Με τον Moody’s να προβλέπει ότι συνολικά τα προβληματικά δάνεια, που περιλαμβάνουν και τα αναδιαρθρωμένα, θα φθάσουν το 40% στο τέλος του τρέχοντος έτους, μόνο τυχαία δεν ήταν η ενέργεια του υφυπουργού Ανάπτυξης Θανάση Σκορδά να ανοίξει ξαφνικά θέμα «ξεπαγώματος» των πλειστηριασμών.
Παρόλο που ο ίδιος σε δεύτερο χρόνο προσπάθησε να τα «μαζέψει», αφού είχε δεχθεί σκληρή κριτική όχι μόνο από κυβερνητικούς συν-εταίρους ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜ.ΑΡ., αλλά ακόμη και μέσα από το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, η δραματική αλήθεια των αριθμών δεν χωράει τερτίπια και μικροπολιτικές. Και οι αριθμοί λένε ότι τα δάνεια σε καθυστέρηση άνω των 30 ημερών ξεπερνούν τα 90 δισεκατομμύρια ευρώ, όπως αναφέρουν στελέχη της τραπεζικής αγοράς. Σε αυτό το ποσό περιλαμβάνονται μεν τα περίπου 55 δισ. ευρώ των «κόκκινων» δανείων (καθυστέρηση πληρωμής 90 ημέρες και άνω), αλλά προστίθενται και τα 35 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν σε χορηγήσεις, των οποίων δύο δόσεις δεν έχουν πληρωθεί. Το κακό νέο είναι ότι αυξάνεται ραγδαία ο αριθμός των δανειοληπτών που δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους στην ώρα τους (πρακτικά δεν έχουν καταβάλει εμπρόθεσμα δύο δόσεις) παρότι το προσπαθούν, εξ ου και το γεγονός ότι δεν τα αφήνουν να ξεφύγουν πέραν των τριών μηνών.
Οι εν λόγω δανειολήπτες εύκολα μπορούν να περάσουν στην «άλλη πλευρά», δεδομένου ότι πρέπει να εξυπηρετήσουν και τις θηριώδεις απαιτήσεις του Δημοσίου, δημιουργώντας έτσι μια κατάσταση εκρηκτική για τα χαρτοφυλάκια των τραπεζικών ομίλων.
Ηδη από τα περίπου 55 δισ. ευρώ «κόκκινων» δανείων οι τραπεζίτες θεωρούν ότι τα 18 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν σε καταναλωτικά, λίγες πιθανότητες έχουν να τα εισπράξουν, όταν μάλιστα ο δανειολήπτης έχει να εμφανιστεί στο γκισέ περισσότερους από τρεις μήνες. Στα 20 δισ. ευρώ των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων καταλυτικός παράγοντας είναι η λειτουργία ή μη των επιχειρήσεων, ενώ για τα 17 δισ. ευρώ των στεγαστικών το «πάγωμα» των πλειστηριασμών τα τελευταία χρόνια δημιούργησε έναν όγκο ακινήτων, τα οποία, αν κατασχεθούν, δεν θα μπορούσαν να βγουν στην αγορά από τις τράπεζες, αφού κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε κραχ.
Το αδιέξοδο αυτό φαίνεται ότι το γνωρίζει τόσο η κυβέρνηση όσο και η τρόικα, που άλλωστε απαιτεί εδώ και αρκετούς μήνες να δοθεί τέλος στο οριζόντιο καθεστώς προστασίας των δανειοληπτών σε ό,τι αφορά την πρώτη κατοικία. Μάλιστα οι δανειστές είχαν βάλει όρο να μην ανανεωθεί το καθεστώς προστασίας των δανειοληπτών μετά τη λήξη του στο τέλος του προσεχούς Δεκεμβρίου, ενώ στην τελευταία έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου αναφέρεται ρητώς ότι «η σημερινή αναστολή των πλειστηριασμών θα πρέπει να διακοπεί όταν το νέο πλαίσιο (σ.σ.: νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά) θα είναι πλήρως λειτουργικό (όχι πέραν του τέλους Αυγούστου 2013)».
Οι εκπρόσωποι της τρόικας, σε ό,τι αφορά την άρση της απαγόρευσης των πλειστηριασμών, υποστηρίζουν ότι αυτή η ενέργεια θα απέφερε τη σταδιακή αποσυμπίεση της αγοράς ακινήτων, προκειμένου να ισορροπήσει σε χαμηλότερα επίπεδα.
Δεδομένου ότι σήμερα περισσότερα από 300.000 νοικοκυριά έχουν σταματήσει να πληρώνουν τη δόση του στεγαστικού τους δανείου για τρεις μήνες, εκ των οποίων τα 2/3 για διάστημα άνω των τριών μηνών, το να αρθεί αδιακρίτως η απαγόρευση των πλειστηριασμών θα οδηγήσει σε φαινόμενα τύπου Ισπανίας (400.000 κατασχέσεις, επιδημία αυτοκτονιών, δραματική αύξηση των αστέγων κ.λπ.), τα οποία, όπως περηφανεύτηκε στη Βουλή ο Θανάσης Σκορδάς, δεν συμβαίνουν ακόμη στην Ελλάδα.
Παρόλο που οι βουλευτές όλων των κομμάτων, μετά τον θόρυβο που προκάλεσαν οι δηλώσεις του υφυπουργού Ανάπτυξης Θανάση Σκορδά, ζητούν αναστολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας και για το 2014, ενώ και ο γενικός γραμματέας της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών Χρήστος Γκόρτζος επεσήμανε ότι «οι τράπεζες δεν πιέζουν την κυβέρνηση για το θέμα, καθώς δεν θέλουν να μαζέψουν σπίτια και αυτοκίνητα», φαίνεται ότι το υπουργείο Ανάπτυξης έχει πειστεί από τα κελεύσματα των δανειστών, με συνέπεια να δρομολογεί το τέλος της απαγόρευσης των πλειστηριασμών.
Σε συνδυασμό με την όποια βοήθεια δίνει το νομοσχέδιο των ρυθμίσεων για τη διευκόλυνση των ενήμερων δανειοληπτών που ήδη συζητείται στη Βουλή, από το υπουργείο Ανάπτυξης έχουν οργανώσει ένα σχέδιο επαναφοράς των πλειστηριασμών. Προκειμένου να μη γίνει της… Ισπανίας, η άρση της προστασίας από τους πλειστηριασμούς δεν θα είναι οριζόντια, αλλά θα δημιουργηθεί ένα δίχτυ προστασίας για ευπαθείς ομάδες, όπως πολύτεκνοι ή άνεργοι, με την προϋπόθεση ότι δεν διαθέτουν άλλη ακίνητη περιουσία.
Η αρχή των πλειστηριασμών θα γίνει από το έτος 2009, οπότε υπήρξε και η πρώτη ρύθμιση απαγόρευσης, άρα μέσα σε ένα διάστημα ενός ή ενάμισι έτους θα προχωρήσει η διαδικασία και για τους πλειστηριασμούς του 2010, κατόπιν του 2011 και μετά του 2012.
Το ιδανικό για τους δανειστές και κατ’ επέκταση για την κυβέρνηση θα ήταν να πάψει η αναστολή των πλειστηριασμών μόλις τεθεί σε ισχύ η ρύθμιση για τα «κόκκινα» δάνεια.
Ολες οι αλλαγές για τους υπερχρεωμένους
Σύμφωνα με τις αλλαγές για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, οι δανειολήπτες που προσφεύγουν στον νόμο θα πληρώνουν υποχρεωτικά ελάχιστη δόση από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης. Προτείνεται να είναι στο 10% της τρέχουσας δόσης, με ελάχιστο ποσό καταβολής τα 40 ευρώ. Το καταβληθέν ποσό θα συμψηφίζεται με τη ρύθμιση που τελικώς θα αποφασίσει το δικαστήριο.
Καταργείται η διαδικασία του δικαστικού συμβιβασμού, ενώ θεσπίζεται ο θεσμός της διαμεσολάβησης, η οποία θα είναι δεσμευτική για όλα τα μέρη.
Αρκεί η συμφωνία των πιστωτών που εκπροσωπούν το 50%+1 των απαιτήσεων της οφειλής για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό.
Ορίζεται υποχρεωτικά αντίκλητος στην ελληνική επικράτεια στις περιπτώσεις εκχώρησης απαιτήσεων σε αλλοδαπά πιστωτικά ιδρύματα.
Παρέχεται δυνατότητα αναστολής της αναγκαστικής εκτέλεσης κατόπιν αίτησης του οφειλέτη και μετά την έκδοση της οριστικής δικαστικής απόφασης, εφόσον έχει ασκήσει εμπρόθεσμα έφεση.
Ξανθή Γούναρη
Μ.Η.Τ. 232120