Στον αέρα βρίσκεται πλέον η Ελλάδα, καθώς το ντόμινο εξελίξεων στη διεθνή οικονομία ανατρέπει τον σχεδιασμό των Ευρωπαίων για τη διάσωση της χώρας μας και για το νέο δάνειο. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση και η τρόικα αυτοπαγιδεύτηκαν, αφού διαπιστώνουν πως οι προβλέψεις και τα χρονοδιαγράμματα του Μεσοπρόθεσμου είναι επιεικώς ανέφικτα παρά τη δήθεν κινητοποίηση του Αυγούστου.
Οι καθυστερήσεις στην εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου αποτελούν παρωνυχίδα μπροστά στις καταιγιστικές αλλαγές που φέρνει η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ και η ανοικτή επίθεση των κερδοσκόπων στον πυρήνα της ευρωζώνης, δηλαδή την Ιταλία και την Ισπανία, αλλά και τη Γαλλία. Την ίδια στιγμή, ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου, αντί να βρίσκεται στο γραφείο του και να παρακολουθεί τις πυρετώδεις επαφές των Ευρωπαίων ηγετών και των τραπεζιτών, κάνει κανό και γυμναστική για να διατηρήσει την φόρμα του στη Σέριφο . Στο υπουργείο Οικονομικών, όμως, τρέμουν για τις ανατροπές που φέρνει η νέα φάση της διεθνούς κρίσης.
Κάποιοι υποστηρίζουν πως η επέκταση της κρίσης χρέους σε χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, θα ωφελήσει την Ελλάδα, καθώς επιταχύνει τις διαδικασίες προς μια συνολική λύση του προβλήματος. Η απώλεια 2,5 τρισ. δολαρίων από τα χρηματιστήρια σε μια εβδομάδα ανάγκασε τους Ευρωπαίους να ρίξουν στο τραπέζι και την ιδέα του ευρωομολόγου, ως κυματοθραύστη απέναντι στους κερδοσκόπους που επιτίθενται κατά κύματα στην ευρωζώνη. Μια τέτοια εξέλιξη θεωρείται θετική για την Ελλάδα, μολονότι η γερμανική πλευρά απέκλειε μια τέτοια λύση, με την καγκελάριο Μέρκελ να επιμένει στις διακοπές της στην Ιταλία και να ζητά εφαρμογή των συμφωνηθέντων στη Σύνοδο Κορυφής της 21ης Ιουλίου.
Αυτό είναι το καλό σενάριο. Υπάρχει, όμως, και το κακό, σύμφωνα με το οποίο η χώρα μας μπορεί να θυσιαστεί για να διασωθεί η ευρωζώνη. Αν οι αγορές θέλουν αίμα, τότε μπορεί οι Ευρωπαίοι ηγέτες να τους το προσφέρουν, μια και ο αντίκτυπος από ένα ελληνικό ναυάγιο θα είναι περιορισμένος σε σύγκριση με τη βύθιση της Ιταλίας. Τώρα που διακυβεύεται η επιβίωση του ενιαίου νομίσματος και που διαπιστώνεται πως η συνταγή της 21ης Ιουλίου για την Ελλάδα δεν αποδίδει, μπορεί να υπάρξουν και δεύτερες σκέψεις στην κορυφή της Ε.Ε., υποστηρίζουν οι απαισιόδοξοι.
Ηδη η κυβέρνηση παραδέχθηκε πως η έκτη δόση του δανείου δεν θα δοθεί με τους νέους όρους, δηλαδή με το χαμηλό επιτόκιο του 3,5%, αλλά με τους υφιστάμενους, με σημαντική επιβάρυνση για την Ελλάδα. Ηταν δεδομένο πως, την ώρα που η Ιταλία και η Ισπανία δανείζονται από τις αγορές με 6%, δεν μπορούν να δανείζουν την Ελλάδα με 3,5%. Αν δεν βελτιωθεί το κλίμα, οι Ιταλοί έχουν διαμηνύσει πως θα εξετάσουν αν θα συμμετάσχουν στην έκτη δόση του δανείου προς τη χώρα μας. Παράλληλα, στον αέρα βρίσκεται και το νέο δάνειο που έχει αποφασιστεί να δοθεί στη χώρα μας.
Εκτός από την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την υποβάθμιση των ΗΠΑ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναζητούσαν το Σαββατοκύριακο και νέα φόρμουλα για το ελληνικό πρόβλημα. Οι αγορές θεώρησαν ανεπαρκή τη συμμετοχή των ιδιωτών στο πακέτο για την Ελλάδα (στην ουσία, η Ελλάδα επιβαρύνεται από τον τρόπο με τον οποίο έχει δομηθεί η συμμετοχή των ιδιωτών!), αλλά και το «στήσιμο» του μηχανισμού στήριξης (EFSF) των καταχρεωμένων οικονομιών του Νότου.
Οι εκκλήσεις του προέδρου της Κομισιόν Χ. Μπαρόζο και του αρμόδιου επιτρόπου Ολι Ρεν για ταχύτερη εφαρμογή όσων συμφωνήθηκαν στις 21 Ιουλίου ή την έναρξη συζητήσεων για το ευρωομόλογο ουδόλως συγκινούν το Βερολίνο. Ακόμη και αν ξεκινήσει σήμερα η κουβέντα για την έκδοση ευρωομολόγου, θα χρειαστούν μήνες μέχρι να εγκριθεί από τα κοινοβούλια των κρατών-μελών. Μήνες θα χρειαστούν και για τη θωράκιση του μηχανισμού EFSF, ώστε να παρεμβαίνει αποτελεσματικά στις αγορές ομολόγων.
Μέχρι τότε, η Ελλάδα και οι άλλες χώρες που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα στήριξης ελπίζουν στην ΕΚΤ. Η τελευταία καλείται να βγάλει το φίδι από την τρύπα κάθε φορά που φουντώνει η κρίση.
Φώτης Κόλλιας
Αρον άρον αγοράζει ιταλικά ομόλογα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
Στη λύση της αγοράς ιταλικών ομολόγων, ακόμα και πριν από το άνοιγμα των χρηματιστηρίων το πρωί της Δευτέρας, κατέφυγε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), σε μια προσπάθεια να αντιδράσει απέναντι στο ενδεχόμενο μαζικών πωλήσεων από επενδυτές. Η απόφαση αυτή πάρθηκε αργά χθες το βράδυ, κατά τη διάρκεια έκτακτης σύγκλησης του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, μια και ο πρόεδρός της Ζαν Κλοντ Τρισέ ήθελε να έχει ξεκάθαρη απόφαση αγοράς ιταλικών ομολόγων προτού ανοίξουν οι αγορές σήμερα το πρωί.
Παγκόσμια… νευρική κρίση έχει προκαλέσει η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ από τον οίκο αξιολόγησης Standard and Poor’s και η ταυτόχρονη κρίση χρέους που χτύπησε τις οικονομίες κυρίως της Ιταλίας και δευτερευόντως της Ισπανίας. Ολο το Σαββατοκύριακο οι ηγέτες των ΗΠΑ (Μπάρακ Ομπάμα), της Γαλλίας (Νικολά Σαρκοζί), της Γερμανίας (Ανγκελα Μέρκελ), της Αγγλίας (Ντέιβιντ Κάμερον) και της Ιταλίας (Σίλβιο Μπερλουσκόνι) είχαν τηλεφωνικές συνομιλίες, σε μια προσπάθεια να βρουν κοινή γραμμή άμυνας απέναντι σε ένα πρόβλημα που απειλεί να τινάξει την παγκόσμια οικονομία κυριολεκτικά στον αέρα.
Χαρακτηριστικό του εξαιρετικά αρνητικού κλίματος που επικρατεί στις αγορές όλου του πλανήτη είναι το γεγονός ότι οι συναλλαγές στο χρηματιστήριο του Ισραήλ στο Τελ Αβίβ διακόπηκαν για 45 λεπτά, επειδή ο δείκτης ΤΑ-100, των εκατό σημαντικότερων εταιριών, υποχωρούσε κατά 6,3%. Παρ’ όλα αυτά, η γερμανική πλευρά εξέφραζε τις αμφιβολίες της για το εάν θα μπορούσε να υπάρξει μια συμφωνία για την εξυπηρέτηση των δανειακών αναγκών της Ιταλίας από τον προσωρινό Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Οπως έγραφε σχετικά χθες το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel», κάτι τέτοιο θα ήταν δύσκολο, ακόμα και εάν το μέγεθος των αποθεματικών του μηχανισμού τριπλασιαζόταν. Υπενθυμίζεται ότι ο EFSF έχει στη διάθεσή του 440 δισ. ευρώ, αλλά το χρέος της Ιταλίας ανέρχεται σε περίπου 1,8 τρισ. ευρώ ή 120% του ΑΕΠ της χώρας.
Ενδεικτικό της δύσκολης κατάστασης που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ηγέτες του κόσμου ήταν ότι χθες το πρωί πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη μεταξύ των αναπληρωτών υπουργών Οικονομικών της G20. Επίσης, αν και όλες οι πλευρές θέλησαν να το κρατήσουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, φαίνεται πως τα μεσάνυχτα του Σαββάτου πραγματοποιήθηκε αντίστοιχη τηλεδιάσκεψη της G7 ( ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Ιταλία, Καναδάς, Ιαπωνία) και πιο συγκεκριμένα των υπουργών Οικονομικών και των συμβούλων τους.
Βασίλης Αγγελόπουλος
