Οι -πίσω από τις κλειστές πόρτες- επισημάνσεις του πρωθυπουργού διαψεύδουν το επικοινωνιακό αφήγημα των δήθεν δυναμικών και αποτελεσματικών παρεμβάσεών του προς την κυρία Φον ντερ Λάιεν
Aπροσδόκητη κριτική έναντι της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής της Ε.Ε. ή -κατά άλλη εκδοχή- αυτοκριτική και για τα λάθη του ιδίου και της κυβέρνησής του έκανε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη διάρκεια των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 18ης-19ης Δεκεμβρίου 2025.
- Του Αλέξανδρου Τάρκα
Ταυτόχρονα, φέρεται προβληματισμένος για τη στάση του κατά την άτυπη σύνοδο των ηγετών των «27», η οποία θα συγκληθεί στις 12 Φεβρουαρίου 2026 στο μεσαιωνικό κάστρο Ολντεν Μπίζεν του ανατολικού Βελγίου, με κύρια θέματα συζήτησης την ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε. και τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Ελληνες και ξένοι διπλωμάτες αναφέρουν, σε χωριστές συζητήσεις, ότι ο πρωθυπουργός εξέπληξε τον πρόεδρο του Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τους άλλους 26 ηγέτες των κρατών-μελών της Ε.Ε., υπογραμμίζοντας τρία κυρίως στοιχεία: την ακρίβεια που ταλαιπωρεί τους πολίτες, τη μη αποτελεσματική λειτουργία της ενιαίας αγοράς και το πρόσθετο κόστος που προκύπτει από τις εμπορικές πρακτικές της Ουάσινγκτον και του Πεκίνου.
Σύμφωνα με τους ίδιους διπλωμάτες, ο κ. Μητσοτάκης παραδέχθηκε πως «ουσιαστικά δεν έχουμε προοδεύσει επί σχεδόν έξι χρόνια» με τα μέτρα που λαμβάνονται και τις πολιτικές που εφαρμόζονται. Ως αποτέλεσμα, το υψηλό κόστος διαβίωσης αναδεικνύεται στο υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα των πολιτών.
Eπιβεβαιωμένα
Τα σχόλια του κ. Μητσοτάκη, που έρχονται σε πλήρη αντίθεση με το κλίμα που η κυβέρνησή του καλλιεργεί στην κοινή γνώμη, όντως εκπλήσσουν, αλλά είναι απόλυτα επιβεβαιωμένα. Μαρτυρούν τις πολιτικές δυσκολίες του ίδιου και την προβλεπόμενη επιδείνωση της κατάστασης το 2026, απηχώντας την αντικειμενική πραγματικότητα και το αίσθημα του μέσου Ελληνα και Ευρωπαίου πολίτη. Ενδεχομένως, με εξαίρεση τον λεγόμενο Βορρά της Ε.Ε. Βέβαια, ως τώρα, όποιος υποστήριζε παρόμοιες θέσεις χαρακτηριζόταν από αντιευρωπαϊστής μέχρι υποστηρικτής του Ρώσου προέδρου Βλ. Πούτιν που κατονομαζόταν ως αποκλειστικά υπεύθυνος για την ακρίβεια (αν και, ασφαλώς, ο συνεχιζόμενος πόλεμος επιδεινώνει τα ευρωπαϊκά προβλήματα).
Επιπλέον, οι –πίσω από τις κλειστές πόρτες– επισημάνσεις του πρωθυπουργού διαψεύδουν το επικοινωνιακό αφήγημα των δήθεν δυναμικών και αποτελεσματικών παρεμβάσεών του προς την κυρία Φον ντερ Λάιεν. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι επιστολές που της είχε αποστείλει στις 20 Μαΐου 2024 (για τη «συνεχιζόμενη οξεία πληθωριστική κρίση που οδήγησε στη δημιουργία σημαντικών προκλήσεων για τους καταναλωτές, και ιδίως για όσους διαθέτουν χαμηλότερη αγοραστική δύναμη») και στις 13 Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς (σχετικά με τις τιμές «ηλεκτρικής ενέργειας που αυξάνονται ξαφνικά σε ακραία επίπεδα και απαιτούν πολιτική απάντηση»).
Εν μέσω αυτής της κατάστασης η άτυπη σύνοδος του Φεβρουαρίου, αν και χρήσιμη για την ανταλλαγή απόψεων και τη σταδιακή επανεξέταση ορισμένων πολιτικών, δεν αναμένεται να οδηγήσει σε χειροπιαστή βελτίωση της κατάστασης. Αρκετοί διπλωμάτες προβλέπουν μάλιστα ότι οι ανεπίσημες (και, ως εκ τούτου, πιο ελεύθερες) συζητήσεις ίσως οξύνουν τις διαφωνίες μεταξύ των «27» λόγω των διαφορετικών απόψεων και των συμφερόντων ως προς τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Ε.Ε. και την κοινή (;) τακτική έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας.
Συγκεκριμένα, ως προς τις εμπορικές σχέσεις Ε.Ε. – ΗΠΑ, συνεχίζονται οι ενδοευρωπαϊκές διαφωνίες για την εφαρμογή της Κοινής Δήλωσης Τραμπ – Φον ντερ Λάιεν του περασμένου Αυγούστου. Αν και έχουν περάσει τέσσερις μήνες, οι Βρυξέλλες δεν έχουν ακόμα αποφασίσει σε ποια αμερικανικά προϊόντα θα επιβάλλονται δασμοί ή ποσοστώσεις τους και πώς θα πρέπει να αντιδρά η Κομισιόν σε αμερικανικές εισαγωγές που θα ζημιώνουν σημαντικούς τομείς της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Οποτε βρεθούν απαντήσεις σε αυτά τα οικονομικά ερωτήματα, θα προκύψει και το μείζον πολιτικό ερώτημα ως προς την ενδεδειγμένη διάρκεια όποιας συμφωνίας με την Ουάσινγκτον.
Η ελληνική κυβέρνηση τάσσεται υπέρ της περιορισμένης διάρκειας, χωρίς ωστόσο να προτείνει ακριβώς πότε και πώς θα πρέπει να λήξει και να επανεξεταστεί η εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ. Παρομοίως, παρά τις κατηγορηματικές δηλώσεις του κ. Μητσοτάκη στις 5 Δεκεμβρίου 2025 ότι στις σχέσεις Ανατολής – Δύσης ακολουθούμε σταθερή γραμμή και ότι «δεν είμαστε και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ», η Αθήνα δεν έχει ακόμα ξεκαθαρίσει την πολιτική της έναντι της Κίνας. Στις συσκέψεις των Βρυξελλών η ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών και οι αρμόδιοι διπλωμάτες υποστηρίζουν διάφορες αοριστίες του τύπου «δεν πρέπει να βλέπουμε το Πεκίνο ως απειλή, αλλά ως πρόκληση».
Παρόμοιες απόψεις πιθανόν είναι εύηχες σε επιστημονικά συνέδρια. Αντίθετα, δεν είναι καθόλου χρήσιμες για τα ελληνικά συμφέροντα σε μια περίοδο που η Ε.Ε. διαπιστώνει πως η στρατηγική της Κίνας αποσκοπεί στην απόλυτη επιβολή της βιομηχανικής παραγωγής της. Ούτε και όταν οι ΗΠΑ τονίζουν πως τα επενδυτικά σχέδια του Πεκίνου ενίοτε περιλαμβάνουν στρατιωτικές σκοπιμότητες, όπως αποκαλύπτει και η τρέχουσα στενή συνεργασία του με τη Μόσχα.
Μειονεκτήματα
Πάντως, σε επίπεδο παραπολιτικής καταγράφεται με ενδιαφέρον ότι δύο από τις έξι επιλογές βιβλίων του κ. Μητσοτάκη για τις γιορτές (όπως αναρτήθηκαν στα κοινωνικά δίκτυα) σχετίζονται με τα θέματα της συνόδου της 12ης Φεβρουαρίου. Το πρώτο, με τίτλο «The Winter Warriors» («Οι Χειμερινοί Πολεμιστές»), αποτελεί μυθιστορηματική μεταφορά γεγονότων από την εισβολή της Σοβιετικής Ενωσης στη Φινλανδία τον Νοέμβριο του 1939, προχωρώντας σε συγκρίσεις με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Το δεύτερο, με τίτλο Breakneck («Ιλλιγιώδης» ή «Παράτολμος»), συγκρίνει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των ΗΠΑ και της Κίνας στην αφετηρία του νέου Ψυχρού Πολέμου. Πραγματικά, χρήσιμα βιβλία. Ουδείς αμφέβαλλε ποτέ ότι ο σημερινός πρωθυπουργός ήταν πάντοτε βαθιά μελετηρός, αλλά -όπως αναγνώρισε- το ζητούμενο ήταν να έχει επιτευχθεί ουσιαστική πρόοδος την τελευταία εξαετία.
* Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης
επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
