Οι αναγνώστες των «New York Times» είδαν τον υπερήφανο Ικαριώτη να στέκεται καμαρωτός -στα 98 του- μέσα στον αμπελώνα του και τον γνώρισαν ως τον αιωνόβιο που… ξεχνά να πεθάνει. Το βρετανικό δίκτυο BBC τον παρουσίασε ως τον Ελληνα που από το 1976 «κοροϊδεύει» τον καρκίνο, και άλλα ξένα δίκτυα έδωσαν στον χαμογελαστό υπερήλικα τον πρωταγωνιστικό ρόλο στα ρεπορτάζ τους για το ελληνικό νησί της μακροζωίας.
Για τη γυναίκα του Ελπινίκη -μεγάλο έρωτα των τελευταίων 70 ετών της ζωής του (!)- τα τρία παιδιά, τα οκτώ εγγόνια και τα δύο δισέγγονά του ο Σταμάτης Μωραΐτης από το Μονοκάμπι Ικαρίας ήταν ένας καλαμπουρτζής, πονόψυχος και εργατικός άνθρωπος, που φρόντιζε να έχει πάντα στο τραπέζι ένα… ποτηράκι κρασί, κέρασμα για τους φίλους. Ο «μπαρμπα-Σταμάτης» απεβίωσε το περασμένο Σάββατο και θα κηδευτεί αύριο το πρωί στο νησί του.
Ηταν 98 ετών. Ή «πατημένα» 103. Δεν ήταν σίγουρος, αλλά και ποτέ δεν νοιάστηκε για την αληθινή ηλικία του και το γεγονός ότι η ταυτότητα τον ήθελε γεννημένο το 1915 αλλά μία θεία του το 1910. Τον ενδιέφερε μόνο ότι κατάφερε να «ξεγελάσει» τον θάνατο δύο φορές: Τη μία, στα χρόνια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, όταν ξεπέρασε τα σοβαρά τραύματα στο μπράτσο του, και τη δεύτερη το 1976, όταν (εννέα διαφορετικοί) Αμερικανοί γιατροί διέγνωσαν καρκίνο στον πνεύμονα και του έδωσαν ως εννέα μήνες ζωής, αλλά εκείνος έζησε άλλα… 37 χρόνια.
Ο Σταμάτης Μωραΐτης βρέθηκε στις ΗΠΑ το 1943. Εζησε στο λιμάνι Τζέφερσον, στο Λονγκ Αϊλαντ και στη Φλόριντα, και εργαζόταν σε ανακαινίσεις – βαψίματα κτιρίων. Το 1943 γνώρισε και τη γυναίκα του (Ελληνοαμερικανίδα), την Ελπινίκη ή «πιτσιρίκα», όπως την αποκαλούσε χαϊδευτικά. Ουσιαστικά στην Ικαρία επέστρεψε μετά τη ρητή διάγνωση των γιατρών επειδή, όπως έχει δηλώσει, ήθελε να κλείσει τα μάτια του περιτριγυρισμένος από φίλους και να ταφεί με τους προγόνους του. Ουδέποτε έκανε χημειοθεραπεία. Ούτε πήρε φάρμακα. Οι μέρες περνούσαν στο νησί και ο ίδιος… έπαιρνε ζωή. Ετρωγε ντόπια προϊόντα, λαχανικά από τον κήπο του, μπόλικο ψάρι, λίγο κοτόπουλο και έπινε φασκόμηλο με ικαριώτικο μέλι και φυσικά κρασί, δικής του παραγωγής.
Οπως συνήθιζε να λέει, «φταίει ο καθαρός αέρας και το παρθένο κρασί που δεν πεθαίνω»! Προ τετραμήνου περιέγραψε στους «New York Times»: «Περίπου 25 χρόνια μετά τη διάγνωση ξαναπήγα στην Αμερική. Ηθελα να βρω τους γιατρούς και να ρωτήσω πώς εξηγούν την ανάρρωσή μου». Στην ερώτηση του δημοσιογράφου «και τι έγινε;», η απάντηση του Σταμάτη Μωραΐτη ήταν αφοπλιστική: «Ολοι οι γιατροί μου είχαν πεθάνει»!
Ελένη Ευαγγελοδήμου
Μ.Η.Τ. 232120