«Ολα τριγύρω αλλάζουνε και όλα τα ίδια μένουν». Στον στίχο αυτό αποτυπώνεται γλαφυρά η κατάσταση που επικρατεί στο ΠΑΣΟΚ μετά το συμπόσιο για την 39η επέτειο από την ίδρυση του κόμματος υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου. Κόντρες παπανδρεϊκών – βενιζελικών, βενιζελικών – σημιτικών κ.ο.κ. επισκίασαν την εκδήλωση που έλαβε χώρα την Τρίτη και την Τετάρτη, την ώρα που η Χαριλάου Τρικούπη προσπαθεί με νύχια και με δόντια να κρατηθεί στη ζωή. Η κοινή παρουσία των τριών αρχηγών στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» έδωσε πλέον το έναυσμα για έναν νέο κύκλο εσωστρέφειας παρά τα όσα διατείνονται τα στελέχη του, Οτι, δηλαδή, η εν λόγω εκδήλωση αποτέλεσε το εφαλτήριο για την… αναγέννηση. Αλλωστε, με εξαίρεση τον Ευάγγελο Βενιζέλο, οι δύο πρώην πρωθυπουργοί εμφανίστηκαν μπροστά στο κομματικό ακροατήριο εάν όχι με βλέψεις για το «αύριο», σίγουρα με διάθεση να επιτελέσουν κάποιον ρόλο εντός ή εκτός ΠΑΣΟΚ την επόμενη μέρα της Κεντροαριστεράς. Είναι χαρακτηριστικό, άλλωστε, ότι η ομιλία του Κώστα Σημίτη κρίθηκε από πολλούς αρχηγική, ενώ αίσθηση προκάλεσαν οι αποστροφές του Γιώργου Παπανδρέου, όπου υποστήριξε ότι «εγώ θα είμαι εδώ»!
Σε κάθε περίπτωση, η επανεμφάνιση των δύο πολιτικών φαντασμάτων, του κ. Σημίτη και του κ. Παπανδρέου, σηματοδοτεί την προσπάθειά τους να παίξουν πάλι ρόλο στα πολιτικά πράγματα, εκμεταλλευόμενοι τη συρρίκνωση του ΠΑΣΟΚ και την τεράστια αποδυνάμωση του κ. Βενιζέλου. Αν και η προσπάθεια αυτή πολύ δύσκολα θα τελεσφορήσει, ο κ. Σημίτης -που ήταν ανέκαθεν προσδεδεμένος στο άρμα του Βερολίνου- φέρεται να πιστεύει ότι είναι δυνατόν να αναβιώσει το «εκσυγχρονιστικό» του μοντέλο και είτε ο ίδιος προσωπικά είτε ένας πολιτικός του κλώνος να αναλάβει μεσοπρόθεσμα τα ηνία της διακυβέρνησης, με τις ευλογίες μάλιστα των Γερμανών επικυριάρχων.
Από τη δική του πλευρά, ο Γ. Παπανδρέου θέλει καταρχάς να βρίσκεται στο προσκήνιο, καθώς πολλές εκκρεμότητές του, ακόμη και με τη Δικαιοσύνη, παραμένουν ανοικτές. Πέραν αυτού, επιδιώκει να ξαναφορέσει το κοστούμι του «σοσιαλιστή», ελπίζοντας ότι ο πολυκερματισμός στον χώρο της Κεντροαριστεράς θα του επιτρέψει -στον ιδεολογικό αντίποδα, μάλιστα, του κ. Σημίτη- να ξαναμπεί στο παιχνίδι των πολιτικών εξελίξεων, με στόχο να συνεχιστεί η παρουσία της «δυναστείας Παπανδρέου».
O κατά πολλούς «αρχιερέας της διαπλοκής» κ. Σημίτης έδειξε για ακόμη μία φορά το μένος που διατηρεί απέναντι στον «καπετάνιο του Τιτανικού», παρόλο που (φαινομενικά) τον Φεβρουάριο του 2004 του παρέδωσε τα κλειδιά. Επιρρίπτοντάς του όλες τις ευθύνες, επιχείρησε να καταδείξει ότι το ΠΑΣΟΚ του 2009 έκανε λάθη τα οποία έφεραν το κόμμα ένα βήμα πριν από τη διάλυση. «Το ΠΑΣΟΚ δεν είδε το τσουνάμι της κρίσης το 2009, ενώ έλεγε ότι τα χρήματα μπορούν να βρεθούν. Σιωπήσαμε. Ενας προοδευτικός χώρος, έλεγαν, είναι ενάντια σε περικοπές. Τα δίνει όλα, για να θυμηθώ μια φράση από το παρελθόν. Δημιουργήσαμε την εντύπωση ότι είμαστε μάγοι και πληρώσαμε τις φαντασιώσεις. Οι παλιές ιδέες μάς κατατρέχουν ακόμα». Το ΠΑΣΟΚ, όπως είπε ο πρώην πρωθυπουργός, έχει γίνει «καφενείο υπέργηρων συνταξιούχων. Χρειάζεται θάρρος, χρειάζεται να γίνει μια νέα αρχή, χωρίς διαγραφές και ιμάμηδες, όπως έγινε το 1974» σημείωσε χαρακτηριστικά κατά τη διάρκεια της ομιλίας του.
Φυσικά, στα πηγαδάκια, μετά τη λήξη της εκδήλωσης, οι υποστηρικτές του πρώην πρωθυπουργού φρόντισαν να απαντήσουν λέγοντας ότι πλέον το ΠΑΣΟΚ και ο κ. Σημίτης είναι δύο έννοιες διαφορετικές. Προσέθεταν ότι δεν έχει έρεισμα ούτε στην κοινωνία ούτε εντός της Χαριλάου Τρικούπη, οπότε μόνος στόχος του είναι να επιτεθεί στον Γ. Παπανδρέου. «Δεν μπόρεσε ποτέ να χωρέσει τo «τετράγωνο» μυαλό του ότι από έναν Παπανδρέου πήγε το κόμμα σε έναν άλλον… Παπανδρέου» συμπλήρωναν σκωπτικά.
Πέραν τούτου, ο πρώην πρωθυπουργός στην ομιλία του φρόντισε να δείξει στον Ευάγγελο Βενιζέλο ότι δεν πρόκειται να αποστασιοποιηθεί από την πολιτική όπου και αν βρίσκεται, «είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό». «Θα τα λέω και το επόμενο διάστημα είμαι και θα είμαι εδώ να υπηρετώ» υποστήριξε απειλητικά, χτυπώντας το καμπανάκι στον νυν πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ.
Εξάλλου, έδειξε ότι δεν μετανιώνει για τίποτα απ’ όσα έχει κάνει στους πολίτες της Ελλάδας, οι οποίοι υποφέρουν από την καταστρεπτική του πολιτική. Αυτό κατά πολλούς αποτελεί ένα δείγμα του ότι ο πρώην πρωθυπουργός σκοπεύει να επαναδραστηριοποιηθεί κάποια στιγμή, καθώς, όπως λένε, εάν επιθυμούσε να πραγματοποιήσει μια ηρωική έξοδο, ένα «mea culpa» θα τον έβγαζε από τη δύσκολη θέση. Ενδεικτικό είναι το ότι υπεραμύνθηκε πλήρως του συνθήματος «λεφτά υπάρχουν», καθώς επίσης και του περίφημου δημοψηφίσματος που είχε ζητήσει και το οποίο «θα αποτελούσε μια συνειδητή επιλογή». Το 2009 υποστήριξε, πάντως, ότι παρέλαβε «μία βόμβα, ένα εκρηκτικό κοκτέιλ προβλημάτων, που δεν αντιμετώπισε κανένα άλλο κράτος της Ε.Ε.», ομολογώντας ωστόσο ότι το αποτέλεσμα των προσπαθειών της διακυβέρνησής του «δεν ήταν συχνά αυτό που θέλαμε».
Ολα αυτά αποδεικνύουν έμπρακτα ότι το ΠΑΣΟΚ θα συνεχίσει να σπαράζεται μεταξύ του αμαρτωλού παρελθόντος του και του αγωνιώδους για επιβίωση παρόντος του.
Ηγετικές βλέψεις και από τον Σκανδαλίδη
Ρόλο στην επόμενη μέρα, σύμφωνα με ορισμένους, επιδιώκει να έχει και ο Κώστας Σκανδαλίδης, ο οποίος τηρεί προς στιγμή στάση αναμονής. Αν και πολλάκις έχει διαφοροποιηθεί με τη γραμμή Βενιζέλου αναφορικά με τη σύμπραξη με τη Ν.Δ., εντούτοις παραμένει στο κόμμα, αναμένοντας ενδεχομένως την ώρα που θα τεθεί θέμα ηγεσίας. Στην ομιλία του, μάλιστα, φάνηκαν ξεκάθαρα οι ηγετικές του βλέψεις. Οπως είπε, «το ΠΑΣΟΚ της Μεταπολίτευσης έχει πεθάνει προ πολλού, πρέπει να γίνει το νέο ριζοσπαστικό υποκείμενο που θα καθορίσει τους όρους της “νέας Μεταπολίτευσης” και θα εκφράσει την Κεντροαριστερά».
Ο Βενιζέλος τα δίνει όλα για διασωθεί και στοχεύει εναντίον του Κουβέλη
Από την πλευρά του, ο Ευάγγελος Βενιζέλος δεν προτίθεται, όπως ομολογούσαν και βενιζελικά στελέχη μετά το τέλος της εκδήλωσης, να αφήσει την καρέκλα του αρχηγού. Θα επιχειρήσει αφενός να βγάλει «εκτός κάδρου» τη ΔΗΜ.ΑΡ. και τον Φώτη Κουβέλη, αφετέρου να επαναφέρει στη Χαριλάου Τρικούπη ψηφοφόρους που αυτήν τη στιγμή κινούνται προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα επαναδραστηριοποιήσει στελέχη που πρόσκεινται σε άλλα εσωκομματικά στρατόπεδα (καθώς, φυσικά, φοβάται τον έλεγχο του κόμματος), εντούτοις θα επιχειρήσει επικοινωνιακά -γιατί στην πράξη αυτό δεν υφίσταται- να δείξει ότι το «όλον ΠΑΣΟΚ» είναι εδώ.
Ειδικά, όσον αφορά τα στελέχη που δεν «αναφέρονται» στον ίδιο, επιμένει να τους κράτα σε απόσταση, αν και μερικοί έχουν επιχειρήσει να ρίξουν γέφυρες. Αλλοι πάλι, όπως για παράδειγμα ο Δημήτρης Ρέππας, που μπορεί να διατείνεται ότι δεν έχει καμία βλέψη για την «επόμενη μέρα», περιμένουν την ευκαιρία τους. Παραμένουν -παρασκηνιακά τουλάχιστον- ενεργοί, ενώ περιορίζουν τις δημόσιες εμφανίσεις τους, προκειμένου, όταν χρειαστεί, να αναλάβουν δράση. Σε αυτήν την «ομάδα» συμπεριλαμβάνονται και αρκετά «παπανδρεϊκά» στελέχη, όπως για παράδειγμα ο Φίλιππος Σαχινίδης, ο οποίος ανέλαβε την υπεράσπιση του Γ. Παπανδρέου απέναντι στον «εκσυγχρονιστή» Ν. Χριστοδουλάκη. Είπε χαρακτηριστικά ότι «από τη μέρα ένταξης στην ΟΝΕ, η Ελλάδα έχασε σε ανταγωνιστικότητα και αυτό επειδή η προσπάθεια για μεταρρυθμίσεις δεν συνεχίστηκε με την ένταση της περιόδου που η χώρα προετοιμαζόταν για την ένταξή της στην ΟΝΕ. Η χώρα έχασε χρόνο μεταθέτοντας μεταρρυθμίσεις στο μέλλον».
Αλέξανδρος Διαμάντης
