Αύξηση εξαγωγών μέσω διπλωματίας!

Η μετατροπή της οικονομικής διπλωματίας, δηλαδή της στήριξης των ελληνικών εξαγωγών και της προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, σε πρώτη προτεραιότητα του υπουργείου Εξωτερικών, η δημιουργία ενός νέου ενιαίου οργανισμού για την προώθηση των εξαγωγών που θα ενσωματώσει τους διάσπαρτους σημερινούς φορείς, ο καθορισμός εθνικής στρατηγικής που θα εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο και ο εντοπισμός των τομέων που διαθέτουν εξαγωγικά πλεονεκτήματα είναι μερικές από τις προτάσεις Ολλανδών ειδικών προς την κυβέρνηση, με στόχο την αύξηση των εξαγωγών.

Η έκθεση του ολλανδικού υπουργείου Οικονομικών για την ενίσχυση των ελληνικών εξαγωγών παραδόθηκε προ εβδομάδων στην κυβέρνηση, η οποία ετοιμάζεται να παρουσιάσει τη νέα στρατηγική μέσα στο πρώτο τρίμηνο. Στην έκθεση, που παρουσιάζει σήμερα η «κυριακάτικη δημοκρατία», επισημαίνεται ότι η Ελλάδα διαθέτει πλεονεκτήματα, τα οποία μπορεί να αξιοποιήσει με στόχο τις αναδυόμενες αγορές. Οι συγκεκριμένες αγορές, όμως, χαρακτηρίζονται από ισχυρή παρουσία του κράτους στην οικονομία και γι’ αυτόν τον λόγο απαιτείται ισχυρή οικονομική διπλωματία από τις κυβερνήσεις.

Με άλλα λόγια, η ενίσχυση των εξαγωγών συνδέεται περισσότερο με διακρατικές συμφωνίες ή επαφές και λιγότερο με την προσπάθεια των ίδιων των επιχειρήσεων. Ειδικά όταν οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι μικρομεσαίες ή οικογενειακές και δεν διαθέτουν την ισχύ των μεγάλων ομίλων του εξωτερικού.

Με βάση την πρόταση των Ολλανδών, η κυβέρνηση προχώρησε ήδη στη μεταφορά των διπλωματικών ακολούθων από το υπουργείο Εξωτερικών στο υπουργείο Ανάπτυξης. Στην έκθεση αναφέρεται ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία δεν αρκεί και ότι οι πρέσβεις είναι αυτοί που πρέπει να αναλάβουν ενεργότερο ρόλο στην προώθηση των εξαγωγών και την προσέλκυση επενδύσεων. «Το 80% του προσωπικού των πρεσβειών σε χώρες που είναι σημαντικές για τις ελληνικές εξαγωγές πρέπει να ασχολείται με την οικονομική διπλωματία» προτείνουν οι Ολλανδοί. Το ίδιο πρέπει να ισχύει και στις πρεσβείες σε χώρες που θεωρούνται πιθανές αγορές για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Προτείνουν, επίσης, τον καθορισμό συγκεκριμένων στόχων, αλλά και κινήτρων για το διπλωματικό προσωπικό της χώρας, ενώ επισημαίνουν τις σοβαρές παρενέργειες της κρίσης (έλλειψη πόρων, μειώσεις μισθών διπλωματών κ.λπ.).

Στην έκθεση προτείνεται, επίσης, να υπάρχει εβδομαδιαία συζήτηση στο Υπουργικό Συμβούλιο για τα ταξίδια που προγραμματίζουν στο εξωτερικό οι υπουργοί, σε συνεργασία με τον ενιαίο φορέα προώθησης των εξαγωγών και των επενδύσεων. Στην ίδια ατζέντα θα προστίθενται και οι μεγάλες διεθνείς εκθέσεις, στις οποίες πρέπει να συμμετέχει η χώρα, ώστε να προγραμματίζεται η παρουσία υψηλόβαθμων κυβερνητικών αξιωματούχων.

Τέλος, στην έκθεση αναφέρεται ότι αν δεν υπάρξει εθνική στρατηγική για την ανάπτυξη της οικονομίας και των εξαγωγών τα αποτελέσματα της αναδιοργάνωσης των σχετικών υπηρεσιών και της οικονομικής διπλωματίας, θα είναι πενιχρά. Οπως επισημαίνεται, «εκτός από την έκθεση της McKinsey (του αμερικανικού οίκου που προτείνει μέτρα για την ανάπτυξη συγκεκριμένων κλάδων), οι ελληνικές Αρχές πρέπει να προχωρήσουν σε αντίστοιχη ανάλυση των ευκαιριών στις διεθνείς αγορές, να ενοποιήσουν τα σχέδια με τις προτάσεις του ιδιωτικού τομέα, να καθορίσουν προτεραιότητες και στόχους ώστε να προσαρμόσουν αναλόγως τη στρατηγική τους».

Τουρισμός – ναυτιλία

Οπως επισημαίνεται στην πρόταση των Ολλανδών, στο νέο σχέδιο για τις εξαγωγές πρέπει να περιλαμβάνει το σύνολο της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένου του τουρισμού και της ναυτιλίας. Ταυτόχρονα, όμως, η Ελλάδα καλείται να παρουσιάσει ένα νέο αναπτυξιακό σχέδιο, ώστε να εκμεταλλευτεί τα στρατηγικά της πλεονεκτήματα. Ενα παράδειγμα που αναφέρουν οι Ολλανδοί είναι ο τομέας της βιομηχανίας τροφίμων, στον οποίο η Ελλάδα έχει αρνητικό ισοζύγιο (το 2010 οι εισαγωγές ήταν μεγαλύτερες κατά δύο δισ. ευρώ έναντι των εξαγωγών). Σύμφωνα με την έκθεση, η χώρα μας θα μπορούσε να έχει πολύ μεγαλύτερες εξαγωγές στον συγκεκριμένο τομέα, καθώς διαθέτει «συγκριτικό πλεονέκτημα» εξαιτίας της υψηλής ποιότητας πρώτης ύλης (λαχανικών, φρούτων κ.λπ.) και σχετική τεχνογνωσία.

Η κατασπατάληση εκατομμυρίων ευρώ σε ανούσιες εκδηλώσεις και εκθέσεις!

Οι Ολλανδοί περιγράφουν με γλαφυρό τρόπο το σημερινό χαοτικό μοντέλο προώθησης των εξαγωγών μέσω πληθώρας οργανισμών (Οργανισμός Προώθησης Εξαγωγών – ΟΠΕ, Invest in Greece, ΕΟΤ, Διεθνής Εκθεση Θεσσαλονίκης κ.λπ.). Η κυβέρνηση έχει ήδη ανακοινώσει τη συγχώνευση του ΟΠΕ με το Invest in Greece, αλλά από την έκθεση προκύπτει ότι δεν είναι αρκετό. Την ίδια άποψη έχουν και τα στελέχη της αγοράς, που συμμετέχουν τις τελευταίες εβδομάδες στη σχετική διαβούλευση.

Επισημαίνουν, για παράδειγμα, το χάος με τις ελληνικές συμμετοχές σε εκθέσεις ανά τον κόσμο. Την περίοδο των παχέων αγελάδων δεν υπήρχε καμία συνεργασία και ενίοτε οι αποφάσεις λαμβάνονταν σε επίπεδο υπουργείου, χωρίς κεντρικό σχεδιασμό. Ενίοτε η Ελλάδα απουσίαζε από κρίσιμες εκθέσεις ή σπαταλούσε εκατομμύρια σε ανούσιες εκδηλώσεις. Τώρα προτείνεται ενιαία παρουσία και στενή συνεργασία μεταξύ του νέου οργανισμού που θα δημιουργηθεί για τις εξαγωγές και του ΕΟΤ (για την προώθηση του τουρισμού), του υπουργείου Ναυτιλίας, του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης κ.λπ.

Οι Ολλανδοί επισημαίνουν την ανάγκη σύστασης ενός νέου φορέα, ο οποίος θα απορροφήσει δραστηριότητες από ΟΠΕ, Invest in Greece, τους διπλωματικούς ακολούθους κ.λπ., ώστε να υπάρχει ενιαία παρουσία και εκπροσώπηση της χώρας στις διεθνείς αγορές. Ο νέος οργανισμός καλείται να καταρτίσει ξεχωριστά στρατηγικά σχέδια για κάθε μία ξένη αγορά-στόχο και στη συνέχεια να τα υλοποιήσει. Το σχέδιο θεωρείται απαραίτητο προκειμένου να αποφασιστεί σε ποιες χώρες και σε ποιους τομείς θα επικεντρωθεί η Ελλάδα, σε μια περίοδο στενότητας πόρων και ανθρωπίνου δυναμικού.

Ο νέος οργανισμός πρέπει να υπάγεται είτε στο υπουργείο Ανάπτυξης είτε στο υπουργείο Εξωτερικών, ενώ μια εναλλακτική πρόταση των Ολλανδών είναι η υπαγωγή του στο γραφείο του πρωθυπουργού, ανάλογα με το τι θα αποφασιστεί για τον ρόλο του τελευταίου. Η κυβέρνηση έχει αποφασίσει ότι ο οργανισμός θα ελέγχεται από το υπουργείο Ανάπτυξης, αλλά μένει να αποφασιστούν ο ρόλος και η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Στην αγορά υποστηρίζουν ότι ο οργανισμός πρέπει να έχει επιτελικό χαρακτήρα και να αναθέτει στον ιδιωτικό τομέα, π.χ., τη διοργάνωση ή τη συμμετοχή στις διεθνείς εκθέσεις. Και οι Ολλανδοί επιμένουν ότι ο νέος φορέας (με κωδική ονομασία Greek Trade and Invest) πρέπει να έχει καθήκοντα που μπορεί να αναλάβει μόνο το Δημόσιο και τα άλλα να παραχωρηθούν στους ιδιώτες. Ειδική μνεία γίνεται στην υποστήριξη που πρέπει να παρέχει ο νέος οργανισμός στις μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις, που δυσκολεύονται να βγουν στις διεθνείς αγορές.

Φώτης Κόλλιας