Η νέα κυβέρνηση καλείται να κινηθεί γρήγορα σε ένα ναρκοπέδιο από ανοιχτά μέτωπα και δεσμεύσεις έναντι των Ευρωπαίων εταίρων και του ΔΝΤ. Οι αυξημένες ανάγκες των τραπεζών για ρευστότητα, οι σημαντικές δανειακές υποχρεώσεις του Δημοσίου, η υστέρηση στα έσοδα του περσινού Προϋπολογισμού και η έντονη αβεβαιότητα για την επόμενη ημέρα της ελληνικής οικονομίας συνδιαμορφώνουν άκρως πιεστικές συνθήκες. Ωστόσο, κάτι τέτοιο, δηλαδή να κινηθεί η νέα κυβέρνηση γρήγορα, είναι αδύνατο για τρεις λόγους:
α) Δεν είναι σίγουρο ότι τη Δευτέρα θα έχουμε κυβέρνηση.
β) Ακόμα κι αν σχηματιστεί κυβέρνηση τις επόμενες ημέρες, το πιθανότερο είναι να ηγείται αυτής (είτε αυτόνομα είτε με άλλα κόμματα) ο ΣΥΡΙΖΑ, οι θέσεις του οποίου συγκρούονται στα περισσότερα σημεία με αυτές της τρόικας.
γ) Το κορυφαίο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Δραγασάκης παραδέχτηκε την περασμένη Τρίτη ότι, αν το κόμμα του γίνει κυβέρνηση, θα ζητήσει χρόνο για να διαπραγματευτεί. Η παράταση που προσδοκά ο ΣΥΡΙΖΑ φτάνει μέχρι τις μεγάλες λήξεις ομολόγων, που ξεκινούν τον Ιούλιο.
Συνεπώς, η επόμενη ημέρα θα ξεκινήσει με συγκρούσεις. Τα βασικά ορόσημα των επόμενων μηνών έχουν ως εξής:
26 Ιανουαρίου: Εurogroup στις Βρυξέλλες
Μια πρώτη επισκόπηση της κατάστασης στην Ελλάδα θα γίνει τη Δευτέρα στο Eurogroup. Οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης θα συζητήσουν για το μετεκλογικό τοπίο και αναμένεται να δώσουν ένα πρώτο στίγμα των προθέσεών τους έναντι της νέας κατάστασης στη χώρα μας. Την τελευταία εβδομάδα οι πιέσεις για νέα, ακόμα και εξάμηνη παράταση του Μνημονίου έχουν ενταθεί. Σε μια τέτοια περίπτωση, η ένταξη στην πιστοληπτική γραμμή ECCL του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) θα μετατεθεί στις καλένδες και η μνημονιακή επιτήρηση θα συνεχιστεί ως έχει.
12 Φεβρουαρίου: Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες
Η νέα κυβέρνηση θα υποβάλει τα διαπιστευτήριά της στους Ευρωπαίους ηγέτες και θα πρέπει να δώσει δείγμα του σχεδιασμού της. Σε αυτή αναμένεται να τεθεί το αίτημα για παράταση των διαπραγματεύσεων.
16 Φεβρουαρίου: Eurogroup στις Βρυξέλλες
Στη συνεδρίαση αυτή πρέπει να ληφθούν οι οριστικές αποφάσεις για την Ελλάδα, εν όψει της λήξης της παράτασης του Μνημονίου στο τέλος του μήνα.
28 Φεβρουαρίου 2015
Η λήξη της δίμηνης παράτασης του υφιστάμενου Μνημονίου αποτελεί ορόσημο για την αξιολόγηση και τη μετάβαση στην αυστηρή προληπτική γραμμή στήριξης ECCL. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ με καταιγισμό δηλώσεων κατέστησαν σαφές ότι η αβεβαιότητα θα αρθεί μόνο εφόσον ολοκληρωθεί η εκκρεμής διαπραγμάτευση με την τρόικα, η οποία θα επιτρέψει να αποδεσμευτεί δανειακή βοήθεια ύψους 7,2 δισ. ευρώ.
Αν δεν υπάρξει συμφωνία, κινδυνεύουμε να χάσουμε 7,2 δισ. ευρώ από δάνεια του ΔΝΤ και της ευρωζώνης, ενώ θα χρειαστεί επιστροφή των 11,4 δισ. ευρώ από το «μαξιλάρι» του ΤΧΣ. Ακόμα κι αν δοθεί η παράταση του Μνημονίου, την οποία προσδοκά ο ΣΥΡΙΖΑ, η εξέλιξη αυτή θα σημάνει και παράταση της αβεβαιότητας.
Μάρτιος 2015
Η Ελλάδα καλείται να αποπληρώσει δανειακές υποχρεώσεις 2,5 δισ. ευρώ, έχοντας εξαντλήσει τα όρια έκδοσης εντόκων γραμματίων και εσωτερικού δανεισμού. Ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει ότι με διαπραγμάτευση θα καταφέρει να ξεπεράσει τα όρια αυτά (15 δισ. ευρώ).
Απρίλιος 2015
Πρέπει να εξοφληθούν δόση 415.000.000 ευρώ προς το ΔΝΤ και τόκοι 200.000.000 ευρώ.
Μάιος 2015
Οι δανειακές υποχρεώσεις που λήγουν φτάνουν το 1,09 δισ. ευρώ.
Ιούνιος 2015
Στα 2,62 δισ. ευρώ ανέρχονται οι δανειακές υποχρεώσεις που εκπνέουν.
Ιούλιος 2015
Οι δανειακές υποχρεώσεις χτυπούν «κόκκινο», φτάνοντας τα 5,12 δισ. ευρώ.
Αύγουστος 2015
Αντιμέτωπη με λήξεις χρέους ύψους 3,69 δισ. ευρώ ξανά η Ελλάδα.
Τα επώδυνα μέτρα που θα ζητήσουν οι δανειστές για τη συμφωνία
Για να υπάρξει συμφωνία αναφορικά με τον τρέχοντα έλεγχο εφαρμογής του Μνημονίου οι εκπρόσωποι των δανειστών μας ζητούσαν ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο τη λήψη νέων επώδυνων μέτρων.
Ο «λογαριασμός» για το δημοσιονομικό κενό του 2015 είχε διαμορφωθεί στα 1,7 δισ. ευρώ πριν από έναν μήνα, υπό την προϋπόθεση ότι θα υλοποιηθούν τα μέτρα που είχε προτείνει η σημερινή κυβέρνηση (π.χ. αύξηση του ΦΠΑ στα ξενοδοχεία). Εκτοτε η κατάσταση έχει επιδεινωθεί:
1. Τα φορολογικά έσοδα το 2014 ήταν 1,3 δισ. ευρώ χαμηλότερα από τις προβλέψεις και τα έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού εμφάνισαν υστέρηση 3,95 δισ. ευρώ (τα 1,9 δισ. ευρώ οφείλονταν στην καθυστέρηση της επιστροφής κερδών από ελληνικά ομόλογα που κατείχαν οι κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης).
2. Η προεκλογική περίοδος και η εκτόξευση της πολιτικής αβεβαιότητας πάγωσαν την οικονομική δραστηριότητα και γίνεται δυσκολότερο να επαληθευτεί η πρόβλεψη για ανάπτυξη 2,9%
3. Αν υλοποιηθούν προεκλογικές εξαγγελίες για φοροελαφρύνσεις ή ακύρωση μνημονιακών δεσμεύσεων, η τριμερής θα διαπιστώσει διεύρυνση του δημοσιονομικού κενού.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες εκτιμάται ότι η τρόικα θα ανοίξει τη… βεντάλια του δημοσιονομικού κενού, ακόμα και έως τα 5 δισ. ευρώ, και θα απαιτήσει ξανά τα μέτρα, όπως ο διπλασιασμός του υπερμειωμένου ΦΠΑ από το 6,5% στο 13% κ.λπ.
«Καυτές» απαιτήσεις αναμένεται να προβάλει η τρόικα και στο ασφαλιστικό πεδίο. Ειδικότερα:
- Για τις κύριες συντάξεις οι δανειστές έχουν ζητήσει πλήρη ενοποίηση στις παροχές, εκτός από τη διοικητική ενοποίηση, μέσω της καθιέρωσης κοινών όρων ασφάλισης. Ετσι, κινδυνεύουν να πιεστούν οι κύριες συντάξεις προς τα κάτω. Στην «πρώτη γραμμή» των περικοπών μπαίνει ξανά η βασική σύνταξη του πρώην ΤΕΒΕ (220 ευρώ), που χορηγείται από τον ΟΑΕΕ.
- Για τις επικουρικές συντάξεις πρέπει να ολοκληρωθεί έως το τέλος Μαρτίου ο τριμηνιαίος έλεγχος στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ). Εάν διαπιστωθεί έλλειμμα, με βάση τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος, τότε το υπουργείο Εργασίας, σε συνεργασία με τις διοικήσεις των Ταμείων, πρέπει να αποφασίσει το ποσοστό μείωσης των επικουρικών συντάξεων.
Πάντως, οι εταίροι μας έχουν φανεί διατεθειμένοι να εξετάσουν μείωση των δυσθεώρητων στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα (3% του ΑΕΠ φέτος, 4,5% το 2016 και το 2017, και 4,2% το 2018 και το 2019), εφόσον συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις.
Μάριος Ροζάκος
