Φανερά, κρυφά μέτρα, σκληροί φόροι και καυτό ασφαλιστικό

Τρεις συντελεστές ΦΠΑ, «ψαλίδι» σε έκπτωση για τα νησιά νησιών και κατά 50% στο επίδομα θέρμανσης

Σε επιμέρους εφαρμοστικούς νόμους, που θα πρέπει να κατατεθούν στη Βουλή μέσα στο προσεχές διάστημα, θα εξειδικευτούν τα σκληρά μέτρα άνω των 13 δισ. ευρώ, που περιλαμβάνονται στην κυβερνητική πρόταση και προβλέπουν μεταξύ άλλων μεγάλες αυξήσεις στη φορολογία, σταδιακή κατάργηση του μειωμένου ΦΠΑ στα νησιά, σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ και άμεση κατάργηση των πρόωρων συντάξεων.

Συγκεκριμένα, στο Ασφαλιστικό η πρόταση προβλέπει αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, αύξηση των εισφορών καθώς και ενοποίηση Ταμείων. Παράλληλα, προβλέπεται για το 2015-2016 εξοικονόμηση 2,7 δισ. από το ασφαλιστικό, χωρίς να εξειδικεύονται τα μέτρα. Επίσης, αναστέλλεται έως τον Οκτώβριο του 2015 η εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος για τις επικουρικές συντάξεις.

Οσον αφορά τα φορολογικά έσοδα, η κυβερνητική πρόταση φέρνει μεγάλες ανατροπές στο καθεστώς ΦΠΑ, στη φορολογία των επιχειρήσεων, των φυσικών προσώπων, των αγροτών και των εφοπλιστών. Επίσης, ο ΕΝΦΙΑ διατηρείται και το 2016, ενώ σε περίπτωση που δεν επιτευχθούν οι στόχοι προβλέπεται επιβολή και πρόσθετων μέτρων.
Η πρόταση προβλέπει αίτημα προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ESM) για χρηματοδότηση 53,5 δισ. ευρώ σε μία τριετία. Ζητείται επίσης δέσμευση των δανειστών για να τεθούν υπό διαπραγμάτευση περαιτέρω μέτρα ελάφρυνσης του μακροχρόνιου χρέους μετά το 2022, ενώ περιλαμβάνεται και ένα ασαφές αίτημα για χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών χωρίς λεπτομέρειες.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Άγρια επεισόδια στο Πολυτεχνείο – Τραυματίες μεταφέρθηκαν σε νοσοκομείο

Ειδικότερα σύμφωνα με όσα προβλέπει η κυβερνητική πρόταση, καθιερώνονται τρεις συντελεστές ΦΠΑ:

• 6% (αντί 6,5%) για τα φαρμακευτικά είδη, τις εκδόσεις βιβλίων και τα εισιτήρια των θεάτρων.
• 13% για βασικά είδη διατροφής και φρέσκα τρόφιμα -όπως φρούτα, λαχανικά, γάλα, κρέας, ψάρια, ψωμί νωπό-, διαμονή σε ξενοδοχεία (από τον Οκτώβριο του 2015), λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου και ύδρευση αλλά όχι αποχέτευση.
• 23% για όλα τα υπόλοιπα αγαθά και υπηρεσίες, τον κλάδο της εστίασης, τις μεταφορές, ενώ για πρώτη φορά θα επιβληθεί ΦΠΑ στα ασφαλιστήρια συμβόλαια. Οι ασφάλειες (υγείας, σύνταξης κ.λπ.) επιβαρύνονται σήμερα με φόρο 4%-20% και, όπως αναφέρουν εκπρόσωποι των ασφαλιστικών εταιριών, αν καταργηθεί ο συγκεκριμένος φόρος και επιβληθεί ο ΦΠΑ, δεν θα προκύψουν μεγάλες επιβαρύνσεις.
• Για τα νησιά του Αιγαίου προτείνεται από τον Οκτώβριο να καταργηθεί το ειδικό καθεστώς της έκπτωσης του 30%. Η κατάργηση θα είναι σταδιακή ως το τέλος του 2016, αλλά η αρχή θα γίνει άμεσα (από Οκτώβριο) με τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς. Υπάρχει αναφορά για αντισταθμιστικά μέτρα για τα φτωχότερα νοικοκυριά των νησιών.

Η πρόταση προβλέπει και τα εξής φορολογικά μέτρα:

• Ενσωμάτωση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στη φορολογική κλίμακα.
• Αύξηση του φόρου στις επιχειρήσεις από 26% σε 28%.
• Αύξηση του φόρου στο τονάζ των πλοίων και κατάργηση των φορολογικών προνομίων των ναυτιλιακών εταιριών.
• Αύξηση του φόρου πολυτελείας από 10% σε 13% και επέκτασή του στα σκάφη αναψυχής, άνω των 5 μέτρων.
• Μείωση κατά 50% του κονδυλίου για το επίδομα θέρμανσης στον Προϋπολογισμό του 2016.
• Αύξηση στο 100% της προκαταβολής φόρου σταδιακά για όλες τις επιχειρήσεις (Α.Ε. και ατομικές).
• Διατήρηση του ΕΝΦΙΑ τη διετία 2015-2016 με αμετάβλητο τον ετήσιο στόχο των εσόδων (2,650 δισ. ευρώ).
• Επιβολή φόρου στις τηλεοπτικές διαφημίσεις και διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού για την απόκτηση των αδειών λειτουργίας τηλεοπτικών σταθμών.
• Φόρος 30% στα ηλεκτρονικά παιχνίδια και έσοδα από τις άδειες κινητής τηλεφωνίας 4G – 5G.

Τελειώνει το ΕΚΑΣ

Το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΚΑΣ) θα καταργηθεί το αργότερο έως το τέλος του 2019, σύμφωνα με την τελική πρόταση της ελληνικής πλευράς προς τους θεσμούς. Παράλληλα όμως θα υπάρξει άμεση κατάργηση της εν λόγω παροχής από τον Μάρτιο του 2016 και μετά για το 20% των δικαιούχων, οι οποίοι θεωρούνται οι πιο «προνομιούχοι», δηλαδή έχουν τα πιο υψηλά εισοδήματα, αλλά μπορούν να λαμβάνουν και το συγκεκριμένο επίδομα. Με δεδομένο ότι φέτος το ΕΚΑΣ υπολογίζεται ότι θα χορηγηθεί σε περίπου 300.000 δικαιούχους, περίπου 60.000 θα είναι εκείνοι που θα το χάσουν άμεσα, δηλαδή από τον επόμενο Μάρτιο και μετά.

Τι προβλέπεται για τις κατασχέσεις και τα ειδικά μισθολόγια στο Δημόσιο

Μεταξύ των μέτρων υπάρχουν και ορισμένα πρόσθετα που προτείνει η κυβέρνηση και αφορούν τη μείωση δαπανών του Δημοσίου, τις κατασχέσεις, την αυξημένη φορολόγηση εσόδων από ενοίκια και την περαιτέρω αύξηση εταιρικού φορολογικού συντελεστή. Η κυβέρνηση προτείνει μείωση αμυντικών δαπανών κατά 100.000.000 ευρώ το 2015 και κατά 200.000.000 ευρώ το 2016, καθώς και μείωση προσωπικού και αμυντικών προμηθειών. Για το Δημόσιο προβλέπονται τα εξής:

• Εφαρμογή νέου Ενιαίου Μισθολογίου με δημοσιονομικά ουδέτερο τρόπο (εσωτερικές αλλαγές στα κλιμάκια – σύνδεση αποδοχών με απόδοση και θέση ευθύνης).
• Εξορθολογισμός ειδικών μισθολογίων έως το τέλος Νοεμβρίου.
• Εναρμόνιση επιδομάτων, οδοιπορικών εκτός έδρας με ευρωπαϊκές πρακτικές.
• Μείωση μισθολογικού κόστους ως ποσοστό % ΑΕΠ έως το 2019.
• Πρόσληψη τεχνοκρατών και αξιολόγηση όλου του προσωπικού.
• Εισαγωγή νέου πλαισίου κινητικότητας το τέταρτο τρίμηνο του 2015 (περιγραφή θέσης – on line βάση δεδομένων για κενά).
• Ενίσχυση ελέγχων σε δημόσιες επιχειρήσεις και ΔΕΚΟ σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ.
• Οσον αφορά τις κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων λόγω ληξιπρόθεσμων οφειλών, προβλέπονται τα εξής:
• Καταργείται το πλαφόν του 25% για το ακατάσχετο στους μισθούς και στις συντάξεις και μειώνεται το όριο των 1.500 ευρώ, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα σε όλες τις περιπτώσεις τις συνθήκες διαβίωσης.
• Αυτοματοποίηση με ταχεία εισαγωγή ηλεκτρονικών συστημάτων για τις κατασχέσεις,

Στην κυβερνητική πρόταση περιλαμβάνονται και συμπληρωματικά φορολογικά μέτρα (εάν σημειωθούν αστοχίες) όπως τα ακόλουθα:

• Αύξηση από 11% σε 15% του συντελεστή που επιβάλλεται σε ετήσιο εισόδημα από ενοίκια έως 12.000 ευρώ και αύξηση του συντελεστή από 33% σε 35% για ετήσιο εισόδημα από ενοίκια άνω των 12.000 ευρώ.
• Ο φόρος για τις επιχειρήσεις μπορεί να πάει και στο 29%.

Επιπλέον βάρη για αγρότες

Μεγαλύτερα φορολογικά βάρη θα κληθούν να σηκώσουν και οι αγρότες. Με την κατάργηση του ειδικού φορολογικού καθεστώτος των αγροτών, οι αγρότες θα φορολογούνται με συντελεστή 26% από το πρώτο ευρώ μαζί με προκαταβολή φόρου που θα φτάσει στο 100%, όπως και των ελεύθερων επαγγελματιών. Επίσης διακόπτεται η ευνοϊκή μεταχείριση του αγροτικού πετρελαίου.
Η κυβερνητική πρόταση προβλέπει την κατάργηση του μέτρου που προβλέπει την επιστροφή στους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες του 50% του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης του πετρελαίου κίνησης που αγόρασαν και χρησιμοποίησαν για τα μηχανήματα και τα οχήματά τους προκειμένου να παράγουν τα προϊόντα τους.

Αύξηση ορίων συνταξιοδότησης, εισφορών και… όλοι ΙΚΑ

Μέτρα «θηλιά» για εκατομμύρια συνταξιούχους και ασφαλισμένους είναι αυτά που περιλαμβάνονται στην τελική ελληνική πρόταση που κατατέθηκε στους θεσμούς, αφού καταργούνται οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις έως το 2022, αυξάνεται δραματικά το πέναλτι για τις περιπτώσεις αυτές, ενώ ταυτόχρονα θα χορηγείται μόνο η βασική σύνταξη (280 ευρώ) για όσους συνταξιοδοτηθούν στο εξής και είναι κάτω των 67 ετών. Παράλληλα, οι ασφαλισμένοι αγρότες του ΟΓΑ κινδυνεύουν με τριπλασιασμό των εισφορών τους, ενώ αυξάνονται οι εισφορές υγείας για όλους τους συνταξιούχους σε κύρια και επικουρική σύνταξη. Ας δούμε πιο αναλυτικά τα μέτρα που προτείνει η ελληνική πλευρά:

• Πρόωρες συντάξεις: Δημιουργία αντικινήτρων για τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, συμπεριλαμβανομένων και των προσαρμογών στις ποινές για τις πρόωρες συντάξεις. Στόχος είναι η προοδευτική εξαφάνιση των περιπτώσεων πρόωρης συνταξιοδότησης, προσαρμόζοντας το όριο της θεσμοθετημένης σύνταξης στην ηλικία των 67 ετών ή των 62 ετών με 40 χρόνια προϋπηρεσίας έως το 2022. Μοναδικές εξαιρέσεις είναι τα ΒΑΕ και οι μητέρες με παιδιά με αναπηρίες.
• Πέναλτι: Η κυβέρνηση με νόμο θα επιφέρει ετήσιο πέναλτι για όσους επιθυμούν και μπορούν να βγουν στη σύνταξη νωρίτερα από το γενικό ηλικιακό όριο, αντίστοιχο με 10% επιπλέον του τωρινού πέναλτι του 6% κατ’ έτος.

280 ευρώ

• Οσοι συνταξιοδοτηθούν από τις 30 Ιουνίου και μετά και είναι κάτω των 67 ετών θα λαμβάνουν μόνο τη βασική και εγγυημένη σύνταξη (σήμερα 280 ευρώ). Η αναλογική σύνταξη θα χορηγείται μετά τη συμπλήρωση του 67ου έτους ηλικίας.
• Αύξηση εισφορών υγείας για τους συνταξιούχους από το 4% στο 6% για τις κύριες συντάξεις και επιβολή 6% εισφοράς και στην επικουρική σύνταξη.
• Καταργούνται όλες οι κρατικές χρηματοδοτήσεις και εναρμονίζονται όλοι οι κανόνες εισφορών για χορήγηση συντάξεων με τους κανόνες εισφορών που ισχύουν στο ΙΚΑ, από την 1η Ιουλίου 2015. Ο ΟΓΑ αναμένεται να αναγκαστεί να επιβάλει έως και τριπλασιασμό της καταβαλλόμενης εισφοράς στους αγρότες.
• Τον Οκτώβριο του 2015 θα υπάρξει αντικατάσταση στους δείκτες βιωσιμότητας (ρήτρες μηδενικού ελλείμματος) για επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ.

H κυβέρνηση δεσμεύεται ότι έως τις 31 Οκτωβρίου του 2015 θα νομοθετήσει επιπλέον μεταρρυθμίσεις που θα λάβουν χώρα από την 1η Ιανουαρίου 2016. Αυτές θα περιλαμβάνουν:

• Πιο στενή σύνδεση ανάμεσα σε εισφορές και παροχές.
• Διεύρυνση και εκσυγχρονισμό των εισφορών και της βασικής σύνταξης των αυτοαπασχολουμένων.
• Καταργούνται όλοι οι κοινωνικοί πόροι που κατέληγαν στη χρηματοδότηση των συντάξεων. Ως αντιστάθμισμα θα πρέπει να μειωθούν οι παροχές (συντάξεις) ή να αυξηθούν οι εισφορές.
• Ενοποίηση των Ασφαλιστικών Ταμείων έως το τέλος του 2017.

Για τις αλλαγές στα εργασιακά η ελληνική πλευρά προτείνει να υπάρχει έτοιμη νομοθεσία κατά το τέταρτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους για ένα νέο σύστημα συλλογικής διαπραγμάτευσης.

Γλιτώνουν τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα

Η διαδικασία ενοποίησης των ασφαλιστικών ταμείων, που επισπεύδεται, η επιτάχυνση στην κατάργηση του ΕΚΑΣ για το 20% των «προνομιούχων», οι οποίοι λαμβάνουν το εν λόγω επίδομα, η μεταφορά των αλλαγών στα εργασιακά για το τέταρτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους και η αντικατάσταση της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος για τις επικουρικές συντάξεις και τα εφάπαξ τον Οκτώβριο είναι οι βασικές διαφοροποιήσεις στα ασφαλιστικά που εμπεριέχει η πρόταση Τσίπρα από την προ δεκαημέρου πρόταση Γιούνκερ. Παράλληλα, διατηρείται η κυβερνητική πρόταση τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα να μη διατίθενται και μέσω των σούπερ μάρκετ.

Πιο αναλυτικά, η ενοποίηση των Ταμείων, που αναμένεται να ξεκινήσει από τον Οκτώβριο του 2015, με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης το τέλος του 2017, στόχο έχει τη δημιουργία ενός κεντρικού πυλώνα κύριας ασφάλισης, στη βάση του ΙΚΑ. Ετσι, η «τύχη» του Ταμείου των αγροτών, δηλαδή του ΟΓΑ, εάν θα καταργηθεί ή εάν θα συγχωνευτεί με το Ταμείο των ελεύθερων επαγγελματιών είναι ανοιχτή. Ερώτημα παραμένει επίσης εάν το ΕΤΑΠ-ΜΜΕ (δημοσιογράφοι) απορροφηθεί από το ΙΚΑ. Στο σκέλος του ΕΚΑΣ, η κυβέρνηση αποδέχτηκε την απαίτηση των δανειστών και τώρα υποχρεώνεται να κόψει το επίδομα από το 20% των δικαιούχων, δηλαδή περίπου 60.000 άτομα, από τον ερχόμενο Μάρτιο και έπειτα.

Για τα εργασιακά, η αλλαγή στη νομοθεσία για την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων μετατίθεται για το τέταρτο τρίμηνο του έτους, χωρίς όμως να υπάρχει η παραμικρή αναφορά στον κατώτατο μισθό. Επίσης, η ελληνική πλευρά επιθυμεί να μην εφαρμοστεί η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος, που προκαλεί περικοπές σε επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ, και ως αντιστάθμισμα θα καταθέσει άλλη πρόταση για τη βιωσιμότητα των Ταμείων έως τον Οκτώβριο.

Στον τομέα της υγείας διατηρείται το σημερινό καθεστώς για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. Οσον αφορά τα φάρμακα, καθίσταται υποχρεωτική η καθολική συνταγογράφησή τους με βάση τη διεθνή ονομασία της δραστικής ουσίας των σκευασμάτων. Επίσης, μειώνονται οι τιμές όλων των γενόσημων φαρμάκων, καθώς και των σκευασμάτων που έχουν χάσει την πατέντα προστασίας τους (off-patent), στα μεν πρώτα κατά 32,5% της τιμής των πρωτοτύπων και για τα δεύτερα κατά 50%, ακόμη και για τα σκευάσματα που κυκλοφόρησαν στην ελληνική αγορά πριν από το 2012.
Οσον αφορά το clawback, δηλαδή την αυτόματη επιστροφή από τους παρόχους υγείας της υπέρβασης της δαπάνης, θα πρέπει να εισπραχθεί για τη χρονιά που πέρασε, ενώ τα όρια της δαπάνης παραμένουν και για το 2016. Οι δαπάνες για τις διαγνωστικές εξετάσεις μειώνονται στο όριο του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ.

Στέλιος Κράλογλου