Σήμερα, 15 Οκτωβρίου, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Αγίου Λουκιανού, Πρεσβυτέρου της Αντιοχείας, ενός από τους σημαντικότερους θεολόγους και λογίους της πρώιμης χριστιανικής εποχής. Ο Άγιος Λουκιανός έζησε στα τέλη του 3ου και στις αρχές του 4ου αιώνα, σε μια εποχή διωγμών και μεγάλων δοκιμασιών για την Εκκλησία.
Ο Λουκιανός γεννήθηκε στη Σαμόσατα της Συρίας και από νεαρή ηλικία διακρίθηκε για την ευφυΐα και τη φιλομάθειά του. Αφιερώθηκε στις ιερές σπουδές και γρήγορα αναδείχθηκε σε εξέχουσα πνευματική μορφή της Αντιοχείας, όπου χειροτονήθηκε πρεσβύτερος. Ήταν γνωστός για την ακρίβεια και τη φιλολογική του εργασία πάνω στα ιερά κείμενα, καθώς επιμελήθηκε μία νέα κριτική έκδοση της Αγίας Γραφής, προσπαθώντας να διορθώσει λάθη και ασυνέπειες που είχαν προκύψει από τις πολυάριθμες αντιγραφές.
Ο Άγιος Λουκιανός υπήρξε επίσης δάσκαλος πολλών μελλοντικών Πατέρων της Εκκλησίας και επηρέασε βαθιά τη θεολογική σκέψη της εποχής του. Παράλληλα, έζησε με αυστηρότητα και ασκητικό πνεύμα, δίνοντας έμπρακτο παράδειγμα πίστης και αφιέρωσης.
Κατά τη διάρκεια των διωγμών του Διοκλητιανού, συνελήφθη για την πίστη του και υπέστη σκληρά βασανιστήρια. Παρέμεινε όμως ακλόνητος, ομολογώντας τον Χριστό μέχρι το τέλος. Παρέδωσε το πνεύμα του στον Κύριο γύρω στο έτος 312 μ.Χ., μέσα στη φυλακή, και από τότε η Εκκλησία τον τιμά ως μάρτυρα της πίστεως.
Απολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως
Θείω Πνεύματι, λελαμπρυσμένος, γνῶσιν ἔνθεον, ἐταμιεύσω, καὶ τῆς πίστεως τὸν λόγον ἐτράνωσας, ὅθεν Μαρτύρων ἀλείπτης γενόμενος, Λουκιανὲ ἐν ἀθλήσει ἠρίστευσας. Μάρτυς ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.
Η μνήμη του Αγίου Λουκιανού τιμάται κάθε χρόνο στις 15 Οκτωβρίου. Ο βίος και η διδασκαλία του παραμένουν φωτεινό παράδειγμα λόγιου ιερέα, που συνδύασε την επιστημονική ακρίβεια με την βαθιά ευσέβεια και το μαρτυρικό φρόνημα.
