Στα μέσα του περασμένου Σεπτεμβρίου ο Μαριάνο Ραχόι παρακολουθούσε φανερά ανήσυχος το ποτάμι του 1.000.000 διαδηλωτών που πλημμύριζε τους δρόμους της Βαρκελόνης. Ηλικιωμένοι Καταλανοί με παραδοσιακές τοπικές ενδυμασίες κρατούσαν μεγάλα πανό και κραύγαζαν υπέρ της ανεξαρτησίας.
Ακόμη ένας μεγάλος πονοκέφαλος για τον Ισπανό πρωθυπουργό. Η κρίση, η ανεργία αλλά και η απειλή ότι η Καταλονία, μια από τις πιο εύπορες και βιομηχανικά αναπτυγμένες περιφέρειες της Ισπανίας, θα οδηγηθεί ως πρόβατο στη σφαγή στο όνομα της λιτότητας ήταν αρκετές για να ξυπνήσουν τα πνεύματα και να ξύσουν παλιές πληγές, αυτές του Εμφυλίου. Ο συνταγματάρχης Φρανσίσκο Αλαμάν λέει ότι «η παρούσα κατάσταση μοιάζει με το 1936, απλώς δεν έχει αίμα. Δυστυχώς, όλα δείχνουν ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί τους επόμενους μήνες, τα επόμενα χρόνια. Μετά την ανατροπή του Φράνκο η σιωπή ήταν το μέσο για τη μετάβαση στη δημοκρατία». Αυτή η σιωπή τώρα λύνεται.
Σήμερα η βαθιά ύφεση ξυπνά το παρελθόν. Ταξικό χάσμα, περιφερειακή πολιτική, βία στους δρόμους και μια μη αντιμετωπίσιμη διαφθορά. Εικόνες ενός διαφορετικού εμφυλίου, όπου πυροσβέστες συγκρούονται κράνος με κράνος με τους αστυνομικούς στους δρόμους της Μαδρίτης. Δύο Ισπανίες: η μια προσπαθεί να εφαρμόσει και υπομένει το άτυπο μνημόνιο την ώρα που η άλλη επαναστατεί και αρνείται να συμμορφωθεί.
Επί 30 χρόνια στη μετα-Φράνκο εποχή η Ισπανία γνώρισε την ανάπτυξη, το κράτος πρόνοιας. Η κατάσταση σήμερα είναι ζοφερή, καθώς ακόμη και το τελευταίο προπύργιο, η οικογένεια, καταρρέει. Με την ανεργία των νέων στο 50%, η δύναμη της οικογένειας εξαντλείται.
Οι περιφέρειες, όχι μόνο η Καταλονία, αρνούνται να συμμορφωθούν με τα μέτρα λιτότητας, «εκθέτοντας» ανεπανόρθωτα τον πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι. Οποια γωνιά της Ισπανίας κι αν επισκεφτεί κανείς, από τη θυμωμένη Βαρκελόνη, το εξοργισμένο Μπιλμπάο, την Ανδαλουσία ή τη Βαλένθια, το κλίμα είναι το ίδιο. Θυμός και οργή για τα άδικα μέτρα, τις οριζόντιες περικοπές, το πλήγμα κατά των μισθωτών, των νέων, των συνταξιούχων. Παντού ακούς το ίδιο και το ίδιο: «Οι τράπεζες διασώζονται με τη θυσία των αδύναμων»
Στην Καταλονία, όπου οι κατάλογοι με τα μενού των εστιατορίων είναι γραμμένοι σε δύο γλώσσες, τα ισπανικά και τα καταλανικά, το θέμα της ανεξαρτησίας δεν είναι αστείο. Στο τοπικό Κοινοβούλιο οι 83 από τους 135 βουλευτές υποστηρίζουν την απόσχιση και την ανεξαρτησία και ήδη πολλοί απ’ αυτούς πηγαινοέρχονται στις Βρυξέλλες, προσπαθώντας να προωθήσουν το σχέδιό τους. Τα τοπικά κόμματα ζητούν πακέτο διάσωσης από τη Μαδρίτη, ένα νέο δημοσιονομικό σύμφωνο με την κεντρική εξουσία που θα τους επιτρέπει να στέλνουν λιγότερα χρήματα στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση και τελικά την ανεξαρτησία τους. Η άποψη πολλών διπλωματών στις Βρυξέλλες είναι ότι η Καταλονία αποτελεί μεγάλη πηγή ανησυχίας. Ο πρόεδρος της τοπικής κυβέρνησης Αρτούρ Μας έχει επισκεφθεί τουλάχιστον δύο φορές τις Βρυξέλλες, θέλοντας να κάνει το αίτημά του για ένα νέο σύστημα χρηματοδότησης να εισακουστεί. Μάλιστα, έχει κάνει επαφές με τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, όπως και με τον πρόεδρο της Βουλής Μάρτιν Σουλτς. «Δεν θα απαρνηθούμε αυτό που είμαστε… Περισσότερο Καταλονία και περισσότερο Ευρώπη είναι το μότο μας» ανακοίνωσε ο Μας σε συνέντευξη Τύπου κατά τη διάρκεια μίας εκ των επισκέψεών του στις Βρυξέλλες. «Αυτό σημαίνει λιγότερο Ισπανία;» ερωτήθηκε, για να απαντήσει: «Είμαστε θετικοί. Καταφάσκουμε. Δεν αρνούμαστε τίποτα».
Στην πραγματικότητα η Καταλονία βρίσκεται στην ίδια, ίσως και χειρότερη οικονομική κατάσταση με αυτή της Μαδρίτης. Οι δαπάνες για τις υποδομές ήταν μεγαλύτερες, το ίδιο και η φούσκα του real estate. Κι όμως η εικόνα της Βαρκελόνης με τα γεμάτα εστιατόρια και τα γεμάτα καταστήματα ξεγελά. Οι Ισπανοί έχουν σταματήσει να ξοδεύουν και στα εστιατόρια οι περισσότεροι πελάτες είναι οι τουρίστες. Κι όμως κάποιοι δεν έχουν την ίδια εικόνα. Πιστεύουν ότι η οικονομία κινείται από την παραοικονομία, ότι το 50% της ανεργίας των νέων είναι πλασματικό και ότι πολλοί εργάζονται και πληρώνονται κάτω από το τραπέζι. Ως βασικό επιχείρημα προτάσσουν την άποψη ότι αν τα ποσοστά ήταν πραγματικά, τότε στους δρόμους δεν θα γίνονταν διαδηλώσεις, αλλά επανάσταση.
Η Καταλονία είναι αυτόνομη σε ορισμένους τομείς. Εχει την αρμοδιότητα 33 τομέων της διοίκησης. Ο Μας έχει προκηρύξει πρόωρες εκλογές για τις 25 Νοεμβρίου, κατηγορώντας τη Μαδρίτη ότι «έχασε μια ιστορική ευκαιρία», αρνούμενη να διαπραγματευτεί μια δημοσιονομική αυτονομία για την περιφέρειά του, που αντιστοιχεί στο 1/5 της ισπανικής οικονομίας. Το συντηρητικό κόμμα CiU του Αρτούρ Μας αναμένεται να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία στις τοπικές εκλογές, επιτρέποντάς του να προωθήσει το αίτημά του για ανεξαρτησία. Ο Μαριάνο Ραχόι έχει απευθύνει έκκληση για εθνική ενότητα, κάποιοι όμως λένε ότι το αποτέλεσμα της καταλανικής κάλπης μπορεί να γίνει ο πυροκροτητής της ισπανικής βόμβας.
Διαφωνία για τα άδικα βάρη
Στις αρχές της εβδομάδας οι περιφέρειες έδωσαν τυπικά την ομόφωνη στήριξή τους στις προτάσεις της ισπανικής κυβέρνησης για τον Προϋπολογισμό. «Φτάσαμε σε γενικά σημεία συμφωνίας, σήμερα η Ισπανία δίνει ένα καλό μήνυμα» είπε ο πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι. Η σύσκεψη των προέδρων των περιφερειών κατέληξε σε συμφωνία για τη μείωση του ελλείμματος, ωστόσο καταγράφηκε ασυμφωνία όσον αφορά την κατανομή των βαρών για τη μείωσή του μεταξύ των περιφερειών και της κεντρικής κυβέρνησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρόεδρος της Καταλονίας Αρτούρο Μας δεν έκανε καμία αναφορά στην ανεξαρτησία της περιφέρειάς του, αλλά δεν θέλησε να απαντήσει και σε ερωτήσεις των δημοσιογράφων….
Μ.Η.Τ. 232120