί καμένο χαρτί και ήδη κατέληξε στην καινούργια της προτίμηση. Και ο Ζαλούζνι, έξυπνα, περιμένει την τελευταία στιγμή πριν από τις εκλογές για να εκδηλωθεί φανερά…

ΒΑΛΕΡΙ ΖΑΛΟΥΖΝΙ

Πρώην αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας, πρέσβης

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Γεννήθηκε το 1973 στο Νοβοχράντ Βολίνσκι της Ουκρανίας, τότε Σοβιετικής Ενωσης. Το 1997 αποφοίτησε από τη Γενική Στρατιωτική Σχολή του Ινστιτούτου Δυνάμεων Ξηράς της Οδησσού. Το 2005 εισήλθε στην Εθνική Ακαδημία Αμυνας της Ουκρανίας, απ’ όπου αποφοίτησε το 2007 με χρυσό μετάλλιο. Το 2014 διορίστηκε αναπληρωτής διοικητής σε περιοχή της ανατολικής Ουκρανίας, όπου βρισκόταν σε εξέλιξη η σύγκρουση με τους αυτονομιστές, με την υποστήριξη του ρωσικού στρατού. Τον Δεκέμβριο του 2019 διορίστηκε διοικητής της Βόρειας Επιχειρησιακής Διοίκησης. Τον Ιούλιο 2021 ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι τον διόρισε Αρχιστράτηγο των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας και επίσης μέλος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας – Αμυνας της Ουκρανίας. Τον Μάρτιο 2024 ο Ζελένσκι τον διόρισε ως τον νέο πρεσβευτή της Ουκρανίας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ανέλαβε επίσημα τον Ιούλιο 2024.