Μηχανές θανάτου και ταυτοχρόνως μηχανές ζωής. Περιέθαλπαν τραυματίες στα νοσοκομεία, μαγείρευαν μαζικά γεύματα για τους μαχητές της λιβυκής εξέγερσης, παρείχαν παντός τύπου κοινωνικές υπηρεσίες σε οικογένειες που είχαν πληγεί από τον εμφύλιο πόλεμο, μετέφεραν όπλα μέσα σε «τσάντες υπεράνω υποψίας» και ενίοτε μάχονταν στην πρώτη γραμμή με καλάσνικοφ στα χέρια και μαντίλα στο κεφάλι.
Ο λόγος για τις γυναίκες της Λιβύης – την πρώτη στην πραγματικότητα γενιά ακτιβιστών γένους θηλυκού στη λιβυκή ιστορία, στην οποία ανήκει δίχως άλλο ένα σημαντικό μέρος της λιβυκής επανάστασης.
Επειτα όμως από την πτώση του Μουαμάρ Καντάφι, οι γυναίκες της Λιβύης έμειναν με ένα ερώτημα στα χείλη: Ηταν άραγε και δική τους επανάσταση;
Η απάντηση μοιάζει να είναι θετική μετά τη διαβεβαίωση του αρχηγού του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου Μουσταφά Αμπντούλ Τζαλίλ ότι «οι γυναίκες θα είναι πρέσβειρες, οι γυναίκες θα είναι υπουργοί».
Προς το παρόν όμως στην προσωρινή κυβέρνηση των 43 μελών υπάρχει μονάχα μια φωνή γένους θηλυκού και αυτή είναι εκείνη της υπουργού Γυναικών. Η μια και μοναδική πολιτική θέση που παραχωρήθηκε σε γυναίκα δεν θεωρείται ωστόσο πρόοδος, αλλά οπισθοδρόμηση, αν αναλογιστούμε ότι στην αρχή του εμφυλίου πολέμου το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο απαριθμούσε δύο μέλη γυναίκες. Επιπλέον, ακόμη και η ανυπαρξία τουαλετών για γυναίκες στις εγκαταστάσεις της νέας κυβέρνησης δεν αποτελεί θετική ένδειξη για τη γυναικεία παρουσία στη λιβυκή πολιτική σκηνή.
Πόσο εύκολο είναι να απαλλαγεί η Λιβύη από τα ταμπού της; Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα όποια ταμπού γύρω από τον ρόλο των γυναικών «ξεχάστηκαν», όταν υπήρξε ανάγκη για προσφορά εργασίας από το «αδύναμο φύλο». Τότε οι άντρες της Λιβύης επέτρεψαν στις γυναίκες να συμμετέχουν ποικιλοτρόπως στον αγώνα – δράση που στο παρελθόν ήταν «απαγορευμένη» για τον γυναικείο πληθυσμό.
Το ερώτημα που προκύπτει αφορά το μέλλον των γυναικών στη λιβυκή δημόσια ζωή, τώρα που πλέον δεν μαίνεται κάποιος πόλεμος για να είναι «αναγκαίες». Η 44χρονη Αΐσα Γκαντούρ, Λίβυα ψυχολόγος που μετέφερε όπλα κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, δίνει τη δική της απάντηση: «Η ζωή μας θα είναι καλύτερη χάρη στον ρόλο που παίξαμε. Και δεν θα επιτρέψουμε να παραγκωνιστούμε. Είναι και η δική μας επανάσταση».
Δήμητρα Αθανασοπούλου
Μ.Η.Τ. 232120