Σοκ και δέος ακόμη και στα «γεράκια» της δημοσιονομικής σταθερότητας προκάλεσε η κίνηση του οίκου αξιολόγησης Standard & Poor’s να προειδοποιήσει για πιθανή υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης 15 κρατών της ευρωζώνης, αλλά και του προσωρινού μηχανισμού στήριξης (EFSF), εάν κάποια από τις εγγυήτριες χώρες του μηχανισμού χάσει τη βαθμολογία «ΑΑΑ». Ο S&P αναμένεται να διατηρήσει τον EFSF υπό καθεστώς αναθεώρησης για πιθανή υποβάθμιση (creditwatch negative) για 90 ημέρες, όσο δηλαδή θα χρειαστεί για να ολοκληρώσει την αξιολόγηση των χωρών που εγγυώνται τις εκδόσεις του μηχανισμού. Η πιθανότητα υποβάθμισης είναι 50%.
Με δεδομένο ότι η Γαλλία απειλείται ήδη με απώλεια του «ΑΑΑ», η κίνηση του S&P επιταχύνει τις εξελίξεις εν όψει και της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. την Παρασκευή, ενώ υποβαθμίζει ουσιαστικά τη συμφωνία Μέρκελ – Σαρκοζί. Είναι ενδεικτικό ότι ο επικεφαλής του τμήματος κρατικών αξιολογήσεων του οίκου επισήμανε ότι η κρίση στην Ευρωζώνη έχει μετατραπεί σε κρίση διακυβέρνησης και ηγεσίας, κάνοντας λόγο για αποσπασματικές και διστακτικές αντιδράσεις που έπληξαν την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Ο ίδιος επανέλαβε ότι η ευρωπαϊκή Σύνοδος Κορυφής είναι μια ευκαιρία να ανατραπεί η αντίληψη ότι η διαχείριση της κρίσης υπήρξε έως τώρα αμυντική.
Με υποβάθμιση κατά μία μονάδα απειλούνται η Γερμανία, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Φινλανδία, η Ολλανδία και το Λουξεμβούργο. Οι υπόλοιπες χώρες -στις οποίες βρίσκεται και η Γαλλία- απειλούνται με υποβάθμιση κατά δύο μονάδες. Ο οίκος αναφέρει ότι θα εξετάσει τις αξιολογήσεις τους αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής της 9ης Δεκεμβρίου και θα κινηθεί αναλόγως.
Η κίνηση του S&P προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. «Οι αποφάσεις του κάθε οίκου αξιολόγησης αποτελούν δική του ευθύνη» είπε η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ και επανέλαβε ότι οι ηγέτες της ευρωζώνης θα λάβουν τις απαραίτητες αποφάσεις στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής προκειμένου να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη των αγορών. Για μια κίνηση που θα επιταχύνει τη λήψη αποφάσεων έκανε λόγο ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. «Η προειδοποίηση του S&P θα μπορούσε να έχει θετική συνέπεια» δήλωσε ο υπεύθυνος των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) για θέματα προϋπολογισμού στη βουλή Νόρμπερτ Μπαρθλ, διευκρινίζοντας ότι η κίνηση του οίκου μπορεί να βοηθήσει τους Μέρκελ – Σαρκοζί να προωθήσουν τις προτάσεις τους για την ενίσχυση της δημοσιονομικής πειθαρχίας στη ζώνη του ευρώ.
Σοκ και δυσφορία εξέφρασε ο επικεφαλής του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. «Εχω εκπλαγεί, ειδικά μετά τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κρίσης σε Ιταλία και Ιρλανδία» είπε ο Γιούνκερ στον γερμανικό ραδιοφωνικό σταθμό Deutschlandfunk, κάνοντας λόγο για υπερβολική και άδικη απόφαση. «Η απόφαση του Standard & Poor’s Services να θέσει τη μακροπρόθεσμη αξιολόγηση 15 χωρών της ευρωζώνης σε αρνητική προοπτική αποδεικνύει ότι η κρίση της ευρωζώνης μπορεί να επηρεάσει όλα τα κράτη-μέλη» είπε ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών Γιαν Κις ντε Γιάγκερ. Δυσφορία εξέφρασε και η Φινλανδή υπουργός Οικονομικών Γιούτα Ουρπιλάινεν. «Αν και η ανησυχία του οίκου αξιολόγησης είναι κατανοητή και μία παρατεταμένη οικονομική κρίση θα μπορούσε να περιπλέξει τη δυνατότητα χρηματοδότησης των φιλανδικών τραπεζών και, κατά συνέπεια, να αυξηθεί η ανάγκη για κρατική παρέμβαση, για την ώρα δεν συντρέχει κανένας λόγος υποβάθμισης» είπε η επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου της Φινλανδίας.
Οι επόμενες αξιολογήσεις του S&P αλλά και των άλλων οίκων θα κριθούν από το αποτέλεσμα της κρίσιμης Συνόδου Κορυφής της 9ης Δεκεμβρίου, καθώς οι αγορές αναμένουν συγκεκριμένα μέτρα με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και όχι ευχολόγια που παραπέμπουν σε μελλοντικές αποφάσεις.
Μ.Η.Τ. 232120