Το όνομα της Μεγαλομάρτυρος Αγίας Αικατερίνης συνδέθηκε με το όρος Σινά, εκεί όπου ο Θεός μίλησε με τον Μωυσή και του παρέδωσε τις Δέκα Εντολές. Εκεί μεταφέρθηκε από αγγέλους το σώμα της Αγίας
Στις 25 Νοεμβρίου η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Αικατερίνης. Ως γνωστόν, η Αγία έζησε και μαρτύρησε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου κατά τους χρόνους του μεγάλου διωγμού, επί αυτοκρατόρων Διοκλητιανού και Μαξιμιανού.
- Του Γιάννη Ζαννη
Το όνομά της, όμως, επρόκειτο να συνδεθεί άρρηκτα με το θεοβάδιστο όρος Σινά, εκεί όπου ο Θεός μίλησε με τον θεράποντά του Μωυσή, όπως περιγράφει το βιβλίο της «Εξόδου» -«Ἐλάλησε Κύριος πρὸς Μωυσῆν ἐνώπιος ἐνωπίῳ, ὡς εἴ τις λαλήσει πρὸς τὸν ἑαυτοῦ φίλον»- και του παρέδωσε τις Δέκα Εντολές και τον Νόμο.
Εκεί, στο Σινά, μεταφέρθηκε από αγίους αγγέλους το μαρτυρικό σώμα της Αγίας και εκεί το βρήκε ύστερα από θεία αποκάλυψη ο μοναχός Συμεών μερικούς αιώνες αργότερα. Και η εύρεση του ανεκτίμητου αυτού πνευματικού θησαυρού στάθηκε η απαρχή της ιστορίας της Μονής της Αγίας Αικατερίνης, που επρόκειτο να καταστεί ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα της χριστιανοσύνης ως τις μέρες μας.
Οι δύο κορυφαίοι των Προφητών της Παλαιάς Διαθήκης, εκείνοι που εμφανίστηκαν δίπλα στον Σωτήρα Χριστό κατά την ένδοξη μεταμόρφωσή Του, ο θεόπτης Μωυσής και ο Ηλίας, είναι συνδεδεμένοι με το όρος Σινά. Περίπου το 1300 π.Χ., ο Μωυσής, διαφεύγοντας από τον Φαραώ, φτάνει στο πηγάδι του Ιοθόρ, όπου συναντάται με τις ποιμενίδες θυγατέρες του, τις οποίες προστατεύει από την αυθαιρεσία άλλων βοσκών που ποτίζουν τα κοπάδια τους. Νυμφεύεται τη Σεπφώρα και ζει ως βοσκός και ο ίδιος, ώσπου, έπειτα από σαράντα χρόνια παραμονής εν προσευχή στο Σινά, γίνεται θεωρός της φλεγομένης και μη κατακαιομένης βάτου, που κατά τους Πατέρες προτυπώνει την Κυρία Θεοτόκο.
Εκεί θα υπακούσει στο κάλεσμα του Θεού, που τον προστάζει να μεταβεί στην Αίγυπτο και να ηγηθεί του λαού του Ισραήλ, για να τον βγάλει από τη χώρα της δουλείας και να τον οδηγήσει στη Γη της Επαγγελίας. Εκεί θα παραλάβει τις εντολές του Νόμου, μετά την έξοδο των Ισραηλιτών, και εκεί θα περιπλανηθεί ο λαός επί σαράντα χρόνια, ώσπου να φτάσει στη Γης της Επαγγελίας. Τέσσερις αιώνες αργότερα, ο Προφήτης Ηλίας, μετά τη σφαγή των ιερέων των ειδώλων, διωκόμενος από την ασεβή βασίλισσα Ιεζάβελ, θα καταφύγει στο όρος Χωρήβ, σε ένα σπήλαιο κάτω από την αγία κορυφή.
Και εκεί, απελπισμένος, θα ικετεύσει τον Θεό: «Ζηλῶν ἐζήλωκα τῷ Κυρίῳ παντοκράτορι, ὅτι ἐγκατέλιπόν σε οἱ υἱοὶ ᾿Ισραήλ· τὰ θυσιαστήριά σου κατέσκαψαν καὶ τοὺς προφήτας σου ἀπέκτειναν ἐν ρομφαίᾳ, καὶ ὑπολέλειμμαι ἐγὼ μονώτατος, καὶ ζητοῦσι τὴν ψυχήν μου λαβεῖν αὐτήν». Και ο Θεός θα παρηγορήσει τον θεράποντά του, διερχόμενος ενώπιόν του ως φωνή αύρας λεπτής: «καὶ ἰδοὺ πνεῦμα μέγα κραταιὸν διαλῦον ὄρη καὶ συντρίβον πέτρας ἐνώπιον Κυρίου, οὐκ ἐν τῷ πνεύματι Κύριος· καὶ μετὰ τὸ πνεῦμα συσσεισμός, οὐκ ἐν τῷ συσσεισμῷ Κύριος· καὶ μετὰ τὸν συσσειμὸν πῦρ, οὐκ ἐν τῷ πυρὶ Κύριος· καὶ μετὰ τὸ πῦρ φωνὴ αὔρας λεπτῆς, κἀκεῖ Κύριος».
Εν συντομία, η Αγία Αικατερίνη έζησε την περίοδο του μεγάλου διωγμού που κήρυξαν εναντίον των χριστιανών οι αυτοκράτορες Διοκλητιανός και Μαξιμιανός. Ηταν γόνος περιφανούς ειδωλολατρικής οικογένειας και ο πατέρας της ήταν υψηλόβαθμος αξιωματούχος της αυτοκρατορίας (αναφέρεται ως «βασιλίσκος» Κώνστας ή Κέστος). Προικισμένη με σπάνια ευφυΐα και σωματική ομορφιά, είχε εκπαιδευθεί σε όλες τις επιστήμες της εποχής της. Γνώρισε τη χριστιανική πίστη και, ύστερα από θεία οπτασία, έγινε χριστιανή και αποφάσισε να μείνει παρθένος, αφιερωμένη μόνο στον Νυμφίο Χριστό.
Το 304 αρνείται να συμμετάσχει σε ειδωλολατρική γιορτή και ελέγχει δημόσια τον καίσαρα Μαξιμίνο για την απόνοιά του. Εκείνος τη φέρνει σε αντιπαράθεση με πενήντα διακεκριμένους ρήτορες, που προσπαθούν να τη μεταστρέψουν από την πίστη της, αλλά εν τέλει η σοφή κόρη τούς αποστομώνει και τους μεταστρέφει εκείνη στον χριστιανισμό, γεγονός που οδήγησε στην εκτέλεσή τους από τον Μαξιμίνο. Μεταστρέφει ακόμη τη σύζυγο του καίσαρα και έναν διακεκριμένο στρατηλάτη του.
Ολοι αυτοί έλαβαν το στεφάνι του Μάρτυρα. Και εν τέλει και η ίδια η Αγία Αικατερίνη, ύστερα από φρικτά βασανιστήρια, κατά τη διάρκεια των οποίων λάμβανε εμφανώς την άνωθεν βοήθεια και δύναμη, εν τέλει θανατώνεται με αποκεφαλισμό, λαμβάνουσα έτσι και η ίδια τον στέφανο της Μεγαλομάρτυρος.
Το ιερό σκήνωμα
Μετά τον αποκεφαλισμό της, άγγελοι προσήλθαν για να παραλάβουν το ιερό της σκήνωμα και να το μετακομίσουν στην ψηλότερη κορφή της Χερσονήσου του Σινά, την οποία μέχρι σήμερα οι Αραβες αποκαλούν Gebel Katrin (Κορυφή της Αγίας Αικατερίνης).
Tο ιερό λείψανο φυλασσόταν από μοναχούς για σχεδόν τρεις αιώνες. Ηταν ο αρχαιότερος τόπος οργανωμένου μοναχισμού και ανέδειξε κορυφαίες μορφές νηπτικών Πατέρων
Αρχαία παράδοση, καταγεγραμμένη από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Νεκτάριο Σιναΐτη (1670), αναφέρει ότι το ιερό λείψανο φυλασσόταν από μοναχούς στην κορυφή για τρεις σχεδόν αιώνες. Τον 6ο αιώνα, ο αυτοκράτωρ Ιουστινιανός Α΄ ο Μέγας θα χτίσει την Ιερά Μονή του Σινά. Τότε πλέον θα μεταφερθεί εκεί το ιερό σκήνος, εντός του καθολικού της μονής. Τοποθετήθηκε σε μαρμάρινη λάρνακα, με ειδική βάθυνση, για να συλλέγεται το μύρο που ανέβλυζε το πολύαθλο σώμα της Μεγαλομάρτυρος του Χριστού Αικατερίνης. Το μοναστήρι που έχτισε ο Ιουστινιανός θα γινόταν πλέον η κατοικία της στους αιώνες, κι εκείνη η ισχυρή του προστάτιδα, που το φύλαξε αλώβητο από πάσης εχθρών επιβουλής μέχρι τις μέρες μας.
Η ησυχία και η υποβλητικότητα της σιναϊτικής ερήμου, σε συνδυασμό με την ίδια την ιστορία του θεοβάδιστου όρους, προσείλκυσε, από τους πρώτους ήδη αιώνες του χριστιανισμού, αναχωρητές που αναζητούσαν τις κατάλληλες συνθήκες για να επιδοθούν ολοκληρωτικά στην προσευχή. Ηδη από τα μέσα του 3ου αιώνα υπήρχαν μοναστικές κοινότητες, όπως φαίνεται από τον βίο των Οσιομαρτύρων Γαλακτίωνος και Επιστήμης, γεγονός που αναδεικνύει το Σινά ως τον αρχαιότερο τόπο οργανωμένου μοναχισμού.
Μετά το Διάταγμα των Μεδιολάνων και τον θρίαμβο της Εκκλησίας, τα πλήθη των αναχωρητών αυξάνονται. Κάποιοι σταθμοί-ορόσημα είναι το 363, όταν ο Οσιος Ιουλιανός ανεγείρει ναό στην Αγία Κορυφή, το 373 όταν η πόλη Φαράν προσχωρεί εξ ολοκλήρου στον χριστιανισμό και αποκτά Επίσκοπο, ενώ το ίδιο έτος θα λάβει χώρα η σφαγή των εν Σινά και Ραϊθώ αναιρεθέντων αβάδων. Κατά την περίοδο αυτή θα διαλάμψουν οι μορφές του Οσίου Νείλου του ασκητού και του γιου του, Οσίου Θεοδούλου.
Τον 6ο αιώνα, τα ηνία της αυτοκρατορίας θα αναλάβει ένας μεγάλος κατά πάντα αυτοκράτορας, ο Ιουστινιανός Α΄. Δεν είναι του παρόντος να αναφερθούμε στο κορυφαίο έργο που επιτέλεσε ως αυτοκράτορας. Ανάμεσα στα πολλά οικοδομήματα που έχτισε, με κορυφαίο βέβαια την Αγία του Θεού Σοφία, εξέχουσα θέση καταλαμβάνει το Μοναστήρι του Σινά. Επειτα από αίτηση των μοναχών του Σινά, ο Ιουστινιανός ανοικοδομεί στον τόπο της αγίας βάτου μοναστήρι προς τιμήν της Θεοτόκου: μια περικαλλή βασιλική, που περιβάλλεται από ένα απόρθητο τείχος, ενώ προνόησε για τη μόνιμη εγκατάσταση στρατιωτών, που θα αναλάμβαναν τη φρούρηση της μονής.
Στο μοναστηριακό συγκρότημα περικλειόταν η αγία βάτος, το πηγάδι του Μωυσή, ο πύργος της Αγίας Ελένης. Από τότε ως σήμερα, οι Σιναΐτες Πατέρες μνημονεύουν στις ακολουθίες τους τα ονόματα των κτητόρων της μονής: «Ὑπὲρ τῶν μακαρίων καὶ ἀοιδίμων κτιτόρων τῆς ἁγίας Μονῆς ταύτης Ἰουστινιανοῦ καὶ Θεοδώρας τῶν αὐτοκρατόρων». Μεγάλοι νηπτικοί Πατέρες θα μονάσουν στο Σινά, αφήνοντας πολύτιμη πνευματική παρακαταθήκη. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε τον Αγιο Ιωάννη, συγγραφέα της «Κλίμακος», τον Αγιο Αναστάσιο Σιναΐτη, τους Αγίους Φιλόθεο, Ησύχιο και Γρηγόριο, που άφησαν πλήθος φιλοκαλικών συγγραμμάτων, τα οποία σφυρηλάτησαν τη φυσιογνωμία του σιναϊτικού μοναχισμού και άφησαν ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους στην ασκητική γραμματεία της Εκκλησίας ως σήμερα.
Η ιστορία της Ρωμιοσύνης της Μέσης Ανατλής, πέρασε από πολλά κακοτράχαλα μονοπάτια, γεμάτα αίμα και δάκρυα – και περνά ακόμα. Κατά πρόνοια Θεού, οι Σιναΐτες Πατέρες έπεισαν τον ιδρυτή της μουσουλμανικής θρησκείας να εκδώσει «ακτιναμέ», που διασφάλιζε το μοναστήρι, παραχωρώντας του προνόμια που το προστάτευσαν από κάθε επιβουλή φανατικών οπαδών της νέας θρησκείας. Είναι γεγονός ότι οι μουσουλμάνοι κατά βάση σεβάστηκαν τις εντολές του προφήτη τους, ενώ οι Σιναΐτες πατέρες από την πλευρά τους έδειξαν ιδιαίτερη σύνεση στις σχέσεις τους με τους εξισλαμισθέντες βεδουίνους.
Αλλά και όταν τους Αραβες θα διαδεχθούν οι Οθωμανοί, οι δοκιμαζόμενοι Ρωμιοί θα προσβλέπουν στο Σινά ως πνευματικό θεματοφύλακα της Ορθοδοξίας. Μετόχια της μονής ιδρύονται σε όλο σχεδόν τον κόσμο, οι ορθόδοξοι βασιλείς της Ρωσίας και της Γεωργίας σπεύδουν να εκδηλώσουν ποικιλοτρόπως την ευλάβεια και τον σεβασμό τους στη μονή, ενώ οι ηγεμόνες της Μολδοβλαχίας αφιερώνουν προνομιακά χρυσόβουλα. Και, ως τις μέρες μας, η Σιναϊτική Αδελφότητα επιβιώνει, με τη Χάρη του Θεού και τις μεσιτείες της Αγίας Αικατερίνης, η οποία, ως πολιούχος, μεριμνά πάντοτε να υπάρχουν εκεί μοναχοί που θα παραλάβουν τη σκυτάλη της μεγάλης σιναϊτικής ασκητικής παραδόσεως, αναδεικνύοντας και στις μέρες μας αναστήματα, όπως του Αγίου Παϊσίου.
«Ευωδιάζει ως ρόδον εν μέσω ακάνθων»
Επαληθεύονται τα λόγια του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Αγίου Γερασίμου του Παλλαδά, ο οποίος θα γράψει χαρακτηριστικά για τη Μονή Σινά: «ὡς κρῖνον εὐθαλλὲς εὐωδιάζει, καὶ ὡς ρόδον μυρίπνοον ἐν μέσῳ ἀκανθῶν μέσα εἰς ἐκείνην τὴν ἄνυδρον καὶ σιδηρᾶν ἔρημον ἀναθάλλει».
